حقوق طبیعی در اندیشه‌ی شیعی: تفاوت میان نسخه‌ها

حقوق بشر معاصر و حقوق طبیعی، چه از منظر مفهومی و چه از به لحاظ بنیان های معرفتی، از یکدیگر جدایی ناپذیرند. نظریه ی حقوق طبیعی، اعم از حقوق طبیعی مدرن و سنتی، از یک سو در پیوندی تاریخی با حقوق طبیعی مدرسی اروپایی شکل گرفته و از سوی دیگر در ایجاد حقوق بشر معاصر نقش آفرینی جدی داشته است. با هر خوانش و تفسیری از حقوق بشر معاصر، نقش سترگ حقوق مدرسی را در تکامل حقوق طبیعی و تأثیرگذاری این دو را بر حقوق بشر معاصر نمی‌توان انکار کرد. این پیوند با واسطه میان حقوق طبیعی مدرسی و حقوق بشر بر مورخان اندیشه و فیلسوفان حقوق بشری پوشیده نیست. حقوق طبیعی مدرسی در زایشی تاریخی با گذر از تحولات فکری عصر روشنگری و پس از آن،  در پیدایش گفتمان حقوق بشر بسیار تأثیر گذار بود. بی تردید، حقوق طبیعی مدرسی، به عنوان هسته ی تاریخی و مفهومی حقوق بشر، ابتکار بی سابقه ی فیلسوفان و الهی دانان مسیحی نبوده و نباید گمان کرد که اندیشمندان مدرسی صرفا با اتکاء بر تعالیم مسیحی این نظریه بدیع را بنیان نهاده اند؛ بلکه، حقوق طبیعی مدرسی، هم فرزند تعالیم مسیحی و هم مولود اندیشه های غیر مسیحی، اعم از یونانیان، مکاتب رومی – ژرمنی و مهم تر، متأثر از اندیشه های فیلسوفان و الهی دانان مسلمان است. از ابن سینا گرفته تا ابن رشد و میراث عدلیه و معتزله در جهان اسلام، همه و همه بر صورت بندی حقوق طبیعی مدرسی تأثیر گذاشته اند.