نور البراهین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نور البراهين في بيان أخبار السّادة الطاهرين'''، اثر سید نعمت‌الله موسوی جزایرى (1050-1112ق)، معروف به سید جزایرى، فقیه‌، محدّث‌ و ادیب است که در شرح کتاب «التوحيد» شیخ صدوق (381-305ق) در دو جلد نگاشته شده و سید مهدی رجایی، پژوهش این کتاب را انجام داده است.

جزایری، باب به باب کتاب صدوق را شرح نموده که عمده آن‌ها عبارتند از: ثواب موحدان و عارفان؛ توحید؛ خطبه‌هایی از معصومان(ع) در توحید و صفات الهی؛ معنای واحد، توحید و موحّد؛ رؤیت خداوند؛ صفات الهی؛ تفسیر آیاتی از قرآن درباره نام‌ها، صفات و افعال پروردگار؛ تحریف مصحف<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص552-549</ref>؛ معنای بَسمَلَه و برخی حروف قرآنی؛ ثنویّت، زندیق‌گری و الحاد؛ بزرگی و لطف الهی؛ مقدار مجزیِ شناخت خداوند؛ پیدایش هستی؛ معانی آیاتی چون «هُوَ الأوّلُ و الآخِر» و عرش الهی؛ بداء؛ استطاعت؛ ابتلا و اختیار انسان؛ نیک‌بختی و بدبختی بشر؛ جبر و تفویض؛ روزی؛ مکارم اخلاق؛ آجال؛ قضا و قدر؛ چشم‌خوردن؛ قیمت‌ها و گرانی کالا؛ سرنوشت کودکان مشرکان در سرای جاوید؛ شرک، گناه و بخشایش؛ ‏محدوده تکالیف انسان؛ مناظره‌های امام رضا(ع) با اهل ادیان و پرهیز از جدال و مرا<ref>ر.ک: همان، ج2، ص524-521</ref>‏.

برخی این کتاب جزایری را غیر از کتاب دیگر او، که «أنيس الوحيد في شرح التوحيد» یا «أنيس الفريد» نام دارد، انگاشته‌اند، اما محقق بر آن است که اینها عنوان‌هایی برای یک کتابند و همه عناوین، فصل‌ها، باب‌ها، عبارت‌ها و واژه‌هایِشان بدون افزوده‌ها یا کاستی‌هایی مانند همند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص33</ref>.‏

برخی بر کار پژوهش و تصحیح محقق، «رجایی»، خورده گرفته‌اند؛ به اینکه او بایسته‌ها و لوازم تصحیح را رعایت نکرده است؛ گفته‌اند که اگر فن تصحیح متون، ارائه متن به‌گونه اصلی‌اش باشد تا واژه‌ها و معنایشان به قلم نویسنده نزدیک شود، رجایی از این هدف دور مانده است. کاستی‌های کار او عبارتند از:

# بسنده‌ کردن محقق به دو نسخه از کتابخانه آیت‌الله مرعشی(ره) و کوتاهی او از توجه به نسخه‌های کتابخانه عمومی اصفهان، دانشگاه اصفهان، کتابخانه ملک، مجلس شورای اسلامی و دانشگاه تهران؛