۱۰۶٬۲۹۲
ویرایش
بدايع الأخبار (وقايع بهبهان در زمان حمله محمود افغان): تفاوت میان نسخه‌ها
بدايع الأخبار (وقايع بهبهان در زمان حمله محمود افغان) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۰ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۴۷
، ۲۰ آوریلجایگزینی متن - 'کـ' به 'ک'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'شـ' به 'ش') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'کـ' به 'ک') |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''بدایع الاخبار'''، تألیف میرزا عبدالنبی شیخ‌الاسلام بهبهانی (زنده در 1142ق)، یکی از آثار ارزشمند زبان و ادبیات فارسی و از مآخذ مهم عصر صفویه درباره حمله محمود افغان به اصفهان و محاصره بهبهان است. کتاب به‌انضمام شش گزارش درباره حمله افغان‌ها به اصفهان و روستاهای خراسان با مقدمه، تصحیح و توضیحات سید سعید میرمحمدصادق منتشر شده است. | '''بدایع الاخبار'''، تألیف میرزا عبدالنبی شیخ‌الاسلام بهبهانی (زنده در 1142ق)، یکی از آثار ارزشمند زبان و ادبیات فارسی و از مآخذ مهم عصر صفویه درباره حمله محمود افغان به اصفهان و محاصره بهبهان است. کتاب به‌انضمام شش گزارش درباره حمله افغان‌ها به اصفهان و روستاهای خراسان با مقدمه، تصحیح و توضیحات سید سعید میرمحمدصادق منتشر شده است. | ||
کتاب بـدایع الاخبار شامل پیشگفتار، دیباچه مصحح، متن اصلی بدایع الاخبار و شش پیوست همراه با یادداشت‌ها و نمایه‌ها و کتابنامه است. این کتاب را می‌توان الگوی برخی از مورخان متأخر عصر صفوی و اوایل دوره نادر دانست؛ به‌ویژه در دو بخش محاصره و قحطی اصفهان و مرگ صـفی‌میرزا، از این لحاظ شباهت زیادی به کتاب «مرآت واردات» محمدشفیع طهرانی (متولد 1087ق) دارد<ref>ر.ک: شبانه، رحیم، ص37</ref>. | |||
نویسنده که خود ادیب بزرگی بوده، بسیاری از اشعار را در متن کتاب با توجه به مناسبت موضوع از منابع ادبی گـرفته و بـه سبک تقلید آن را تغییر داده و به‌کار برده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | نویسنده که خود ادیب بزرگی بوده، بسیاری از اشعار را در متن کتاب با توجه به مناسبت موضوع از منابع ادبی گـرفته و بـه سبک تقلید آن را تغییر داده و به‌کار برده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
# مقدمه‌ی نویسنده درباره چگونگی تازش محمود افغان به ایران، شکست سپاه شاه سلطان حسین صفوی در گلون‌آباد، نحوه محاصره اصـفهان و سرانجام سقوط اصفهان و جلوس محمود افغان؛ | # مقدمه‌ی نویسنده درباره چگونگی تازش محمود افغان به ایران، شکست سپاه شاه سلطان حسین صفوی در گلون‌آباد، نحوه محاصره اصـفهان و سرانجام سقوط اصفهان و جلوس محمود افغان؛ | ||
# حمله محمود افـغان به بهبهان و گزارش نویسنده درباره مقاومت سی‌وشش‌روزه مردم در مقابل او و شکست و بـازگشت محمود؛ | # حمله محمود افـغان به بهبهان و گزارش نویسنده درباره مقاومت سی‌وشش‌روزه مردم در مقابل او و شکست و بـازگشت محمود؛ | ||
# حکومت یک‌سال‌ونیمه صـفی‌میرزا در بهبهان و | # حکومت یک‌سال‌ونیمه صـفی‌میرزا در بهبهان و کوه‌گـیلویه؛ | ||
# اشرف افغان و سرانجام کار او و گزارش لشکرکشی نـادر بـه کوه‌گیلویه و بهبهان<ref>ر.ک: دیباچه مصحح، صفحه بیست‌ویک</ref>. | # اشرف افغان و سرانجام کار او و گزارش لشکرکشی نـادر بـه کوه‌گیلویه و بهبهان<ref>ر.ک: دیباچه مصحح، صفحه بیست‌ویک</ref>. | ||
نویسنده علت شکست محمود در محاصره بهبهان را، روح سلحشوری و مقاومت و دین‌داری مردم بهبهان می‌داند؛ درحالی‌که برخی منابع، عوامل دیگر را دلیل شکست او می‌دانند؛ مثلاً لکهارت، آن را ناشی از «ناسازگاری هوا» می‌داند که تلفات سنگینی به قوای محمود وارد | نویسنده علت شکست محمود در محاصره بهبهان را، روح سلحشوری و مقاومت و دین‌داری مردم بهبهان می‌داند؛ درحالی‌که برخی منابع، عوامل دیگر را دلیل شکست او می‌دانند؛ مثلاً لکهارت، آن را ناشی از «ناسازگاری هوا» می‌داند که تلفات سنگینی به قوای محمود وارد کرده بود<ref>ر.ک: شبانه، رحیم، ص40</ref>. | ||
مصحح، شش پیوست به کتاب اضافه کرده | مصحح، شش پیوست به کتاب اضافه کرده که این پیوست‌ها همه به‌نوعی مربوط به سقوط دولت صفویه یا حمله افاغنه هستند. او گوشزد می‌کند که هـنگام پژوهش و تصحیح کتاب بدایع الاخبار به این گزارش‌ها دست یافته است<ref>ر.ک: همان، ص42</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||