حکمت‌نامه رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

حکمت‌نامه رضوی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۲

۳۲ بایت حذف‌شده ، ۱۶ ژوئن

بدون خلاصۀ ویرایش

A-esmaili

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۴٬۴۹۱

ویرایش

@@ خط ۳۷: / خط ۳۷: @@
 حکمت نامه رضوی از یک درآمد، هشت بخش و ۴۵ فصل تشکیل شده است که عناوین بخش‌های آن عبارت اند از: حکمت‌های عقلی و علمی، حکمت‌های عقیدتی، حکمت‌های اعتقادی ـ سیاسی، حکمت‌های عبادی، حکمت‌های اخلاقی و عملی، حکمت‌های بهداشتی و پزشکی، حکمت‌های جامع و حکمت‌های گوناگون.
-بخش اوّل : ره نمودهای معرفتی. در اين بخش، حكمت‌های عقلی و علمی رضوی در دو فصل ، گزارش شده اند :
+بخش اوّل: ره نمودهای معرفتی. در اين بخش، حكمت‌های عقلی و علمی رضوی در دو فصل ، گزارش شده اند:
-در فصل اوّل ، جايگاه عقل از نگاه اسلام، آثار و نشانه‌های به كارگيری عقل در زندگی و علايم كمال آن ، ارائه می‌گردند .
+در فصل اوّل ، جايگاه عقل از نگاه اسلام، آثار و نشانه‌های به كارگيری عقل در زندگی و علايم كمال آن ، ارائه می‌گردند.
 در فصل دوم ، ره نمودهايی در باره ارزش علم و حكمت، نقش آشنايی با علوم و معارف پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) در تقويت بنيان‌های نظام اسلامی، آداب و آفات تعليم و تعلّم ، نشانه‌های علم و معرفت، ناپسندی اظهار نظر بدون علم و همزيستی با مردم نادان مطرح می‌شود.
-بخش دوم : ره نمودهای اعتقادی. در اين بخش، ره نمودهای حكيمانه امام رضا(ع) در باره باورهای دينی در ده فصل گزارش می‌گردد :
+بخش دوم: ره نمودهای اعتقادی. در اين بخش، ره نمودهای حكيمانه امام رضا(ع) در باره باورهای دينی در ده فصل گزارش می‌گردد:
-فصل اوّل به مباحثِ كلّی مرتبط با باورهای دينی اختصاص دارد ، مانند : تعريف ايمان، فرق ايمان و اسلام، چيزهايی كه ايمان به آنها ضروری است، درجات ايمان، آثار ايمان و نشانه‌های مؤمن، حقوق مؤمن و آفات ايمان.
+فصل اوّل به مباحثِ كلّی مرتبط با باورهای دينی اختصاص دارد ، مانند: تعريف ايمان، فرق ايمان و اسلام، چيزهايی كه ايمان به آنها ضروری است، درجات ايمان، آثار ايمان و نشانه‌های مؤمن، حقوق مؤمن و آفات ايمان.
-فصل دوم در باره شناخت خداوند سبحان است . در اين فصل، مباحثی مانند : ارزش خداشناسی، حكمت وجوب خداشناسی، مبادی (زمينه ها و خاستگاه های) خداشناسی، مباحث مرتبط با توحيد و يگانگی خدا و مباحث مرتبط با اسما و صفات الهی مطرح می‌گردد، و در ادامه مشروح مناظره امام(ع) با متكلّم خراسان ، سليمان مروزی ، در باره اسما و صفات الهی گزارش می‌شود. پايان بخش اين فصل، احاديثی در موضوع موانع و حجاب‌های معرفت است.
+فصل دوم در باره شناخت خداوند سبحان است. در اين فصل، مباحثی مانند: ارزش خداشناسی، حكمت وجوب خداشناسی، مبادی (زمينه ها و خاستگاه های) خداشناسی، مباحث مرتبط با توحيد و يگانگی خدا و مباحث مرتبط با اسما و صفات الهی مطرح می‌گردد، و در ادامه مشروح مناظره امام(ع) با متكلّم خراسان ، سليمان مروزی ، در باره اسما و صفات الهی گزارش می‌شود. پايان بخش اين فصل، احاديثی در موضوع موانع و حجاب‌های معرفت است.
-فصل سوم به باورهای اسلامی در زمينه قضا و قدر اختصاص دارد. اين فصل با تبيين جايگاه قضا و قدر در آفرينش آغاز می‌شود و با تأكيد بر ضرورت خشنودی از مقدّرات الهی پايان می‌يابد . همچنين در ضمن مطالب ، تحليل هايی در باره تقدير خوش بختی و بدبختی، و جبر و تفويض و امر بين الأمرين ارائه می‌گردد.
