تحول مبانی مشروعیت خلافت، از آغاز تا فروپاشی عباسیان: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

مباحث کتاب در نه فصل تدوین یافته است. مقصود نویسنده، پرداختن به موضوع خلافت از منظر علوم اجتماعی و سیاسی بوده است، و نه بحثی کلامی و اعتقادی. او با کنار هم نهادن وقایع تاریخی مسئله خلافت، درصدد دستیابی به نظریه‌ای درباره موضوع خلافت است و در این راستا، بررسی پیدایش و تطورات خلافت یکی از اهداف مهم اوست. نویسنده عقیده دارد که نهاد خلافت تحت تأثیر شرایط سیاسی، اقتصادی، نظامی و انسانی شکل گرفته و سپس دگرگونی یافته است و متناسب با آن شرایط، نظریات مربوط به مشروعیت خلافت نیز تحول یافته، که این تحول، ریشه در واقعیات و تغییرات عینی داشته است. این نکته به عنوان محور اصلی، تا آخر کتاب دنبال می‌شود.  

در فصل دوم، با عنوان «ضرورت و مشروعیت حکومت»، اتفاق‌نظر مسلمین را در ضرورت حکومت بررسی کرده و به شکل‌گیری حکومت اسلامی از زمان هجرت پیامبر(ص) به مدینه و بحث‌های مربوط به خلافت بعد از رحلت پیامبر(ص) اشاره دارد. بررسی چگونگی شکل‌‌گیری آرا، در زمینه خلافت در عالم اسلام و مباحث مشروعیت حکومت، از دیگر مباحث این فصل است که به شکل‌گیری آرای راجع به حکومت از سقیفه و ذهنیت صاحبان فرق (حکومت و اجماع‌نظرها و یا تساهلها در طول تاریخ)، و از حکومت و نظر امامت و خلافت  و مشروعیت و مقبولیت، بحث شده است.  

در فصل پنجم و ششم، چگونگی استقرار خلفای اموی و عباسیان و انتقال قدرت آنان و حوادث و تحولات و تطورات حوزه خلافت بررسی شده است و به استقرار خلافت از طریق غلبه، انتخاب و ولایتعهدی پرداخته که در هر دوره، موردنظر بوده است.