التذكرة في أنساب المطهرة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''التذكرة في أنساب المطهرة'''، تألیف احمد بن محمد بن مهنا حسینی عبیدلی از اعلام قرن هفتم هجری، از‌ نسابگان‌ نامدار شیعی در قرن هفتم، هم‌عصر علاّمه حلّی و از مشایخ ابن فوطی است. این کتاب از مصادر مهم در علم انساب است که با تحقیق سید مهدی رجایی (متولد 1336ش) منتشر شده است.

علم انساب از علوم رایج قرون گذشته و به‌خصوص قرون چهارم، پنجم، ششم و هفتم هجری است؛ بسیاری از مؤلفین این قرون کتابی در انساب، خواه مبسوط یا مختصر یا مشجر نوشته‌اند که حکایت از توجه ایشان به این علم در آن اعصار دارد. از جمله کسانی که اهتمام فراوانی به این علم داشته و مبسوط و مشجر در علم انساب کتاب نوشته، احمد بن محمد بن مهنا عبیدلی است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص6</ref>‏.

کتاب «التذكرة في الأنساب المطهرة»، در نسخه‌ها و منابع به‌ نام‌های‌ تذكرة الأنساب، كتاب المشجّر‌، الأنساب‌‌ المشجّرة و مشجّر الأنساب هم خوانده شده است. عزالدین اسحاق بن ابراهیم بن اسحاق طباطبایی حسنی حسینی‌ شیرازی نیز تذییلاتی بر این اثر دارد. ابن‌ فوطی‌ و ابن طقطقی، بعضی تراجم را از مشجر ابن مهنّا نقل‌ کرده‌اند، که در این کتاب نـیست و معلوم است ابن مهنّا کتاب مشجّر دیگری مشحون از تراجم داشته یا ناسخان شرح‌حال‌ها را‌ از این کتاب‌ فروکاسته‌اند. ابن فوطی در المعجم، ابن طقطقی در الأصيلي و ابن عنبه در العمدة از این کتاب با نام «المشجر» تعبیر کرده‌اند. محقق طهرانی در الذريعة آن را «الأنساب المشجرة» و «مشجر النسب» و «مشجرة الأنساب» نامیده است<ref>ر.ک: همان، ص32-33؛ بی‌نام، ص115</ref>‏.