پرش به محتوا

اندیشوران شیعی و عرفان ابن عربی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' می ک' به ' می‌ک'
جز (جایگزینی متن - 'محیی الدین ' به 'محیی‌الدین ')
جز (جایگزینی متن - ' می ک' به ' می‌ک')
خط ۴۶: خط ۴۶:
اندیشه‌ی ابن عربی به طور انکارناپذیری در حوزه‌ی سنت عقلانی شیعه تأثیرگذار بوده است. عرفان و حکمت شیعی در نهانی‌ترین لایه‌ها و وجود خود وامدار آموزه‌های اساسی عرفان نظری است که با تأسیس قواعد و روش حکمی خاص، عملا امکان فهم صحیح تری از معارف شیعی را پدید آورده است؛ اگرچه گرایش‌های شیعی، که از ابتدا در میان نحله‌های گوناگون عارفان مسلمان مشهود بوده است، به دورانی بسی پیش از ابن عربی و اتباع او بازمی گردد. مباحث اصلی ابن عربی درباره‌ی مفهوم انسان کامل و شباهت بسیار آن با بحث های روایی شیعه در موضوع امامت، موضع او درباره‌ی جبر و اختیار که به مفهوم «امر بین امرین» امامان معصوم علیهم السلام نزدیک است، باور او درباره‌ی مسئله‌ی تشبیه و تنزیه و جمع میان آن دو، و تصریح به نام مهدی (عج) به مثابه‌ی خاتم اولیا از جمله شواهد این تأثیرگذاری است.
اندیشه‌ی ابن عربی به طور انکارناپذیری در حوزه‌ی سنت عقلانی شیعه تأثیرگذار بوده است. عرفان و حکمت شیعی در نهانی‌ترین لایه‌ها و وجود خود وامدار آموزه‌های اساسی عرفان نظری است که با تأسیس قواعد و روش حکمی خاص، عملا امکان فهم صحیح تری از معارف شیعی را پدید آورده است؛ اگرچه گرایش‌های شیعی، که از ابتدا در میان نحله‌های گوناگون عارفان مسلمان مشهود بوده است، به دورانی بسی پیش از ابن عربی و اتباع او بازمی گردد. مباحث اصلی ابن عربی درباره‌ی مفهوم انسان کامل و شباهت بسیار آن با بحث های روایی شیعه در موضوع امامت، موضع او درباره‌ی جبر و اختیار که به مفهوم «امر بین امرین» امامان معصوم علیهم السلام نزدیک است، باور او درباره‌ی مسئله‌ی تشبیه و تنزیه و جمع میان آن دو، و تصریح به نام مهدی (عج) به مثابه‌ی خاتم اولیا از جمله شواهد این تأثیرگذاری است.


درباره‌ی ضرورت بحث، گفتنی است برخی با تمسک به عبارات و کلمات ناسازگار محیی‌الدین با عقاید شیعی می کوشند همه‌ی ارزش‌های فکری او را زیر سوال ببرند، تبیین شاخصه‌های شروح شیعی، نوع رویکرد حکما و عرفان شیعه به آرای ابن عربی را نشان می دهد و  سبب جلوگیری از افراط و تفریط درباره‌ی دیدگاه او می‌شود و پژوهشگران را به این امر متذکرمی‌کند که مطابق با سنت بزرگان حکما و عرفای شیعی همواره می‌توان ضمن احتراز از موارد ناسازگار با عقاید شیعی از ظرفیت‌های مبانی عرفانی او بهره جست.
درباره‌ی ضرورت بحث، گفتنی است برخی با تمسک به عبارات و کلمات ناسازگار محیی‌الدین با عقاید شیعی می‌کوشند همه‌ی ارزش‌های فکری او را زیر سوال ببرند، تبیین شاخصه‌های شروح شیعی، نوع رویکرد حکما و عرفان شیعه به آرای ابن عربی را نشان می دهد و  سبب جلوگیری از افراط و تفریط درباره‌ی دیدگاه او می‌شود و پژوهشگران را به این امر متذکرمی‌کند که مطابق با سنت بزرگان حکما و عرفای شیعی همواره می‌توان ضمن احتراز از موارد ناسازگار با عقاید شیعی از ظرفیت‌های مبانی عرفانی او بهره جست.


کتاب حاضر ضمن اشاره به مخالفت‌ها و موافقت‌های بزرگان علمای شیعه تناسب اصول عرفان ابن عربی با آموزه‌های شیعی از منظر اندیشمندان بررسی خواهد شد. در شکل دهی ساختار اصلی بحث سه ساحت توصیف، تحلیل و نقد نتایج مطالعات مورد توجه بوده است. حجم اصلی مطالب توصیف و گزارش آزا و نظرات گوناگون درباره‌ی موضوع است و در پایان مطالب تحلیل و نقد شده است. چهار شاخصه‌ی اصلی بهره‌ی اندیشمندان شیعی از عرفان ابن عربی عبارت اند از:
کتاب حاضر ضمن اشاره به مخالفت‌ها و موافقت‌های بزرگان علمای شیعه تناسب اصول عرفان ابن عربی با آموزه‌های شیعی از منظر اندیشمندان بررسی خواهد شد. در شکل دهی ساختار اصلی بحث سه ساحت توصیف، تحلیل و نقد نتایج مطالعات مورد توجه بوده است. حجم اصلی مطالب توصیف و گزارش آزا و نظرات گوناگون درباره‌ی موضوع است و در پایان مطالب تحلیل و نقد شده است. چهار شاخصه‌ی اصلی بهره‌ی اندیشمندان شیعی از عرفان ابن عربی عبارت اند از: