ارتش ایران در دوره صفوی و تحولات آن: تفاوت میان نسخه‌ها

پدیده‌های تهاجم و تدافع از جمله پدیده‌هایی هستند که همیشه همراه و همزاد انسان ها بوده‌اند. این همراهی ناشی از دفاع انسان از خود و دستاوردهایش و گاهی نیز به دلیل طبع زیاده خواهی انسان‌ها می‌باشد. تهاجم و تدافع از جمله مسائلی هستند که از همان دوران اولیه زندگی انسان‌ها شکل گرفتند. انسان اولیه چه در مقابله با طبیعت و حیوانات و چه در برابر همنوعان خود، این دو پدیده را وسیله‌هایی جهت رسیدن به اهدافش تلقی می‌نمود. پس از آن که بشر به زندگی یکجانشینی و تقسیم کار روی آورد، گروهی نیز به شغل سپاهیگری و دفاع از جوامع پرداختند و نیروی نظامی یک از ارکان اصلی جوامع شد. بخش مهمی از تحولات هر جامعه‌ای مربوط به امور دفاعی و نظامی می‌باشد. به همین دلیل ارتش به عنوان رکن اصلی ساختارهای دفاعی یک جامعه مورد توجه حاکمان و سیاستمداران قرار گرفته است و هیچگاه یک جامعه از آن بی نیاز نبوده است. وجود نیروهای نظامی برای پاسداری از مرزهای جغرافیایی، سیاسی و امنیتی یک جامعه و دفاع از موجودیت کشور و ملت در هنگام تهدیدات و تهاجمات خارجی و نیز حفظ امنیت و نظم داخلی در طول تاریخ مورد تأکید حکومت ها، جوامع و متفکران بود و ایران نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. پس هر جامعه با توجه به نوع نیاز خود به مسأله ارتش پرداخته است. اهمیت ارتش در طول تاریخ بشریت تا بدانجاست که بخش مهمی از توسعه و گسترش توانمندی‌های انسان ها مربوط به امور نظامی می‌باشد. همچنین بخش وسیعی از اوراق تاریخ بشریت به اقدامات ارتش و امور نظامی پرداخته شده است. فعالیت‌های ارتش، صرفا در جنبه نظامی اهمیت ندارد، بلکه نهادی قدرتمند در طول تاریخ است که تأثیر عمیقی بر سیاست، اجتماع و اقتصاد داشته است.

استقرار حکومت صفویه نقطه‌ی عطفی در تاریخ ایران است که باعث تحولات عمده‌ای در جامعه ایران گردید. حکومتی که بیش از دو قرن در تاریخ ایران تداوم یافت و و آثار آن تا مدت‌ها بر جامعه ایران باقی ماند. به واقع صفویان چارچوب حکومتی بر جای گذاشتند که حکومت‌های پس از آنان به نوعی تقریبا در این چارچوب و تشکیلات مهم آن قرار گرفتند. به همین دلیل شناخت هر کدام از نهادهای این حکومت به شناخت نهادهای حکومت‌های پس از صفویه نیز کمک می‌کند. ارتش مانند دیگر پدیده‌های هر حکومتی به عنوان یک نهاد، منحصر به مسائل نظامی نیست بلکه پیوندهای عمیقی با مذهب، سیاست، اقتصاد و اجتماع به ویژه در عصر صفوی داشته است. شناخت ارتش می‌تواند به تبیین بیشتر پدیده‌های دیگر این دوره نیز بینجامد. در این پژوهش تلاش شده تا مسائل نظامی، سیاسی، اقتصادی و حتی اعتقادی به صورت مجموعه‌ای واحد و تأثیر گذار بر یکدیگر مورد بررسی واقع شود.<ref> [https://historylib.com/books/2598 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>