تمیم داری، ابورقیه: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

==زندگی‌نامه==

تمیم داری پس از اسلام آوردن، دو قریۀ حبرون و عینون در منطقۀ فلسطین را از حضرت محمد(ص) درخواست کرد. اگرچه مسلمانان هنوز بر آن سرزمین دست نیافته بودند، اما پیامبر(ص) آن دو را به اقطاع به وی داد و این امر در روایات به عنوان یکی از آینده‌نگریهای پیامبر گرامی یاد شده است. جالب توجه آن است که در این میان تمیم برای این اقطاع از پیامبر(ص) طلب مکتوبی می‌کند و رسول اکرم(ص) نیز با اطمینان از آینده، چنین نوشته‌ای را که دال بر مالکیت تمیم و خاندان او بر آن سرزمین است، به وی می‌دهد. موضوع این نامه توجه بسیاری کسان را به خود جلب کرده، و حتى برخی از شرق‌شناسان در صحت آن تردید نموده، و با ارائۀ دلایلی آن را از برساخته‌های سده‌های پسین دانسته‌اند. اما به هر روی در سده‌های میانی کسانی همچون صفدی و مجیرالدین حنبلی از نسخۀ موجود این نوشته خبر داده‌اند. قلقشندی با نگاهی ادبی به این نامه، آن را از نخستین نمونه‌های دیوان انشا یاد کرده است.  

==جایگاه تاریخی==

تمیم در نقلی، از سفر دریایی پررمز و رازی به برخی جزایر ناآشنا سخن به میان آورده که دجال و جَسّاسه در آن جزایر دیده شده بوده‌اند؛ بر پایۀ نقل روات، پیامبر اکرم(ص) نیز خبر را به روایت تمیم برای جماعت نقل می‌کند. این روایت حضرت از تمیم در مباحث علم‌الحدیث از نمونه‌های نادر در روایت کبار از صغار است که در بیشترینۀ آثار روایی نیز دیده می‌شود.  

به نظر می‌رسد تمیم داری به سبب سفرهای فراوان تجاری که داشته، آزموده و دارای برخی تواناییهای شخصی بوده است. توجه او به دسته‌ای از موضوعات و امکان بهره‌برداری از تجربیات پیشین سبب شده است تا نام او در موضوع «اوایل» آورده شود. بر پایۀ نقل برخی منابع روایی اهل سنت، زمانی که پیامبر گرامی اسلام در اواخر عمر خود از خستگی ایستاده سخن گفتن برای مردم ابزار ناخرسندی نمود، تمیم چاره‌ساز مشکل گشت. او که پیش‌ترها در شام نمونۀ منبر را دیده بوده، پیشنهاد ساخت آن را داد و پس از ساخته شدن منبر، پیامبر(ص) برای نخستین‌بار بر منبر رفته، نشسته، سخن گفت. همچنین در منابع آمده است که تمیم در بازگشت از یکی از سفرهای تجاری خود، چراغی که با موادی سوختنی چون نفت روشن می‌شد، با خود آورد. بر همین اساس در منابع، او نخستین کسی معرفی شده که در مسجد چراغ افروخت و منبر ساخت.  

توجه تمیم به پایداری در تلاوت قرآن به ویژه با تهجد بسیار از شاخصه‌های یادکردنی وی بوده است؛ تا آنجا که گویند چون شبی به غفلت از تهجد بازمانده، خود را نکوهیده، و سالی را به بیداری گذرانده بوده است؛ یا عنان از کف دادن او به هنگام رسیدن به آیۀ 20 سورۀ جاثیه بیانگر زهد و رقت قلب شدید اوست. ختم قرآن در رکعتی از نماز و یا در یک شب و سخنانی از این دست را حتى اگر اغراق‌آمیز هم بدانیم، بازتاب واقعیتی از شخصیت تمیم است. دور نیست آن دسته از روایاتی که در شمار 4 کس از نخستین گردآورندگان قرآن کریم، به نام تمیم به عنوان پنجمین اشاره کرده‌اند، متأثر از همین روایات بوده باشند. در نهایت آنکه جایگاه زهد او در اندیشه‌ها چنان بوده است که حتى در سدۀ 9ق شهاب‌الدین احمد بن محمد موصلی عالم حنبلی(د 870 ق) اثری تحت عنوان تحفهالساری الى زیاره تمیم الداری تألیف کرده است.  

==خیانت و شهادت دروغ او==

در پایان باید به دسته‌ای از روایات اشاره کرد، مبنی بر اینکه تمیم و برادرش در طی اتفاقاتی که در یکی از سفرهایشان رخ داده است، در امانتی خیانت روا داشته‌اند. داوری میان ایشان و خانوادۀ امانت گذارنده به پیامبر(ص) واگذار می‌شود؛ تمیم که در آن زمان هنوز اسلام نیاورده بود، شهادت به دروغ می‌دهد و این شهادت سبب تضییع حق صاحبان مال می‌شود. اما پس از مسلمان شدن، وی به خیانت و شهادت دروغ خود اقرار می‌کند. مفسران این رخداد را سبب نزول آیۀ 106 سورۀ مائده دانسته، ذیل این آیه به این موضوع می‌پردازند. پرداختهای مفسران به این رخداد همچنین در تفسیر و تبیین آیات 282-284 سورۀ بقره(2) با استشهاد به آیۀ 106 مائده نیز مشاهده می‌شود. گفتنی است برخی از آراء، نظریات و آنچه در زندگی تمیم روی داده، همچون قضیۀ امانت و خیانت، و موضوع قطیعۀ وی در شام، توسط فقیهان مذاهب گوناگون در سده‌های بعد مورد توجه قرار گرفته، و از آنها در برخی آراء فقهی بهره‌برداری شده است<ref> فرامرز حاج‌منوچهری، ج 16، ص169-172</ref>

==پانویس==

[[رده:زندگی‌نامه]]  

[[رده:فاقد کد پدیدآور]]