۱۰۱٬۹۰۷
ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' می ن' به ' مین') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' می آید' به ' میآید') |
||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
فغانی در آغاز قرن دهم هجری ایستاده و سرچشمهی سه شیوهی شعری است: یکی وقوع گویی، دیگر سبک مشهور به هندی و سوم جریان بازگشت ادبی. جلب این که جریان بازگشت، با آن که مدعی تقلید از سعدی و حافظ است، در واقع افراط کاریهای معنوی و فرسودگیهای لفظی مرحلهی انحطاط سبک هندی را در سرچشمهی زلال فغانی و شفائی و نظیری شسته است. و اگر باریک بینی به خرج دهیم، در اشعار خوب مشتاق و آذر و عاشق (اوایل قرن سیزدهم) ته مایههایی از مضمون بندی سبک هندی و نیز اثری از شیوهی وقوع گویی مییابیم؛ و این در مجموع یعنی بازگشت به فغانی. | فغانی در آغاز قرن دهم هجری ایستاده و سرچشمهی سه شیوهی شعری است: یکی وقوع گویی، دیگر سبک مشهور به هندی و سوم جریان بازگشت ادبی. جلب این که جریان بازگشت، با آن که مدعی تقلید از سعدی و حافظ است، در واقع افراط کاریهای معنوی و فرسودگیهای لفظی مرحلهی انحطاط سبک هندی را در سرچشمهی زلال فغانی و شفائی و نظیری شسته است. و اگر باریک بینی به خرج دهیم، در اشعار خوب مشتاق و آذر و عاشق (اوایل قرن سیزدهم) ته مایههایی از مضمون بندی سبک هندی و نیز اثری از شیوهی وقوع گویی مییابیم؛ و این در مجموع یعنی بازگشت به فغانی. | ||
شعر معروف به سبک هندی، خصوصا غزل به آن سبک، زبان حال طبقات شهرنشین است و در حد ممکن شعری مردمی است که الهامات و عصیانها و طغیانها و اندیشهها و تأثرات و تصورات و زیر و زبرهای زندگی روزمره در آن منعکس شده است. طبیعی است که نباید انتظار داشت که این انعکاس همواره ساده باشد، گاه کاژو کوژ است، اما برای کسی که با این شعر مأنوس شود کاملا مفهوم است. شاعر گاه شکوهها و درخواستهای اجتماعی و سیاسی خود را به شکل درددلهای عاشقانه مطرح می سازد، اما خوانندگان و شنوندگان این شعر در محافل ادبی و قهوه خانهها و انجمنها آن را در معنای درستش میفهمیدهاند. توجه مجدد به شعر سبک هندی، در شصت هفتاد سال اخیر، نیز درست به دلیل محتوای غنی اجتماعی و انتقادی آن بوده است. تحولات سبک مشهور به هندی نیز دقیقا به سبب همین ارتباط تاریخی موازی تغییرات عینی و دگرگونیهای اندیشگی است که در همان دوران رخ میداده است. در ایران همزمان با انحطاط صفویه، گویندهای متوسط به نام میرزا طاهر وحید شهرت بسیار داشت. و طبق آن چه از تذکرهی حزین به دست | شعر معروف به سبک هندی، خصوصا غزل به آن سبک، زبان حال طبقات شهرنشین است و در حد ممکن شعری مردمی است که الهامات و عصیانها و طغیانها و اندیشهها و تأثرات و تصورات و زیر و زبرهای زندگی روزمره در آن منعکس شده است. طبیعی است که نباید انتظار داشت که این انعکاس همواره ساده باشد، گاه کاژو کوژ است، اما برای کسی که با این شعر مأنوس شود کاملا مفهوم است. شاعر گاه شکوهها و درخواستهای اجتماعی و سیاسی خود را به شکل درددلهای عاشقانه مطرح می سازد، اما خوانندگان و شنوندگان این شعر در محافل ادبی و قهوه خانهها و انجمنها آن را در معنای درستش میفهمیدهاند. توجه مجدد به شعر سبک هندی، در شصت هفتاد سال اخیر، نیز درست به دلیل محتوای غنی اجتماعی و انتقادی آن بوده است. تحولات سبک مشهور به هندی نیز دقیقا به سبب همین ارتباط تاریخی موازی تغییرات عینی و دگرگونیهای اندیشگی است که در همان دوران رخ میداده است. در ایران همزمان با انحطاط صفویه، گویندهای متوسط به نام میرزا طاهر وحید شهرت بسیار داشت. و طبق آن چه از تذکرهی حزین به دست