۱۰۶٬۳۳۱
ویرایش
نصیریه: تاریخ، منابع و عقاید: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
کتاب دارای سه پیوست نیز می‌باشد. | کتاب دارای سه پیوست نیز می‌باشد. | ||
پیوست اول: انگاره‌های نصیری دربارۀ مصحف [[عبدالله بن مسعود]] | پیوست اول: انگاره‌های نصیری دربارۀ مصحف [[عبدالله بن مسعود]] | ||
پیوست دوم: رمزواره‌های نصیری در کتاب الهدایة الکبری | پیوست دوم: رمزواره‌های نصیری در کتاب [[الهداية الكبرى|الهدایة الکبری]] | ||
پیوست سوم: رویکرد مصادر فرقۀ غالی نصیریه به نصوص وصایت [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین(ع)]] با تأکید بر حدیث غدیر | پیوست سوم: رویکرد مصادر فرقۀ غالی نصیریه به نصوص وصایت [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین(ع)]] با تأکید بر حدیث غدیر | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۸: | ||
در فصل دوم، افزون بر معرفی اجمالی منابع نصیری، نشان داده شد از دیرباز تا به امروز کتب نصیریه به دو صورت عام و خاص یا عمومی و سرّی نوشته شده است. ظاهراً برخی از آثار فرقه از پیش از نصیریه سابقه دارند، و از تألیفات پیشینیان خطابی و علیایی نصیریان و اسحاقیان هستند. البته نسبت این آثار به مؤلفان ادعایی‌شان، مانند مفضل بن عمر و محمد بن سنان، با اشکال مواجه است و نسبت برخی از آثار هم به مؤلفان هم‌عصر ائمۀ متأخرتر(ع) می‌تواند صحیح باشد، همچون آداب الدین جعفر بن محمد بن مفضل. معمولاً آثار پیشانصیری، نسبت به آثار نصیری شاخصه‌های غیرخطابی بیشتری دارند، چنان‌که بعضی از آثار منسوب به مفضل، به فضای شیعی یا فضای عمومی اسلامی نزدیک‌تر است و بعضی آثار نیز شاخصه‌های مسیحی‌یونانی بیشتری نسبت به آثار نصیری دارند. گاهی هم درجه غلو آثار پیشانصیری بیش از آثار نصیری است. از خلال ارجاعات آثار نصیری، می‌توان برخی از آثار اسحاقی و مخمسی را شناسایی کرد؛ مانند آثار اسحاق بصری، الظهورات و السبعین. | در فصل دوم، افزون بر معرفی اجمالی منابع نصیری، نشان داده شد از دیرباز تا به امروز کتب نصیریه به دو صورت عام و خاص یا عمومی و سرّی نوشته شده است. ظاهراً برخی از آثار فرقه از پیش از نصیریه سابقه دارند، و از تألیفات پیشینیان خطابی و علیایی نصیریان و اسحاقیان هستند. البته نسبت این آثار به مؤلفان ادعایی‌شان، مانند مفضل بن عمر و محمد بن سنان، با اشکال مواجه است و نسبت برخی از آثار هم به مؤلفان هم‌عصر ائمۀ متأخرتر(ع) می‌تواند صحیح باشد، همچون آداب الدین جعفر بن محمد بن مفضل. معمولاً آثار پیشانصیری، نسبت به آثار نصیری شاخصه‌های غیرخطابی بیشتری دارند، چنان‌که بعضی از آثار منسوب به مفضل، به فضای شیعی یا فضای عمومی اسلامی نزدیک‌تر است و بعضی آثار نیز شاخصه‌های مسیحی‌یونانی بیشتری نسبت به آثار نصیری دارند. گاهی هم درجه غلو آثار پیشانصیری بیش از آثار نصیری است. از خلال ارجاعات آثار نصیری، می‌توان برخی از آثار اسحاقی و مخمسی را شناسایی کرد؛ مانند آثار اسحاق بصری، الظهورات و السبعین. | ||
نخستین آثار نصیری که به محمد بن نصیر منسوب شده است، یا به‌کلی اصالت ندارد یا نسبت برخی‌شان به محمد بن نصیر محل تردید است؛ اما از دورۀ خصیبی، انتساب بسیاری از آثار به مؤلفان اثبات‌پذیر است؛ مثلاً نسبت هفت اثر موجود منسوب به خصیبی از جمله الهدایه(و حتی تحریر کامل‌ترش) قابل دفاع است. اما از میان آثار خصیبی، الرساله مهم‌ترین کتاب نصیریان است که قرائن بسیار گسترده‌ای بر اصالت و رواج آن از دورۀ تألیف وجود دارد. همچنین، در طبقۀ پس از خصیبی هم انتساب آثار موجود از شاگردان خصیبی مانند حسن بن شعبه حرانی، ابن‌هارون صائغ و جلی معمولاً قرائن خوبی دارد. در طبقۀ شاگردانِ شاگردان خصیبی هم وضعیت انتساب‌ها تقریباً همین‌گونه است. از باب نمونه، چند اثر از آثار طبرانی قرائن اصالت بیشتری دارند و نسبت برخی‌شان (مانند الأعیاد) به او با تردیدهایی مواجه است. ولی در مجموع، قرائن اصالت کتب بسیاری از مؤلفان قرن چهارم و پنجم، به‌ویژه خصیبی، جلی و طبرانی، گسترده است. | نخستین آثار نصیری که به محمد بن نصیر منسوب شده است، یا به‌کلی اصالت ندارد یا نسبت برخی‌شان به محمد بن نصیر محل تردید است؛ اما از دورۀ خصیبی، انتساب بسیاری از آثار به مؤلفان اثبات‌پذیر است؛ مثلاً نسبت هفت اثر موجود منسوب به [[خصیبی، حسین بن حمدان|خصیبی]] از جمله [[الهداية الكبرى|الهدایه]](و حتی تحریر کامل‌ترش) قابل دفاع است. اما از میان آثار خصیبی، الرساله مهم‌ترین کتاب نصیریان است که قرائن بسیار گسترده‌ای بر اصالت و رواج آن از دورۀ تألیف وجود دارد. همچنین، در طبقۀ پس از [[خصیبی، حسین بن حمدان|خصیبی]] هم انتساب آثار موجود از شاگردان [[خصیبی، حسین بن حمدان|خصیبی]] مانند حسن بن شعبه حرانی، ابن‌هارون صائغ و جلی معمولاً قرائن خوبی دارد. در طبقۀ شاگردانِ شاگردان خصیبی هم وضعیت انتساب‌ها تقریباً همین‌گونه است. از باب نمونه، چند اثر از آثار طبرانی قرائن اصالت بیشتری دارند و نسبت برخی‌شان (مانند الأعیاد) به او با تردیدهایی مواجه است. ولی در مجموع، قرائن اصالت کتب بسیاری از مؤلفان قرن چهارم و پنجم، به‌ویژه خصیبی، جلی و طبرانی، گسترده است. | ||
در میان نصیریه مجموعه کتب متعددی وجود دارد که با وجود انتساب به ائمه (ع) و برخی رجال دیگر مؤلفشان شناخته‌شده نیست، یا آشکارا آثاری جعلی‌اند. همچنین، محتوای آثار متقدم نصیری که از طریق خود ایشان بر جا مانده، عموماً در زمینه عقاید غالیانه است و غیر از آثار خاص کلامی، آثار روایی و اندک کتب شعر و تأویل اخبار و فقه باطن نیز بر محور عقاید غالیانه تألیف شده است. | در میان نصیریه مجموعه کتب متعددی وجود دارد که با وجود انتساب به ائمه (ع) و برخی رجال دیگر مؤلفشان شناخته‌شده نیست، یا آشکارا آثاری جعلی‌اند. همچنین، محتوای آثار متقدم نصیری که از طریق خود ایشان بر جا مانده، عموماً در زمینه عقاید غالیانه است و غیر از آثار خاص کلامی، آثار روایی و اندک کتب شعر و تأویل اخبار و فقه باطن نیز بر محور عقاید غالیانه تألیف شده است. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۴: | ||
پیوست نخست کتاب برای شناخت بهتر دیدگاه نصیریه دربارۀ قرآن، نگاه‌شان به مصحف [[عبدالله بن مسعود]] را تبیین می‌کند و ریشه‌ها و گونه‌های استنادشان به قرائت [[عبدالله بن مسعود|ابن مسعود]] را بررسی می‌کند. در ادامۀ این پیئسا تنئتع‌علیی از استنادات به مصحف ابن مسعود در آثار نصیریه نشان داده شده است و گوناگونی این مثال‌ها از جهت نقش‌داشتن یا نداشتن نصیریه در شکل‌گیری این انتساب‌ها بررسی شده است. | پیوست نخست کتاب برای شناخت بهتر دیدگاه نصیریه دربارۀ قرآن، نگاه‌شان به مصحف [[عبدالله بن مسعود]] را تبیین می‌کند و ریشه‌ها و گونه‌های استنادشان به قرائت [[عبدالله بن مسعود|ابن مسعود]] را بررسی می‌کند. در ادامۀ این پیئسا تنئتع‌علیی از استنادات به مصحف ابن مسعود در آثار نصیریه نشان داده شده است و گوناگونی این مثال‌ها از جهت نقش‌داشتن یا نداشتن نصیریه در شکل‌گیری این انتساب‌ها بررسی شده است. | ||
دومین پیوست کتاب با بررسی تطبیقی میان روایت الهدایة الکبری و دیگر آثار نصیری پاسخگوی این پرسش است که آیا عقاید نصیری خصیبی در الهدایة نمود یافته است؟ <ref> [https://literaturelib.com/books/7268 ر.ک: کتابخانه تخصصی ادبیات] </ref> | دومین پیوست کتاب با بررسی تطبیقی میان روایت [[الهداية الكبرى|الهدایة الکبری]] و دیگر آثار نصیری پاسخگوی این پرسش است که آیا عقاید نصیری [[خصیبی، حسین بن حمدان|خصیبی]] در [[الهداية الكبرى|الهدایة]] نمود یافته است؟ <ref> [https://literaturelib.com/books/7268 ر.ک: کتابخانه تخصصی ادبیات] </ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||