۱۰۶٬۱۲۶
ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
}} | }} | ||
تَمیمِ داری، ابورقیه تمیم بن اوس بن خارجۀ داری | '''تَمیمِ داری، ابورقیه تمیم بن اوس بن خارجۀ داری لخمی'''، صحابی پیامبر(ص) و پیشگام فرهنگ قُصّاص در تاریخ اسلام. | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
تمیم داری پس از اسلام آوردن، دو قریۀ حبرون و عینون در منطقۀ فلسطین را از حضرت محمد(ص) درخواست کرد. اگرچه مسلمانان هنوز بر آن سرزمین دست نیافته بودند، اما پیامبر(ص) آن دو را به اقطاع به وی داد و این امر در روایات به عنوان یکی از آیندهنگریهای پیامبر گرامی یاد شده است. جالب توجه آن است که در این میان تمیم برای این اقطاع از پیامبر(ص) طلب مکتوبی میکند و رسول اکرم(ص) نیز با اطمینان از آینده، چنین نوشتهای را که دال بر مالکیت تمیم و خاندان او بر آن سرزمین است، به وی میدهد. موضوع این نامه توجه بسیاری کسان را به خود جلب کرده، و حتى برخی از شرقشناسان در صحت آن تردید نموده، و با ارائۀ دلایلی آن را از برساختههای سدههای پسین دانستهاند. اما به هر روی در سدههای میانی کسانی همچون صفدی و مجیرالدین حنبلی از نسخۀ موجود این نوشته خبر دادهاند. قلقشندی با نگاهی ادبی به این نامه، آن را از نخستین نمونههای دیوان انشا یاد کرده است. | تمیم داری پس از اسلام آوردن، دو قریۀ حبرون و عینون در منطقۀ فلسطین را از حضرت محمد(ص) درخواست کرد. اگرچه مسلمانان هنوز بر آن سرزمین دست نیافته بودند، اما پیامبر(ص) آن دو را به اقطاع به وی داد و این امر در روایات به عنوان یکی از آیندهنگریهای پیامبر گرامی یاد شده است. جالب توجه آن است که در این میان تمیم برای این اقطاع از پیامبر(ص) طلب مکتوبی میکند و رسول اکرم(ص) نیز با اطمینان از آینده، چنین نوشتهای را که دال بر مالکیت تمیم و خاندان او بر آن سرزمین است، به وی میدهد. موضوع این نامه توجه بسیاری کسان را به خود جلب کرده، و حتى برخی از شرقشناسان در صحت آن تردید نموده، و با ارائۀ دلایلی آن را از برساختههای سدههای پسین دانستهاند. اما به هر روی در سدههای میانی کسانی همچون صفدی و مجیرالدین حنبلی از نسخۀ موجود این نوشته خبر دادهاند. قلقشندی با نگاهی ادبی به این نامه، آن را از نخستین نمونههای دیوان انشا یاد کرده است. | ||
پس از فتح سرزمینهای شام، خلفای وقت با پذیرش صحت اهدای این قطیعه از سوی پیامبر(ص)، تمیم و خاندان وی را مالک آن سرزمین شناختند. تمیم پس از کشته شدن عثمان، مدینه را به قصد شام ترک کرد. در برخی منابع به امارت وی بر بیتالمقدس اشاره شده است. ذهبی در سدۀ 8 ق اختیار آن سرزمین را در دست خاندان تمیم یاد کرده است. موضوع این اقطاع اسباب تألیف آثاری در این زمینه را به وجود آورد که از میان آنها میتوان به آثاری چون الفضل العمیم فی اقطاع تمیم از جلالالدین سیوطی و القول القویم فی اقطاع تمیم از نجمالدین محمد بن احمد غیطی(د 981ق) اشاره کرد. | پس از فتح سرزمینهای شام، خلفای وقت با پذیرش صحت اهدای این قطیعه از سوی پیامبر(ص)، تمیم و خاندان وی را مالک آن سرزمین شناختند. تمیم پس از کشته شدن عثمان، مدینه را به قصد شام ترک کرد. در برخی منابع به امارت وی بر بیتالمقدس اشاره شده است. ذهبی در سدۀ 8 ق اختیار آن سرزمین را در دست خاندان تمیم یاد کرده است. موضوع این اقطاع اسباب تألیف آثاری در این زمینه را به وجود آورد که از میان آنها میتوان به آثاری چون [[الفضل العمیم فی اقطاع تمیم]] از [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلالالدین سیوطی]] و [[القول القویم فی اقطاع تمیم]] از [[نجمالدین محمد بن احمد غیطی]](د 981ق) اشاره کرد. | ||
==جایگاه تاریخی== | ==جایگاه تاریخی== | ||
خط ۱۲۸: | خط ۱۲۸: | ||
در پایان باید به دستهای از روایات اشاره کرد، مبنی بر اینکه تمیم و برادرش در طی اتفاقاتی که در یکی از سفرهایشان رخ داده است، در امانتی خیانت روا داشتهاند. داوری میان ایشان و خانوادۀ امانت گذارنده به پیامبر(ص) واگذار میشود؛ تمیم که در آن زمان هنوز اسلام نیاورده بود، شهادت به دروغ میدهد و این شهادت سبب تضییع حق صاحبان مال میشود. اما پس از مسلمان شدن، وی به خیانت و شهادت دروغ خود اقرار میکند. مفسران این رخداد را سبب نزول آیۀ 106 سورۀ مائده دانسته، ذیل این آیه به این موضوع میپردازند. پرداختهای مفسران به این رخداد همچنین در تفسیر و تبیین آیات 282-284 سورۀ بقره(2) با استشهاد به آیۀ 106 مائده نیز مشاهده میشود. گفتنی است برخی از آراء، نظریات و آنچه در زندگی تمیم روی داده، همچون قضیۀ امانت و خیانت، و موضوع قطیعۀ وی در شام، توسط فقیهان مذاهب گوناگون در سدههای بعد مورد توجه قرار گرفته، و از آنها در برخی آراء فقهی بهرهبرداری شده است<ref> فرامرز حاجمنوچهری، ج 16، ص169-172</ref> | در پایان باید به دستهای از روایات اشاره کرد، مبنی بر اینکه تمیم و برادرش در طی اتفاقاتی که در یکی از سفرهایشان رخ داده است، در امانتی خیانت روا داشتهاند. داوری میان ایشان و خانوادۀ امانت گذارنده به پیامبر(ص) واگذار میشود؛ تمیم که در آن زمان هنوز اسلام نیاورده بود، شهادت به دروغ میدهد و این شهادت سبب تضییع حق صاحبان مال میشود. اما پس از مسلمان شدن، وی به خیانت و شهادت دروغ خود اقرار میکند. مفسران این رخداد را سبب نزول آیۀ 106 سورۀ مائده دانسته، ذیل این آیه به این موضوع میپردازند. پرداختهای مفسران به این رخداد همچنین در تفسیر و تبیین آیات 282-284 سورۀ بقره(2) با استشهاد به آیۀ 106 مائده نیز مشاهده میشود. گفتنی است برخی از آراء، نظریات و آنچه در زندگی تمیم روی داده، همچون قضیۀ امانت و خیانت، و موضوع قطیعۀ وی در شام، توسط فقیهان مذاهب گوناگون در سدههای بعد مورد توجه قرار گرفته، و از آنها در برخی آراء فقهی بهرهبرداری شده است<ref> فرامرز حاجمنوچهری، ج 16، ص169-172</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== |