+فصل سوم به باورهای اسلامی در زمينه قضا و قدر اختصاص دارد. اين فصل با تبيين جايگاه قضا و قدر در آفرينش آغاز می‌شود و با تأكيد بر ضرورت خشنودی از مقدّرات الهی پايان می‌يابد. همچنين در ضمن مطالب ، تحليل هايی در باره تقدير خوش بختی و بدبختی، و جبر و تفويض و امر بين الأمرين ارائه می‌گردد.
-در فصل چهارم ، مباحثی در باره نبوّت عامّه گزارش می‌شود ، مانند : حكمت نبوّت، علّت اختلاف معجزات انبيا، عصمت پيامبران، تعداد پيامبران و پيامبران اولوا العزم .
+در فصل چهارم ، مباحثی در باره نبوّت عامّه گزارش می‌شود ، مانند: حكمت نبوّت، علّت اختلاف معجزات انبيا، عصمت پيامبران، تعداد پيامبران و پيامبران اولوا العزم.
-در فصل پنجم ، سخنانی كه از امام رضا(ع) در باره انبيای الهی نقل شده ، گزارش می‌شوند . اين فصل با مباحث مرتبط با آدم(ع) و شجره ممنوعه آغاز می‌گردد و در ادامه، ازدواج او و چگونگی تناسل طبقه دوم انسان ها بيان می‌شود. سپس به پاره ای از اخبار مربوط به نبوّت نوح، ابراهيم، يوسف، اسماعيل صادق الوعد، موسی و عيسی - كه درودهای خدا بر همه آنان باد - اشاره می‌گردد.
+در فصل پنجم ، سخنانی كه از امام رضا(ع) در باره انبيای الهی نقل شده ، گزارش می‌شوند. اين فصل با مباحث مرتبط با آدم(ع) و شجره ممنوعه آغاز می‌گردد و در ادامه، ازدواج او و چگونگی تناسل طبقه دوم انسان ها بيان می‌شود. سپس به پاره ای از اخبار مربوط به نبوّت نوح، ابراهيم، يوسف، اسماعيل صادق الوعد، موسی و عيسی - كه درودهای خدا بر همه آنان باد - اشاره می‌گردد.
-موضوع فصل ششم ، نبوّت خاتم پيامبران است . در اين فصل ، مباحثی مانند: استدلال‌های امام رضا(ع) در باره نبوّت خاتم انبيا(ص) ، شاهد نبوّت ايشان، شكافته شدن ماه به اعجاز ايشان ، و نيز ويژگی ها و سنّت‌های ايشان مطرح می‌شود.
+موضوع فصل ششم ، نبوّت خاتم پيامبران است. در اين فصل ، مباحثی مانند: استدلال‌های امام رضا(ع) در باره نبوّت خاتم انبيا(ص) ، شاهد نبوّت ايشان، شكافته شدن ماه به اعجاز ايشان ، و نيز ويژگی ها و سنّت‌های ايشان مطرح می‌شود.
-فصل هفتم در باره مباحث قرآنی است و با سخنان امام(ع) در باره اعجاز قرآن و فضايل و خصايص اين كتاب آسمانی آغاز می‌شود و با مسائلی مانند: حدوث قرآن، اوّلين و آخرين سوره ای كه بر پيامبر(ص) نازل شد، و تحريم جدال در قرآن ادامه می‌يابد . سپس تفسير ۷۸ آيه از آيات قرآن كه از امام رضا(ع) نقل شده ، ارائه می‌گردد. پايان بخش اين فصل ، مطالبی در باره قرآنْ درمانی است. گفتنی است مباحث مرتبط با تلاوت قرآن در فصل ششم از بخش «حكمت‌های عبادی» خواهد آمد.
+فصل هفتم در باره مباحث قرآنی است و با سخنان امام(ع) در باره اعجاز قرآن و فضايل و خصايص اين كتاب آسمانی آغاز می‌شود و با مسائلی مانند: حدوث قرآن، اوّلين و آخرين سوره ای كه بر پيامبر(ص) نازل شد، و تحريم جدال در قرآن ادامه می‌يابد. سپس تفسير ۷۸ آيه از آيات قرآن كه از امام رضا(ع) نقل شده ، ارائه می‌گردد. پايان بخش اين فصل ، مطالبی در باره قرآنْ درمانی است. گفتنی است مباحث مرتبط با تلاوت قرآن در فصل ششم از بخش «حكمت‌های عبادی» خواهد آمد.
