تحلیل محتوای روند تغییرات سخنان امام علی(ع) خطاب به مردم در دوران حکومت در نهج‌البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

در اندیشه سیاسی امام علی(ع) زمانه شناسی از مهمات عرصه سیاست است. حضور درست در زمانه، درک حوادث، وقایع و اتفاقات روزانه خود، شناخت جریان‌ها و غایب نبودن از زمان خویش، عنصر اساسی در فهم سیاسی، تصمیم گیری و اقدامات سیاسی است. هرچه زمانه شناسی درست تر، عمیق تر و همه جانبه تر باشد، میزان فریب خوردگی در سیاست و فروغلتیدن در دام ها و تصمیمات نادرست کمتر خواهد بود. کسی که شرایط زمان و مقتضیات آن را به خوبی بشناسد، در تعیین جهت خود و تصمیم گیری مناسب در هر اوضاع و احوالی بهتر عمل می‌کند. یکی از بهترین الگوها برای زمانه شناسی امیرمؤمنان علی(ع) است. بیشتر آنچه از امام علی علیه‌السلام درمنابع تاریخی، حدیثی و ...باقی مانده، ناظر به دوران حکومت است و حجم معتنابهی از مطالب امیرمؤمنان در دوران حکومت ایراد شده است که با توجه به تحولات زیاد در دوران حکومت امام و روند سریع تغییرات، بیان امام که در اوج بلاغت بوده به تناسب حال و مقام و مقتضای مسائل تفاوت کرده است. بنابراین امام علی علیه‌السلام به عنوان زمامدار جامعه‌ی اسلامی در دوران حکومت خویش به تناسب زمان، شرایط و افراد مختلف سخنانی بیان کرده است. شناخت روند تغییرات سخنان امیرمؤمنان در دوران حکومت ایشان می تواند در درک درست از مسائل در شرایط گوناگون و چگونگی برخورد با آن‌ها مؤثر باشد. برای نیل به این هدف سخنان امیرمؤمنان در دوران حکومت بر اساس آنچه در نهج‌البلاغه آمده، به ترتیب زمان گردآوری شده و به وسیله‌ی روش تحلیل محتوا، روند تغییرات آن مورد بررسی قرار گرفته است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2399 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>