پرش به محتوا

حیرتی تونی، تقی‌الدین محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۲: خط ۴۲:
| کد مؤلف = AUTHORCODE23580AUTHORCODE
| کد مؤلف = AUTHORCODE23580AUTHORCODE
}}
}}
'''حیرتی تونی، یا حیرتی مروی، ملا تقی‌الدین محمد هروی''' (متوفی ۹۶۱ق/ ۱۵۵۴م)، متخلص به حیرتی، از شاعران روزگار شاه طهماسب صفوی، صاحب «کتیب معجزات».
'''حیرتی تونی، یا حیرتی مروی، ملا تقی‌الدین محمد هروی''' (متوفی ۹۶۱ق/ ۱۵۵۴م)، متخلص به حیرتی، از شاعران روزگار شاه طهماسب صفوی، صاحب «[[کتیب معجزات (در فضایل و مناقب معصومین علیهم‌السلام)|کتیب معجزات]]».


==زادگاه و نسب==
==زادگاه و نسب==
در باب زادگاه و نسب او در بین تذکره‌نویسان اختلاف است. از مرو، تون، بخارا و کاشان به‌عنوان موطن وی نام برده‌اند و گاهی از او با نسبت‌های حیرتی تونی، حیرتی بخارایی و حیرتی مروی یاد کرده‌اند<ref>ر.ک: سنجابی، پریسا، ج21، ص540</ref>.
در باب زادگاه و نسب او در بین تذکره‌نویسان اختلاف است. از مرو، تون، بخارا و کاشان به‌عنوان موطن وی نام برده‌اند و گاهی از او با نسبت‌های حیرتی تونی، حیرتی بخارایی و حیرتی مروی یاد کرده‌اند<ref>ر.ک: سنجابی، پریسا، ج21، ص540</ref>.


علی‌شیر نوایی او را از تون می‌داند که در مرو رشد و نمو یافته و به مروی مشهور شده بود و اوحدی آورده است که: «از ماوراءالنهر است و بعضی سهواً از تون می‌دانندش»؛ درحالی‌که سام‌میرزا صفوی، برادر شاه طهماسب که از معاشران و معاصران حیرتی بود، به نقل از خود او، زادگاه وی را تون می‌داند<ref>ر.ک: همان</ref>.
[[امیر‌علیشیر نوایی، علیشیر بن کیچکنه|علی‌شیر نوایی]] او را از تون می‌داند که در مرو رشد و نمو یافته و به مروی مشهور شده بود و اوحدی آورده است که: «از ماوراءالنهر است و بعضی سهواً از تون می‌دانندش»؛ درحالی‌که سام‌میرزا صفوی، برادر شاه طهماسب که از معاشران و معاصران حیرتی بود، به نقل از خود او، زادگاه وی را تون می‌داند<ref>ر.ک: همان</ref>.


==تحصیل==
==تحصیل==
خط ۵۵: خط ۵۵:
با سخن‌چینی بدخواهان، حیرتی مدتی مورد غضب شاه واقع شد و به گیلان گریخت و نیز در استراباد متواری شد. در این ایام که مقارن با شورش محمدصالح بتکچر در استراباد بود، حیرتی قصیده‌ای در مدح وی سرود که بعدها به جرم سرودن آن تحت تعقیب قرار گرفت<ref>ر.ک: همان</ref>.
با سخن‌چینی بدخواهان، حیرتی مدتی مورد غضب شاه واقع شد و به گیلان گریخت و نیز در استراباد متواری شد. در این ایام که مقارن با شورش محمدصالح بتکچر در استراباد بود، حیرتی قصیده‌ای در مدح وی سرود که بعدها به جرم سرودن آن تحت تعقیب قرار گرفت<ref>ر.ک: همان</ref>.


حیرتی پس از چندی به عذر تقصیر، قصیده‌ای در منقبت حضرت علی(ع) خطاب به شاه طهماسب سرود و شاه طهماسب بار دیگر او را مورد نوازش و احسان قرار داد<ref>ر.ک: همان</ref>.
حیرتی پس از چندی به عذر تقصیر، قصیده‌ای در منقبت [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] خطاب به شاه طهماسب سرود و شاه طهماسب بار دیگر او را مورد نوازش و احسان قرار داد<ref>ر.ک: همان</ref>.


==وفات==
==وفات==
خط ۶۱: خط ۶۱:


==آثار==
==آثار==
مهم‌ترین و مشهورترین اثر حیرتی، منظومه بلندی به نام «کتیب معجزات» یا «شاهنامه حیرتی»، در بحر هزج مسدس مقصور است. این مجموعه درباره جنگ‌های پیامبر(ص) و ذکر دلاوری‌های حضرت علی(ع) و شرح حال امامان شیعه، سروده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.
مهم‌ترین و مشهورترین اثر حیرتی، منظومه بلندی به نام «[[کتیب معجزات (در فضایل و مناقب معصومین علیهم‌السلام)|کتیب معجزات]]» یا «[[شاهنامه حیرتی]]»، در بحر هزج مسدس مقصور است. این مجموعه درباره جنگ‌های پیامبر(ص) و ذکر دلاوری‌های [[امام علی علیه‌السلام|حضرت علی(ع)]] و شرح حال امامان شیعه، سروده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.


==پانویس ==
==پانویس ==