 در فصل هشتم ، مباحثی در باره مرگ مطرح می‌شود، مانند: فرشته مرگ، مرگ همه موجودات زنده حتّی ملك الموت، تأكيد بر آماده شدن برای مرگ، توصيف مرگ، سؤال قبر، و آنچه موجب پيشگيری از عذاب قبر می‌گردد.
-فصل نهم به روز رستاخيز اختصاص دارد . محورهای مطالب اين فصل عبارت اند از : استدلال عقلی امام(ع) برای كسانی كه منكر عالم آخرت هستند، نزديكی قيامت از نگاه پيامبر خدا(ص) ، مهم ترين پرسش ها از انسان در روز قيامت، كسانی كه بدون حساب به دوزخ منتقل می‌شوند، و گستره رحمت الهی در آن روز.
+فصل نهم به روز رستاخيز اختصاص دارد. محورهای مطالب اين فصل عبارت اند از: استدلال عقلی امام(ع) برای كسانی كه منكر عالم آخرت هستند، نزديكی قيامت از نگاه پيامبر خدا(ص) ، مهم ترين پرسش ها از انسان در روز قيامت، كسانی كه بدون حساب به دوزخ منتقل می‌شوند، و گستره رحمت الهی در آن روز.
-موضوع فصل دهم ، بهشت و دوزخ است . اين فصل با گزارش و تحليلی در باره آفرينش بهشت و دوزخ آغاز می‌گردد و سپس نكاتی در باره انتخاب بهشت، و تأكيد بر اين كه انتخاب راه بهشت، بدون تحمّل سختی‌های اين راه امكان پذير نيست ارائه می‌گردد . بيشترين گناهی كه موجب ورود به دوزخ می‌شود، موانع دوزخی شدن، و گناهانی كه موجب تشديد عذاب دوزخ و يا خلود در آن می‌گردند ، مطالب بعدی اين فصل اند .
+موضوع فصل دهم ، بهشت و دوزخ است. اين فصل با گزارش و تحليلی در باره آفرينش بهشت و دوزخ آغاز می‌گردد و سپس نكاتی در باره انتخاب بهشت، و تأكيد بر اين كه انتخاب راه بهشت، بدون تحمّل سختی‌های اين راه امكان پذير نيست ارائه می‌گردد. بيشترين گناهی كه موجب ورود به دوزخ می‌شود، موانع دوزخی شدن، و گناهانی كه موجب تشديد عذاب دوزخ و يا خلود در آن می‌گردند ، مطالب بعدی اين فصل اند.
-بخش سوم : ره نمودهای اعتقادی – سياسی. در اين بخش ، حكمت هايی كه آميزه ای از باورهای دينی و سياسی اند ، در هشت فصل گزارش می‌شوند :
+بخش سوم: ره نمودهای اعتقادی – سياسی. در اين بخش ، حكمت هايی كه آميزه ای از باورهای دينی و سياسی اند ، در هشت فصل گزارش می‌شوند:
 فصل اوّل به مباحث كلّی امامت و رهبری اختصاص دارد ، مانند: فرق ميان رسول و نبی و امام، حكمت امامت و رهبری، خطر جهالت در باره امام و رهبر الهی، وظايف امام، حقوق متقابل امام و مردم. اين فصل با گزارشی از برخورد امام(ع) با غاليان، پايان می‌يابد.
@@ خط ۷۹: / خط ۷۹: @@
 موضوع فصل ششم، امامت امام رضا(ع) است. در اين فصل با گزارش هايی در باره ادلّه امامت آن امام پس از پدر بزرگوارش آغاز می‌شود، سپس با مباحث مختلفی مانند: مبارزه ايشان با جريان انحرافی واقفيّه، فضايل و مناقب ايشان، و كسانی كه مورد دعا و يا نفرين ايشان قرار گرفته اند، ادامه می‌يابد. همچنين مسئله سفر اجباری ايشان به خراسان و پذيرفتن ولايت عهدی مأمون در اين فصل مطرح می‌گردد.
-تصريح آن امام بر امامت فرزند بزرگوارش امام جواد(ع) و نماز خواندن ايشان بر جنازه پدر نيز در اين فصل، گزارش شده است .
+تصريح آن امام بر امامت فرزند بزرگوارش امام جواد(ع) و نماز خواندن ايشان بر جنازه پدر نيز در اين فصل، گزارش شده است.
-در فصل هفتم، شماری از مباحث مرتبط با موضوع مهدويت مطرح شده است، مانند: تنصيص بر امامت امام مهدی(ع) ، ويژگی‌های امام مهدی(ع) ، حكمت غيبت، نشانه‌های ظهور، جمعی از ياران، دعا برای ايشان و فضيلت انتظار فَرَج ايشان .
+در فصل هفتم، شماری از مباحث مرتبط با موضوع مهدويت مطرح شده است، مانند: تنصيص بر امامت امام مهدی(ع) ، ويژگی‌های امام مهدی(ع) ، حكمت غيبت، نشانه‌های ظهور، جمعی از ياران، دعا برای ايشان و فضيلت انتظار فَرَج ايشان.
-فصل هشتم به مرجعيت علمی اهل بيت پس از پيامبر(ص) برای جهان اسلام پرداخته است. مرجعيت علمی اهل بيت در واقع، يك موضوع معرفتی، اعتقادی و سياسی است و احاديث فراوانی بر آن دلالت دارند كه از جمله آنها حديث متواتر ثقلين[۱]است. با تأمّل در احاديث اين فصل، به نكات مهمّی در تبيين مرجعيت علمی اهل بيت(ع) می‌توان دست يافت، مانند: نقش ترويج معارف اهل بيت(ع) در جهانی شدن اسلام، نقش اصول گرفته شده از آنان در اجتهاد، راه علاج اختلاف احاديث و... .
+فصل هشتم به مرجعيت علمی اهل بيت پس از پيامبر(ص) برای جهان اسلام پرداخته است. مرجعيت علمی اهل بيت در واقع، يك موضوع معرفتی، اعتقادی و سياسی است و احاديث فراوانی بر آن دلالت دارند كه از جمله آنها حديث متواتر ثقلين[۱]است. با تأمّل در احاديث اين فصل، به نكات مهمّی در تبيين مرجعيت علمی اهل بيت(ع) می‌توان دست يافت، مانند: نقش ترويج معارف اهل بيت(ع) در جهانی شدن اسلام، نقش اصول گرفته شده از آنان در اجتهاد، راه علاج اختلاف احاديث و....
-بخش چهارم : ره نمودهای عبادی. در اين بخش ، ره نمودهای حكيمانه امام هشتم(ع) در زمينه عبادات ، در ده فصل ارائه می‌گردند :
+بخش چهارم: ره نمودهای عبادی. در اين بخش ، ره نمودهای حكيمانه امام هشتم(ع) در زمينه عبادات ، در ده فصل ارائه می‌گردند:
 در فصل اوّل ، مباحثی مانند: وجوب عقلی عبادت، حكمت عبادت، اخلاص در عبادت، و انواع عبادت مطرح می‌شوند و با هشدار در باره شهرت يافتن به عبادت ، پايان می‌يابد.
@@ خط ۱۰۹: / خط ۱۰۹: @@
 در فصل دهم ، زيارت قبر انبيا، اوصيای آنان و صالحان توصيه شده و به طور خاص، زيارت پيامبر(ص) ، اهل بيت(ع) ، امام علی(ع) ، امام حسين(ع) ، امام كاظم(ع) ، و حضرت معصومه عليها السلام مورد تأكيد قرار گرفته است.
-بخش پنجم : ره نمودهای اخلاقی و عملی. در اين بخش ، ره نمودهای حكيمانه امام رضا(ع) در زمينه زيبايی ها و زشتی‌های اخلاقی و عملی در سه فصل ارائه می‌شود:
+بخش پنجم: ره نمودهای اخلاقی و عملی. در اين بخش ، ره نمودهای حكيمانه امام رضا(ع) در زمينه زيبايی ها و زشتی‌های اخلاقی و عملی در سه فصل ارائه می‌شود:
 فصل اوّل به تبيين مكارم اخلاق و محاسن اعمال اختصاص دارد كه با حُسن خلق آغاز می‌شود.
@@ خط ۱۱۷: / خط ۱۱۷: @@
 فصل سوم ، ويژه تبيين زشتی‌های اخلاقی و عملی است كه از بداخلاقی و آزار مسلمانان آغاز می‌گردد.
