فلسفه تاریخ در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

فلسفه‌ی نظری تاریخ از علوم مهم و کاربردی است که نگان انسان به گذشته و آینده را تعیین می کند و راه و رسم حرکت به سوی ساختن آینده را به آدمی می آموزد. از این رو مکاتب گوناگون بشری می کوشند با ارائه‌ی دیدگاه‌های خود در زمینه‌ی فلسفه‌ی نظری تاریخ، ذهن انسان ها را در راستای اهداف خاص خود سوق دهند. نظریه‌ی آخر الزمان فوکویاما، دیدگاه دهکده‌ی جهانی مک لوهان، تئوری برترین‌های تافلر و نظریه‌ی برخورد تمدن ها از ساموئل هانتینگتون، نمونه هایی از تلاش اردوگاه غرب در حوزه‌ی فلسفه‌ی نظری تاریخ به شمار می آیند که برای تبیین و توجیه نفوذ و سیطره‌ی لیبرال - دموکراسی در جهان به کار گرفته می شوند. علم فلسفه‌ی نظری تاریخ با نگاهی کلی، به تاریخ زندگانی بشر پرتو افکنده، و سراسر تاریخ جوامع بشری را به صورت یک پارچه موضوع بررسی خود قرار داده است. ولی دانشمندان اسلامی هنوز توجه شایانی به این مقوله نکرده اند، به طوری که شاید بتوان گفت مجموع کتاب های مستقل و مهمی که از سوی علمای دینی در این مقوله نوشته شده است از عدد انگشتان دست تجاوز نمی کند و تنها ناظر به برخی مباحث فلسفه‌ی نظری تاریخ آن هم به صورت پراکنده، غیر منسجم و بیشتر دفاعی است؛ در حالی که قرآن مجید و روایات اهل بیت علیهم‌السلام مملو از دیدگاه‌های فلسفه‌ی تاریخی است؛ چنان که علامه طباطبایی در جای جای تفسیر المیزان با الهام از آیات شریفه‌ی قرآن دیدگاه‌های قرآن در فلسفه‌ی تاریخ را بیان کرده است.