پرش به محتوا

بدايع الأخبار (وقايع بهبهان در زمان حمله محمود افغان): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'صـ' به 'ص'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'صـ' به 'ص')
خط ۲۸: خط ۲۸:
'''بدایع الاخبار'''، تألیف [[شیخ‌الاسلام بهبهانی، عبد النبی|میرزا عبدالنبی شیخ‌الاسلام بهبهانی]] (زنده در 1142ق)، یکی از آثار ارزشمند زبان و ادبیات فارسی و از مآخذ‌ مهم‌ عصر‌ صفویه درباره‌ حمله محمود افغان به اصفهان و محاصره‌‌ بهبهان‌ است. کتاب به‌انضمام شش گزارش درباره حمله افغان‌ها به اصفهان و روستاهای خراسان با مقدمه، تصحیح و توضیحات [[سید سعید میرمحمدصادق]] منتشر شده است.
'''بدایع الاخبار'''، تألیف [[شیخ‌الاسلام بهبهانی، عبد النبی|میرزا عبدالنبی شیخ‌الاسلام بهبهانی]] (زنده در 1142ق)، یکی از آثار ارزشمند زبان و ادبیات فارسی و از مآخذ‌ مهم‌ عصر‌ صفویه درباره‌ حمله محمود افغان به اصفهان و محاصره‌‌ بهبهان‌ است. کتاب به‌انضمام شش گزارش درباره حمله افغان‌ها به اصفهان و روستاهای خراسان با مقدمه، تصحیح و توضیحات [[سید سعید میرمحمدصادق]] منتشر شده است.


کتاب بدایع الاخبار شامل پیشگفتار، دیباچه‌ مصحح‌، متن‌ اصلی‌ بدایع الاخبار و شش پیوست همراه با یادداشت‌ها و نمایه‌ها و کتابنامه است. این کتاب را می‌توان‌ الگوی برخی از مورخان متأخر عصر صفوی و اوایل دوره‌ نادر دانست؛ به‌ویژه در‌ دو‌ بخش‌ محاصره و قحطی اصفهان و مرگ صـفی‌میرزا، از این لحاظ شباهت‌ زیادی به کتاب «[[مرآت واردات (تاریخ سقوط صفویان، پیامدهای آن و فرمانروایی ملک محمود سیستانی)|مرآت واردات]]» [[وارد، محمدشفيع|محمدشفیع طهرانی‌]] (متولد 1087ق) دارد<ref>ر.ک: شبانه، رحیم، ص37</ref>‏.
کتاب بدایع الاخبار شامل پیشگفتار، دیباچه‌ مصحح‌، متن‌ اصلی‌ بدایع الاخبار و شش پیوست همراه با یادداشت‌ها و نمایه‌ها و کتابنامه است. این کتاب را می‌توان‌ الگوی برخی از مورخان متأخر عصر صفوی و اوایل دوره‌ نادر دانست؛ به‌ویژه در‌ دو‌ بخش‌ محاصره و قحطی اصفهان و مرگ صفی‌میرزا، از این لحاظ شباهت‌ زیادی به کتاب «[[مرآت واردات (تاریخ سقوط صفویان، پیامدهای آن و فرمانروایی ملک محمود سیستانی)|مرآت واردات]]» [[وارد، محمدشفيع|محمدشفیع طهرانی‌]] (متولد 1087ق) دارد<ref>ر.ک: شبانه، رحیم، ص37</ref>‏.


نویسنده که خود ادیب بزرگی بوده،‌ بسیاری‌ از‌ اشعار را در متن کتاب با توجه به مناسبت موضوع از‌ منابع‌ ادبی گـرفته و به سبک تقلید آن را تغییر داده و به‌کار برده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.
نویسنده که خود ادیب بزرگی بوده،‌ بسیاری‌ از‌ اشعار را در متن کتاب با توجه به مناسبت موضوع از‌ منابع‌ ادبی گـرفته و به سبک تقلید آن را تغییر داده و به‌کار برده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.


محتوای کتاب بدایع‌ الاخبار‌ به‌ چـهار‌ موضوع‌ اختصاص‌ دارد:
محتوای کتاب بدایع‌ الاخبار‌ به‌ چـهار‌ موضوع‌ اختصاص‌ دارد:
# مقدمه‌ی نویسنده درباره‌ چگونگی تازش محمود افغان به ایران، شکست سپاه شاه سلطان حسین صفوی در گلون‌آباد، نحوه‌ محاصره‌‌ اصـفهان و سرانجام سقوط اصفهان و جلوس محمود افغان‌؛
# مقدمه‌ی نویسنده درباره‌ چگونگی تازش محمود افغان به ایران، شکست سپاه شاه سلطان حسین صفوی در گلون‌آباد، نحوه‌ محاصره‌‌ اصفهان و سرانجام سقوط اصفهان و جلوس محمود افغان‌؛
# حمله محمود افـغان به بهبهان و گزارش نویسنده درباره‌ مقاومت‌ سی‌وشش‌روزه‌ مردم در مقابل او و شکست و بازگشت محمود؛
# حمله محمود افـغان به بهبهان و گزارش نویسنده درباره‌ مقاومت‌ سی‌وشش‌روزه‌ مردم در مقابل او و شکست و بازگشت محمود؛
# حکومت یک‌سال‌ونیمه صـفی‌میرزا در بهبهان و کوه‌گـیلویه؛
# حکومت یک‌سال‌ونیمه صفی‌میرزا در بهبهان و کوه‌گـیلویه؛
# اشرف‌ افغان‌ و سرانجام کار او و گزارش لشکرکشی نـادر به کوه‌گیلویه‌ و بهبهان<ref>ر.ک: دیباچه مصحح، صفحه بیست‌ویک</ref>‏.
# اشرف‌ افغان‌ و سرانجام کار او و گزارش لشکرکشی نـادر به کوه‌گیلویه‌ و بهبهان<ref>ر.ک: دیباچه مصحح، صفحه بیست‌ویک</ref>‏.