منابع تاریخ تشیع: تفاوت میان نسخه‌ها

10- قیام های شیعی

12- تاریخ اجتماعی

شناسایی منابع و مصادر و نیز رده بندی آن‌ها امری بایسته و لازم در هر پژوهش است؛ زیرا شناخت منابع و به کارگیری منابع دست اول، موجب تقویت تحقیق و دستیابی به نتایج صحیح می‌شود و اگر پایه‌های تحقیق و مطالعه بر منابع معتبر و صحیح استوار نشود، نمی توان به نتایج به دست آمده از آن پژوهش اتکا و اعتماد کرد. با توجه به رشد و رونق پژوهش‌های مربوط به تاریخ تشیع در عصر حاضر که متأثر از انقلاب اسلامی ایران است و پای گیری مراکز و مؤسساتی که همت و وظیفه‌ی خویش را پژوهش در عرصه‌ی تاریخ تشیع تعریف کرده‌اند و نیز راه اندازی دوره‌های آموزشی تاریخ تشیع در مقاطع مختلف و اختصاص عنوانی برای معرفی منابع، پرداختن به منابع، پرداختن به منابع تاریخ تشیع را ضروری می‌سازد. نوشته‌ی پیش رو، به معرفی منابعی می‌پردازد که برای مطالعه و بررسی تاریخ تشیع دارای اهمیت اند. این منابع از سوی نویسندگان با گرایش‌های مختلف مذهبی تدوین شده است و تاریخ تشیع را می‌توان به پشتوانه‌ی منابع نگارش یافته‌ی غیر شیعیان نیز پیگیری کرد. چنان که برخی از این منابع در بردارنده‌ی آگاهی‌هایی در باب تاریخ تشیع و شرح حال دانشمندان شیعی و اشاره به گرایش ایشان است. بنابراین، قلمرو پژوهش حاضر وسیع تر از نگارش‌هایی است که از سوی شیعیان تدوین شده‌اند و نوشته‌های دانشمندان شیعی، بخشی از منابعی هستند که برای آگاهی از تاریخ تشیع سودمندند؛ چنان که همه‌ی نوشته‌های شیعیان، مربوط به تاریخ تشیع نیستند. صرف نظر از گرایش‌های مذهبی نویسندگان، به لحاظ محتوا، منابعی بررسی می‌شوند که اطلاعات درخور توجهی درباره‌ی تاریخ تشیع و گروه‌های مختلف شیعه داشته باشد و برای دریافت و ترسیم تاریخ سیاسی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی ایشان را یاری کند. روشن است که منابع گوناگون حدیثی، فقهی و کلامی می‌توانند به گونه‌ای برای آگاهی از وضعیت علمی و فکری شیعیان یاری رسان باشند، اما این گونه منابع که مباحث موضوع آن علم را پیگیری می‌کنند، در این نوشته پیگیری نخواهند شد، البته منابع ناظر بر این علوم که می‌توانند تاریخ آن علوم را روشن سازند در قلمرو تحقیق قرار خواهند گرفت.  

==پانويس ==