پرش به محتوا

التنبیه فی الفقه الشافعي: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''التنبيه في الفقه الشافعي'''، اثر ابواسحاق ابراهیم بن علی بن یوسف فیروزآبادی شیرازی (متوفی 476ق)، از مهم‌ترین متون فقهی شافعیان است.
'''التنبيه في الفقه الشافعي'''، اثر [[شیرازی، ابراهیم بن علی|ابواسحاق ابراهیم بن علی بن یوسف فیروزآبادی شیرازی]] (متوفی 476ق)، از مهم‌ترین متون فقهی شافعیان است.


«التنبيه»، کتابی است مختصر که جایگاه علمی مؤلف و ویژگی‌هایی مانند نثر روان و ساده، به‌کار بردن تعبیرات روشن و پرهیز کردن از جدل و مناقشه در میان آرا، آن را در زمره مهم‌ترین متون فقه شافعی قرار داده است؛ به‌طوری‌که در بین پنج کتاب فقهی مشهور شافعیان (التنبيه، المختصر، المهذَب، الوسيط و الوجيز) مقبول‌ترین متن فقهی بشمار می‌‌رود<ref>ر.ک: سعیدی، فریده، ج8، ص264</ref>.
«التنبيه»، کتابی است مختصر که جایگاه علمی مؤلف و ویژگی‌هایی مانند نثر روان و ساده، به‌کار بردن تعبیرات روشن و پرهیز کردن از جدل و مناقشه در میان آرا، آن را در زمره مهم‌ترین متون فقه شافعی قرار داده است؛ به‌طوری‌که در بین پنج کتاب فقهی مشهور شافعیان (التنبيه، المختصر، المهذَب، الوسيط و الوجيز) مقبول‌ترین متن فقهی بشمار می‌‌رود<ref>ر.ک: سعیدی، فریده، ج8، ص264</ref>.
خط ۳۱: خط ۳۱:
تألیف کتاب در ۴۵۲ق، آغاز شده و در ۴۵۳ق، به پایان رسیده است. آن را مشتمل بر دوازده هزار مسئله دانسته‌اند. «التنبيه»، شامل چهارده «کتاب» (باب) فقهی است که از طهارت آغاز می‌شود و به شهادات ختم می‌گردد. مؤلف در همه ابواب فقهی، فتواهای خود را به‌اختصار و بدون ذکر دلیل آورده است. وی هرچند در برخی فروع فقهی به آرای گوناگون - که بعضاً نزد او پذیرفته نیست - اشاره کرده، به آرای مذاهب دیگر تصریح ننموده و ظاهراً از هیچ فقیهی نام نبرده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
تألیف کتاب در ۴۵۲ق، آغاز شده و در ۴۵۳ق، به پایان رسیده است. آن را مشتمل بر دوازده هزار مسئله دانسته‌اند. «التنبيه»، شامل چهارده «کتاب» (باب) فقهی است که از طهارت آغاز می‌شود و به شهادات ختم می‌گردد. مؤلف در همه ابواب فقهی، فتواهای خود را به‌اختصار و بدون ذکر دلیل آورده است. وی هرچند در برخی فروع فقهی به آرای گوناگون - که بعضاً نزد او پذیرفته نیست - اشاره کرده، به آرای مذاهب دیگر تصریح ننموده و ظاهراً از هیچ فقیهی نام نبرده است<ref>ر.ک: همان</ref>.


ابواسحاق در تألیف کتاب و شیوه بیان مطالب، از «التعليقة» (شرح مهم المختصر مُزَنی و از منابع اصلی شافعیان عراق و گروهی از فقهای مکتب خراسان، اثر ابوحامد بن ابی‌طاهر اسفراینی، متوفی ۴۰۶ق) و در انتخاب عنوان آن از «التنبيه» ابن جنی (متوفی ۳۹۲ق) در نحو، الهام گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>.
ابواسحاق در تألیف کتاب و شیوه بیان مطالب، از «التعليقة» (شرح مهم المختصر مُزَنی و از منابع اصلی شافعیان عراق و گروهی از فقهای مکتب خراسان، اثر [[ابوحامد بن ابی‌طاهر اسفراینی]]، متوفی ۴۰۶ق) و در انتخاب عنوان آن از «التنبيه» [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]] (متوفی ۳۹۲ق) در نحو، الهام گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>.


در منابع فقهی شافعی به «التنبيه» و شرح‌های آن بسیار استناد شده ‌است. عالمان بسیاری به تدریس، حفظ و شرح «التنبيه» می‌‌پرداختند و کسانی که آن را حفظ می‌کردند، نزد سایر علما مقبولیت بیشتری می‌‌یافتند<ref>ر.ک: همان</ref>.
در منابع فقهی شافعی به «التنبيه» و شرح‌های آن بسیار استناد شده ‌است. عالمان بسیاری به تدریس، حفظ و شرح «التنبيه» می‌‌پرداختند و کسانی که آن را حفظ می‌کردند، نزد سایر علما مقبولیت بیشتری می‌‌یافتند<ref>ر.ک: همان</ref>.


فقهای شافعی، «التنبيه» را کتابی جامع و کامل می‌‌دانستند. نصیرالدین مبارک بن یحیی بصری (متوفی ۶۶۹ق)، مدعی بود که تمام مسائل فقه را می‌‌توان از آن استخراج کرد. همچنین نقل شده که علی بن قاسم حکمی (از مفتیان یمن، متوفی ۶۴۰ق) همه پرسش‌های فقهی را فقط از این کتاب پاسخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داده است. متداول بودن تدریس و آموزش «التنبيه» تا زمان نگارش «منهاج الطالبين» اثر یحیی بن شرف نووی (متوفی ۶۷۶ق) ادامه یافت<ref>ر.ک: همان</ref>.
فقهای شافعی، «التنبيه» را کتابی جامع و کامل می‌‌دانستند. [[نصیرالدین مبارک بن یحیی بصری]] (متوفی ۶۶۹ق)، مدعی بود که تمام مسائل فقه را می‌‌توان از آن استخراج کرد. همچنین نقل شده که [[علی بن قاسم حکمی]] (از مفتیان یمن، متوفی ۶۴۰ق) همه پرسش‌های فقهی را فقط از این کتاب پاسخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌داده است. متداول بودن تدریس و آموزش «التنبيه» تا زمان نگارش «[[منهاج الطالبين في معارف الصادقين|منهاج الطالبين]]» اثر [[نووی، یحیی بن شرف|یحیی بن شرف نووی]] (متوفی ۶۷۶ق) ادامه یافت<ref>ر.ک: همان</ref>.


بر «التنبيه»، شروح متعددی نوشته شده که اولین آن «توجيه التنبيه» تألیف ابن خل (متوفی ۵۵۲ق) است<ref>ر.ک: همان</ref>.
بر «التنبيه»، شروح متعددی نوشته شده که اولین آن «توجيه التنبيه» تألیف ابن خل (متوفی ۵۵۲ق) است<ref>ر.ک: همان</ref>.