دین ملک طاووس، یزیدی‌ها و جهان معنوی آن‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دین ملک طاووس، یزیدی‌ها و جهان معنوی آن‌ها''' تألیف گارنیک آساطوریان- ویکتوریا آراکلوا؛ ترجمه آرش طهماسبی، کتاب حاضر تلاشی است محققانه در جهت شناخت همه ی جانبه ی قوم یزیدی‌ها از دیدگاه تاریخی - جغرافیایی، زبان شناسی و دینی - فرهنگی، تا زمانی که مطالعات معتبر دانشگاهی درباره ی یزیدی‌ها صورت نگرفته باشد. اثر پیش رو به بازشناسی هویت تاریخی و فرهنگی این قوم پرداخته و نقاط تلاقی و اشتراک فرهنگی میان ما و آن‌ها را نشان می دهد و از طریق بازنمایی جهان بینی آن ها، فرهنگ کمتر شناخته ی شده ی یزیدی و زمینه های تاریخی موجد آن را بیان می کند.

مردمانی که به نام یزیدی‌ها شناخته می شوند، در پهنه ی جغرافیایی وسیعی از شمال عراق و سوریه گرفته تا شرق ترکیه، ارمنستان و گرجستان گسترده شده اند و معمولا یکجانشین هستند، گرچه به قبایل کوچ روی متعددی هم تقسیم شده اند. تقریبا تمامی جمعیت یزیدی ترکیه که پیش از این در اقامتگاه های کوچک و محدود در مراکز روستایی زندگی می کردند، به سوریه یا آلمان و سایر کشورهای اروپای غربی مهاجرت کردند. ظهور جوامع یزیدی در روسیه نتیجه ی مهاجرت اقتصادی از ارمنستان و گرجستان در دهه ی 1990، بعد از فروپاشی اتحاد شوروی و آغاز بحرانی ترین شرایط اقتصادی جمهوری های تازه استقلال یافته ی نواحی ماورای قفقاز بود. جمعیت کل یزیدی‌ها را فقط می توان تخمین زد. یزیدی‌ها با نوع خاصی از گویش کردی شمالی (کرمانجی) صحبت می کنند که خودشان آن را یزدکی یعنی زبان یزیدی می نامند. از لحاظ دینی، یزیدی‌ها محصول محیط غیر جزمی خاور نزدیک هستند. عمیقا ریشه در شکلی از تصوف دارند، اما عناصر متعددی از مسیحیت، مکتب گنوسی، آیین‌های کافرکیشی محلی و غیره را نیز در خود گرد آورده اند. به علت ویژگی منحصر به فرد مذهب شان غالبا به طور سنتی کافرکیشی (پاگان)، مرتد یا شیطان پرست محسوب می شوند و از این رو قرن‌ها هدف تعقیب و آزار از سوی جوامع افراطی مسلمان منطقه بوده اند. بنابراین، به نظر می رسد تقریبا در تمام طول تاریخ خود این مردمان سرسخت و شجاع ذره‌ای از پایمردی خود نکاسته و تقریبا در کشاکش دائمی برای بقا در میان همسایه های کرد و ترک خود بوده اند.

مرکز دینی اصلی یزیدی‌ها در دره ی لالش، ناحیه ی شیخان (شمال عراق) واقع شده است؛ جایی که پرستشگاه های بیشتر قدیسین و چهره های مذهبی یزیدی‌ها در آن قرار دارد. اینجا همچنین مرکز آموزشی سنن یزیدی هم محسوب می شود. مرکز جلوس رهبر روحانی یزیدی‌ها که با لقب میر شناخته می شود، نزدیک روستای بدره است.

دین ویژه ی یزیدی‌ها یکی از رازآمیزترین پدیده های محیط غیر جزمی خاور نزدیک است که خیلی کم مورد مطالعه قرار گرفته است. اما رفته رفته طی سه دهه ی اخیر نظر بسیاری از پژوهشگران مطالعات دینی را به خود جلب کرده است. علی رغم اشارات متعدد سیاحان، مسیونرهای مذهبی، افسران نظامی و محققان به وجود این مردم اسرار آمیز و برخی صفات و آداب و رسوم خاص ایشان، پژوهش های بنیادینی در خصوص تاریخ و مذهب یزیدی‌ها کم و بیش از حدود دهه ی 1970 آغاز شد. ماهیت بسته ی این اجتماع غریب و دشواری‌ها در تفسیر سنت شفاهی مذهبی آن‌ها - یعنی اولین منبع مطالعه ی سنن این قوم - هنوز مانعی جدی بر سر راه پژوهشگران این عرصه است. با وجود این، ترجمه و انتشار جاری دانش شفاهی دینی یزیدی ها، تفسیر و حاشیه‌نویسی مناسب در مورد آن - توسط خبرگان سنتی و پژوهشگران امور مربوط به یزیدی‌ها - درک تدریجی ضروریات آموزه ی دینی پیچیده ی آن‌ها را میسر ساخته است.

در کتاب حاضر منحصرا به اصول بنیادین هویت یزیدی، یعنی دین شان یا به طور دقیق تر حلقه ی خدایان (پانتئون) مردم یزیدی در ابعاد مختلف آن، پرداخته شده است. ایده ی یک خدا و تجلی های گوناگون او، ربانیت یزیدی ها، قدیسان، متولیان مقدس و شخصیت‌های روحاین که همگی هدف بلند مدت نویسنده دراین کتاب هستند. این اثر به مثابه ی یک پژوهش اصیل و دست اول اساسا بر پایه ی متون یزیدی و منابع جمع آوری شده توسط نگارندگان هنگام فعالیت میدانی شان در جوامع یزیدی نشین ارمنستان، گرجستان، روسیه و ترکیه در طول 14 سال اخیر شکل گرفته است. در واقع، آنچه در این کتاب آمده، متون کلیدی یزیدی‌ها در مورد دنیای معنوی و جهان بینی شان هست که برای اولین بار به خط و زبان انگلیسی و در اینجا به فارسی برگردانده شده است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2383 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>