إصلاح غلط أبي‌عبيد في غريب الحديث: تفاوت میان نسخه‌ها

'''إصلاح غلط أبي‌عبيد في غريب الحديث'''، تألیف نویسنده، تاریخ‌نگار، محدّث و واژه‌شناس قرن سوم هجری قمری، [[ابومحمد عبدالله بن مسلم دینورى]]، مشهور به [[ابن قتیبه دینوری]] (213-276ق)، به نقد و بررسی اشتباهات استاد خودش ادیب، لغوی، محدّث و فقیه قرن دوم و سوم قمری، ([[ابوعبید قاسم بن سلام هروی]]) (157-224ق)، در کتاب «غريب الحديث» می‌پردازد. موضوع مورد بحث، تفسیر و توضیح واژگان دشوار در احادیث گوناگون اعتقادی، اخلاقی و فقهی و... است. پژوهشگر معاصر، [[عبدالله جبوری بغدادی]] این اثر را تحقیق کرده و برای آن مقدمه نوشته و نویسنده منتقد و همچنین استاد مورد انتقاد را معرفی کرده است.

* [[ابن قتیبه دینوری]] با اشاره به اینکه ممکن است صاحب‌نظری اشکال کند و از عنوان این کتاب، دچار نفرت و وحشت شود و نسبت دادن اشتباه به [[ابوعبید قاسم بن سلام هروی]] را برنتابد و آن را افشای رازهای پنهان بشمارد، افزوده است: این کار ما، اصلاح فساد و رخنه‌پوشی است و افزون بر آنکه اشتباه دانستن سخنانی از ابوعبید، به معنای گمراه شمردن او نیست و... علاوه بر اختلافات صحابه با یکدیگر، واژه‌شناسان نیز باهم اختلاف دارند و مثلاً [[فرّاء]] پیشوای خودش، [[کسایی]] را نقد کرده؛ همان طور که هشام نحوی به نقد [[فرّاء]] پرداخته و [[اصمعی]]، [[مفضل ضبی]] را تخطئه کرده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص42-44</ref>.

[[ابن قتیبه دینوری]] در این اثر، 53 انتقاد بر استادش [[ابوعبید قاسم بن سلام هروی]] وارد می‌کند و توضیح و تفسیر او را مورد اشکال قرار می‌دهد. نویسنده مطالبش را با نقد معنای کلمه «المقطعات» در روایتی از پیامبر(ص) آغاز کرده و با توضیح و نقدی در مورد معنای کلمه «حبر» که کلمه «کعب» به آن اضافه گردیده و گفته شده: «كعب الحِبر»، پایان داده است.

** [[ابوعبید قاسم بن سلام هروی]]، گفته است: برخی این روایت را چنین تأویل کرده‌اند: (((هرکسی ما را دوست بدارد، در دنیا فقیر می‌شود)))، ولی این تأویل، درست نیست و وجهی ندارد؛ زیرا ما می‌بینیم در بین کسانی که اهل‌بیت(ع) را دوست دارند، همانند سایر مردم، هم فقیر وجود دارد و هم غنی. ابوعبید گفته است: ولی به‌ نظر من، منظور فقر در روز قیامت است و این مطلب را از باب نصیحت بیان کرده است؛ یعنی: هرکسی که مرا دوست دارد، تقوا پیشه کند و از گناهان بپرهیزد؛ چون کسی یار من نشود جز شخصی که چنین حالی دارد.

*** [[ابومحمد عبدالله بن مسلم دینورى]] گوید: نظر صحیح در نزد من این است که هرکسی که ما اهل‌بیت(ع) را دوست دارد، دنیاطلبی را واگذارد و زهد بورزد و بر فقر و نداری، صبوری کند و بسازد و با کنایه تعبیر کرده و به‌جای صبر، «جلباب و تجفاف» را آورده است؛ چون صبر، نیاز را می‌پوشاند، همان طور که جلباب و لباس، بدن را پوشیده می‌دارد و شاهد و مؤیّد این معنا، روایت قنبر درباره سیمای شیعه و گرسنگی و گریه و شب‌زنده‌داری شیعیان است...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص117-118</ref>.