الأیا‌م‌ و اللیا‌لي‌ و الشهور: تفاوت میان نسخه‌ها

'''الأيا‌م‌ و الليا‌لي‌ و الشهور'''، منسوب به واژه‌شناس، نحوی، قرآن‌پژوه و مفسر قرن دوم هجری قمری، [[ابوزکریا یحیى بن زیاد]]، معروف به [[فرّاء]] (124-207ق)، اثری ادبی و واژه‌شناسانه است که معانی اسامی روزها، شب‌ها و ماه‌ها را در زبان عربی توضیح می‌دهد. پژوهشگر، مورخ و نویسنده معاصر مصری، [[ابراهیم ابیاری]] (1320-1414ق)، این کتاب را تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای ارزشمند نوشته و نویسنده و کتابش را شناسانده است.

* نویسنده مقدمه‌ای بیان نکرده که انگیزه، اهداف و روش خودش را در این اثر شرح دهد و بدون هیچ توضیحی وارد اصل بحث واژه‌شناختی شده است: [[فرّاء]]، یحیى بن زیاد ابوزکریا گفت: گفته می‌شود: «یوم» (روز) و «ایّام» (روزها) و اصل «ایّام»، ایوام است، ولی مردم عرب این قانون را در زبان خودشان دارند که وقتی در کلمه‌ای، هر دو حرف «ی» و «و» باهم بیاید و حرف اول از آن دو، ساکن باشد، واو را به یاء تبدیل و در آن ادغام می‌کنند و تشدید می‌دهند. از نمونه‌های این قانون، «كویته كيّاً» (آن را داغ کردم، داغ‌کردنی) و «لويته ليّاً» (او را پیچاندم، پیچاندنی) است. خدای تعالی گفت: «... وَ رَاعِنَا لَياً بِأَلْسِنَتِهِمْ...» (نساء: 46)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص31</ref>؛ قسمت نقل‌شده از آیه مذکور، یعنی: (((... یهودیان جمله دوپهلوی «راعِنا» را برای زبان‌بازی و فریب‌کاری و پیچاندن زبانی، می‌گویند...))).

==نسبت کتاب به [[فرّاء]]==

* [[ابراهیم ابیاری]] توضیحات مفصلی در این زمینه بیان کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص15-24</ref> و خلاصه نظرش این است: هرچند تمامی کتاب حاضر را از آثار [[فرّاء]] نمی‌توان شمرد، ولی بخشی از آن، از گفته‌های اوست و در این کتاب عبارت «قال الفرّاء» فراوان آمده است و شاید زمان، کتاب ابن نحاس را برای ما آشکار کند تا اندازه ارتباط کتاب حاضر به [[فرّاء]] را دریابیم؛ زیرا او بسیار از کتاب ایام نوشته [[فرّاء]] نقل کرده است یا شاید، روزگار نسخه اصیل و کامل کتاب ایام را به ما بازگرداند و این کتاب اگر تمامش هم از آنِ [[فرّاء]] نباشد، دور نیست که از پیشوایان زبان‌شناس و واژه‌پژوهانی باشد که فضیلت و سابقه‌ای همانند او دارند<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>.