میآید، شعر ایران در اواخر عصر صفوی به بن بست رسیده بود. گویان حزین با دانش ادبی و قوهی نقدی که داشت نکته را دریافت و نخستین علائم «بازگشت» را از خود نشان داد و همین باعث برخورد او با ادبای هندی گردید. اما حزین چون سالهای میانی و آخر عمر را در هند میگذرانید موفق نشد که بانی بازگشت گردد و انجمن مشتاق در اصفهان این کار را کرد. در غزل دورهی بازگشت آنچه مطلوب مینمود اشعار ساده و قابل فهمی بود که بتوان به آواز خواند و با آهنگ چارتار و کمانچه و دف و نی توام کرد و سبک هندی، که عمدهی محصولش غزل است در ایران فرو مرد. این بود اجمالی از سیر سیصد سالهی شعر فارسی در ایران و هند. آن خصوصیات که برای سبک مشهور به هندی برشمردهاند همه در شعر فارسی سابقه دارد الا این که جمع این ویژگیهای استثنایی خود، خصوصیتی است در سبک مشهور به هندی. به گمان نویسنده آن چه در این دوران سیصدساله برای شاعر اهمیت داشت سنت شکنی بود، یعنی با چشم خود نگاه کردن و با زبان خود بیان کردن. اگر اوضاع اجتماعی و مواهب شخصی کمک میکرد، شاعر موفق بود و هرگاه زمینه مساعد نبود شاعر در تار و پود سنت جدید گرفتار میگشت و گاه خفه میشد. آشنایی اقبال لاهوری با فلسفه و ادبیات غرب در هند شعر سبک هندی را از بن بست بیرون برد، حال آن که در ایران سبک بازگشت جانشین نالایق سبک هندی گردید تا این که آشنایی با فلسفه و ادبیات غرب در این جا هم تأثیر خود را گذاشت. | ||
در این مجموعه، هم انتخاب شاعران و هم گزینیش از شعر هر یک بر اساس اهمیت شاعر و شعر او صورت گرفته است. شاعرانی برگزیده شدهاند که گرایش مهمی را در غزل نشان میدهند یا وزن و ارزش والایی بین شاعران سبک مشهور به هندی دارند. انتخاب اشعار هر شاعر عمدتا از غزلیات و با این معیار و ملاک صورت گرفته که ویژگیهای فکر و زبان آن شاعر و حسن و عیب کار او را نشان دهد. از شاعرانی که دیوانشان اولین بار به چاپ رسیده و متداول نیست اشعار بیشتری برگزیده شده است. اما اشعار انتخاب شده در یک سطح نیست. چون نظر بر این بوده که خواننده با حال و هوای دیوان هر شاعر و فضایی که او در آن شعر می سروده آشنا شود. و مختصات اندیشه و هنر آن شاعر را دریابد. لذا در شرح حال مجملی که برای هر شاعر نگاشته شده بر مهمترین نکات تاکید شده است. در این مجموعه تکیه و هدف در درجهی اول عرضهی برگزیدهی کارآمد و گویایی است از غزلیات مهمترین شاعران سبک مشهور به هندی.<ref> [https://www.historylib.com/books/2289 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> | در این مجموعه، هم انتخاب شاعران و هم گزینیش از شعر هر یک بر اساس اهمیت شاعر و شعر او صورت گرفته است. شاعرانی برگزیده شدهاند که گرایش مهمی را در غزل نشان میدهند یا وزن و ارزش والایی بین شاعران سبک مشهور به هندی دارند. انتخاب اشعار هر شاعر عمدتا از غزلیات و با این معیار و ملاک صورت گرفته که ویژگیهای فکر و زبان آن شاعر و حسن و عیب کار او را نشان دهد. از شاعرانی که دیوانشان اولین بار به چاپ رسیده و متداول نیست اشعار بیشتری برگزیده شده است. اما اشعار انتخاب شده در یک سطح نیست. چون نظر بر این بوده که خواننده با حال و هوای دیوان هر شاعر و فضایی که او در آن شعر می سروده آشنا شود. و مختصات اندیشه و هنر آن شاعر را دریابد. لذا در شرح حال مجملی که برای هر شاعر نگاشته شده بر مهمترین نکات تاکید شده است. در این مجموعه تکیه و هدف در درجهی اول عرضهی برگزیدهی کارآمد و گویایی است از غزلیات مهمترین شاعران سبک مشهور به هندی.<ref> [https://www.historylib.com/books/2289 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> |