۱۰۶٬۳۱۲
ویرایش
فردوس الحکمة بحر المنافع و شمس الآداب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ذاکر، محمد ابراهیم' به 'ذاکر، محمدابراهیم') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''فردوس الحكمة (بحر المنافع و شمس الآداب)'''، نوشته ابن رَبَّن طبرى، ابوالحسن على بن سهل طبری (حدود 157-260ق)، پزشک و داروشناس مشهور ایرانى سده سوم هجرى است. این کتاب دائرةالمعارف طبى و یکى از کهن‌ترین و معتبرترین آثار جامع طب اسلامى در «طب الأبدان و الأنفس» است که غیر از طب، از علوم مختلف دیگر مانند فلسفه، هواشناسى، جانورشناسى، جنین‌شناسى، روان‌شناسى و ستاره‌شناسى نیز در آن سخن رفته است. این کتاب را علی‌نقی منزوی (1389-1302) و محمدابراهیم ذاکر (1335ش) به فارسی برگردانده‌اند. | '''فردوس الحكمة (بحر المنافع و شمس الآداب)'''، نوشته [[طبری، علی بن سهل|ابن رَبَّن طبرى، ابوالحسن على بن سهل طبری]] (حدود 157-260ق)، پزشک و داروشناس مشهور ایرانى سده سوم هجرى است. این کتاب دائرةالمعارف طبى و یکى از کهن‌ترین و معتبرترین آثار جامع طب اسلامى در «طب الأبدان و الأنفس» است که غیر از طب، از علوم مختلف دیگر مانند فلسفه، هواشناسى، جانورشناسى، جنین‌شناسى، روان‌شناسى و ستاره‌شناسى نیز در آن سخن رفته است. این کتاب را [[منزوی، علی‌نقی|علی‌نقی منزوی]] (1389-1302) و [[ذاکر، محمدابراهیم|محمدابراهیم ذاکر]] (1335ش) به فارسی برگردانده‌اند. | ||
ابن ربّن کتاب را «کنّاش» (به معنی «مجموعه مختصر») نامیده و به «بحر المنافع» و «شمس الآداب» ملقب ساخته است. بدین ترتیب دانسته مى‌شود آنان که «كناش الحضرة» و «بحر الفوائد» را کتاب‌های مستقلى دانسته‌اند، راه خطا پیموده‌اند. این کتاب با 30 مقاله و 360 باب، یک دوره کامل طب، درمان و بهداشت را در بر دارد و چون از نخستین کتاب‌های طبى اسلامى است، نظرات قدما نیز در آن منعکس است. ابن ربن در نوشتجات این کتاب از آثار | ابن ربّن کتاب را «کنّاش» (به معنی «مجموعه مختصر») نامیده و به «بحر المنافع» و «شمس الآداب» ملقب ساخته است. بدین ترتیب دانسته مى‌شود آنان که «كناش الحضرة» و «بحر الفوائد» را کتاب‌های مستقلى دانسته‌اند، راه خطا پیموده‌اند. این کتاب با 30 مقاله و 360 باب، یک دوره کامل طب، درمان و بهداشت را در بر دارد و چون از نخستین کتاب‌های طبى اسلامى است، نظرات قدما نیز در آن منعکس است. ابن ربن در نوشتجات این کتاب از آثار [[بقراط]]، جالینوس، [[ارسطو]]، [[یوحنا برماسویه]]، [[حنین بن اسحاق]] و رساله‌های هندی و دیگر آثار گذشتگان سود جسته است. بخشى از آن نیز ویژه طب هندی است و تنها کتاب از پیشینیان است که در طب هندی به‌‌تفصیل بحث کرده است. فردوس الحكمة، یکى از کتب معانى و آغازین طبى در تمدن اسلامى