-بخش ششم : ره نمودهای بهداشتی و پزشكی. در اين بخش ، حكمت هايی كه در باره امور بهداشتی و درمانی از امام رضا(ع) نقل شده ، در چهار فصل تقديم علاقه مندان می‌گردد:
+بخش ششم: ره نمودهای بهداشتی و پزشكی. در اين بخش ، حكمت هايی كه در باره امور بهداشتی و درمانی از امام رضا(ع) نقل شده ، در چهار فصل تقديم علاقه مندان می‌گردد:
 فصل اوّل ، ويژه ره نمودهايی در باره خوردن و آشاميدن است، مانند: پرهيز از پرخوری، سبك خوردن شام، وعده‌های غذا، و آداب خوردن و آشاميدن.
@@ خط ۱۲۵: / خط ۱۲۵: @@
 فصل سوم به ره نمودهايی اختصاص دارد كه از امام رضا(ع) در زمينه مسائل پزشكی نقل شده است. اين فصل با تأكيد بر اين كه در نظام آفرينش، همه بيماری ها قابل درمان اند، آغاز می‌شود و در ادامه اموری كه موجب پيشگيری و يا درمان شماری از بيماری می‌شوند مطرح می‌گردد.
-در فصل چهارم ، رساله ذهبيّه منسوب به امام رضا(ع) به طور كامل گزارش شده است و در ادامه ضمن تحليلی كوتاه ، به نقدهايی در باره انتساب اين رساله به آن امام ، پرداخته شده است .
+در فصل چهارم ، رساله ذهبيّه منسوب به امام رضا(ع) به طور كامل گزارش شده است و در ادامه ضمن تحليلی كوتاه ، به نقدهايی در باره انتساب اين رساله به آن امام ، پرداخته شده است.
-بخش هفتم : ره نمودهای جامع. در اين بخش ، احاديثی كه مباحث متنوّعی در آنها مطرح گرديده ، در هشت فصل گزارش می‌شوند. شايان ذكر است به دليل بلند بودن متن بيشتر احاديث اين بخش ، تلاش شده است تا با به كارگيری قريب دويست عنوان فرعی ، در حدّ امكان ، بازيابی مطالب آنها تسهيل گردد.
+بخش هفتم: ره نمودهای جامع. در اين بخش ، احاديثی كه مباحث متنوّعی در آنها مطرح گرديده ، در هشت فصل گزارش می‌شوند. شايان ذكر است به دليل بلند بودن متن بيشتر احاديث اين بخش ، تلاش شده است تا با به كارگيری قريب دويست عنوان فرعی ، در حدّ امكان ، بازيابی مطالب آنها تسهيل گردد.
 در فصل اوّل ، يكی از نوشتارهای منسوب به امام رضا(ع) با عنوان «محض الاسلام (اسلام ناب)» نقل شده است. بر اساس آنچه شيخ صدوق رحمه اللّه در كتاب عيون أخبار الرضا(ع) آورده، مأمون از امام رضا(ع) درخواست كرد كه اسلام ناب را در نوشته ای برای او خلاصه كند و امام(ع) در پاسخ، رساله محض اسلام را نوشت.
@@ خط ۱۳۳: / خط ۱۳۳: @@
 فصل دوم در باره حكمت شماری از احكام فقهی است كه محمّد بن سنان از امام رضا(ع) نقل كرده است.
-فصل سوم ، به آنچه فضل بن شاذان (شادان) در باره حكمت عقايد و احكام ، از امام رضا(ع) نقل كرده است ، اختصاص دارد .
+فصل سوم ، به آنچه فضل بن شاذان (شادان) در باره حكمت عقايد و احكام ، از امام رضا(ع) نقل كرده است ، اختصاص دارد.
 در فصل چهارم تا هشتم اين بخش ، مناظره‌های امام رضا(ع) با رؤسای اديان و مكتب‌های مختلف، و نيز پاسخ‌های ايشان در مجلس فقها و متكلّمان گزارش می‌گردد.
-بخش هشتم : ره نمودهای گوناگون. سخنان حكيمانه ای كه در قالب بخش ها و فصول گذشته قابل ارائه نبوده، در بخش هشتم حكمت نامه رضوی تحت عنوان «ره نمودهای گوناگون» تقديم علاقه مندان آشنايی با معارف اهل بيت(ع) می‌شوند<ref>ر.ک: مقدمه (درآمد)، ج1، ص13-21</ref>.
+بخش هشتم: ره نمودهای گوناگون. سخنان حكيمانه ای كه در قالب بخش ها و فصول گذشته قابل ارائه نبوده، در بخش هشتم حكمت نامه رضوی تحت عنوان «ره نمودهای گوناگون» تقديم علاقه مندان آشنايی با معارف اهل بيت(ع) می‌شوند<ref>ر.ک: مقدمه (درآمد)، ج1، ص13-21</ref>.
 ==پانويس ==