است که شیوه آن مورد استفاده متأخران قرار گرفته است؛ چنان‌که [[رازی، محمد بن زکریا|رازی]] در «[[الحاوي في الطب|الحاوي]]»، قلانسی در «اقراباذین»، [[ابن بیطار، عبدالله بن احمد|ابن بیطار]] در «[[الجامع لمفردات الأدوية و الأغذية|جامع المفردات الأدوية و الأغذية]]»، به‌مناسبتی از آن نام برده‌اند. این کتاب با مقدمه‌ای بسیار عالمانه از روی نسَخ برلین، بریتانیا و گوتا به دست «محمد زبیر صدیقی» در 1928م، در برلین چاپ شده و هم‌اکنون در دسترس است. ابن ربن خود نیز آن را به سریانی ترجمه کرده است<ref>ر.ک: انزابی‌نژاد،رضا، ج3، ص546-545</ref>. | ||
«فردوس الحكمة» دربرگیرنده رشته‌های گوناگونی است که در پزشکی کهن زیرمجموعه آن بودند و گسترش اینها در روزگار ما به‌اندازه‌ای است که هر کدامشان دانشی جداگانه و گسترده است. این رشته‌ها عبارتند از: حکمت طبیعی؛ اقلیم‌شناسی و کیهان‌شناسی و هیئت و نجوم؛ تاریخ تکامل؛ کالبدشناسی یا آناتومی (که این بخشِ آن بسیار نارسا و اندک است)؛ کارکرد اندام‌ها یا فیزیولوژی؛ آسیب‌شناسی (شناسایی بیماری‌ها، سپس درمان هر کدام)؛ روان‌شناسی؛ بهداشت و راه‌های پیشگیری از بیماری‌ها؛ دانش تغذیه (شناسایی مزه‌ها، بازگو کردن ارزش گیاهان و ارزش برخی از میوه‌ها، دانه‌ها، روغن‌ها، ترشیجات، مربّاها، گوشت‌های گوناگون و مانند اینها که شیوه کاربست هرکدام از نظر چگونگی و چندایی ارائه شده است)؛ دانش داروشناسی و داروسازی (که دربرگیرنده داروهای تکی (گیاهی، کانی و جانوری) و داروهای ترکیبی است). در این کتاب بخش‌های وِردگونه، جادوگرانه و خرافاتی نیز در جای‌جای آن دیده می‌شود که بیشتر این وِردها به زبان عبری و از آیین یهودیان است. | «فردوس الحكمة» دربرگیرنده رشته‌های گوناگونی است که در پزشکی کهن زیرمجموعه آن بودند و گسترش اینها در روزگار ما به‌اندازه‌ای است که هر کدامشان دانشی جداگانه و گسترده است. این رشته‌ها عبارتند از: حکمت طبیعی؛ اقلیم‌شناسی و کیهان‌شناسی و هیئت و نجوم؛ تاریخ تکامل؛ کالبدشناسی یا آناتومی (که این بخشِ آن بسیار نارسا و اندک است)؛ کارکرد اندام‌ها یا فیزیولوژی؛ آسیب‌شناسی (شناسایی بیماری‌ها، سپس درمان هر کدام)؛ روان‌شناسی؛ بهداشت و راه‌های پیشگیری از بیماری‌ها؛ دانش تغذیه (شناسایی مزه‌ها، بازگو کردن ارزش گیاهان و ارزش برخی از میوه‌ها، دانه‌ها، روغن‌ها، ترشیجات، مربّاها، گوشت‌های گوناگون و مانند اینها که شیوه کاربست هرکدام از نظر چگونگی و چندایی ارائه شده است)؛ دانش داروشناسی و داروسازی (که دربرگیرنده داروهای تکی (گیاهی، کانی و جانوری) و داروهای ترکیبی است). در این کتاب بخش‌های وِردگونه، جادوگرانه و خرافاتی نیز در جای‌جای آن دیده می‌شود که بیشتر این وِردها به زبان عبری و از آیین یهودیان است. | ||