الإجتهاد بین أسر الماضي و آفاق المستقبل: تفاوت میان نسخه‌ها

این کتاب در چهار بخش تنظیم شده اسـت:

در بخش نخست که ‌«اسلام‌ و زندگی» نام دارد، شش مقاله گنجانده شده است؛ به‌عنوان نمونه، مقاله نخست، به نقش دین در جامعه بشری - در سطح فردی و اجتماعی - می‌پردازد و می‌کوشد به این پرسش پاسخ گوید که دین چـه‌ کارکردهای‌ مثبتی‌ در سطح اجتماعی دارد؟وی به قدرت‌ تفسیرگری‌ دین‌ نسبت به پرسش از پدیده‌های هستی و هم‌بستگی‌بخشی در سطح اجتماعی و تعالی روحی و آرامش‌بخشی و توازن‌بخشی میان فرد و جامعه و هویت مشترک بخشیدن به جامعه بشری‌، اشاره‌ می‌کند. بخش عمده‌ای از این مقاله به طرح شبهات‌ و پرسـش‌ها‌ درباره کارکردهای منفی دین و پاسخ به این شبهات و پرسش‌ها اختصاص دارد<ref>ر.ک: مرادی، مجید، ص43</ref>‏.

در مقاله «اجتهاد معاصر: رویکردها و کارکردها»، به ضرورت‌های منجر به شکل‌گیری اجتهاد و آسیب‌های ناشی از بسته‌ شدن‌ باب اجتهاد در میان اهل سنت - که یکی از بزرگ‌ترین آسـیب‌های آن خارج شدن امامان اهل‌بیت(ع) از دایره مشروعیت رسمی حکومتی بود - اشاره می‌کند؛ اگرچه به تعبیر [[فضل‌الله، سید محمدحسین|فضل‌اللّه‌]] اجتهاد‌ در دایره شیعی متوقف نشده و با پویایی و ژرفا به حرکت خود ادامه داد و در دوران جدید بخش گسترده‌ای از علمای اهل سنت بار دیگر به اجتهاد روی آورده‌اند. [[فضل‌الله، سید محمدحسین|فضل‌اللّه‌]] با‌ ذکر‌ رویکردی که به بازنگری در‌ فقه‌ بر اساس‌ وضعیت عصر به کمک الهام‌گیری از روح اسلام فرامی‌خواند، بر آن است چنین ‌گونه‌ای از اجتهاد به الغای نص و هرج و مرج منجر‌ می‌شود‌؛ زیرا‌ انسان در استنتاج روح اسلام، مبنای ثابت و معقولی ندارد‌؛ چراکه فهم این روح به‌تناسب اختلاف ذهنیت‌هایی که به فهم و الهام‌گیری نص روی می‌آورد، متفاوت است<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>‏.

در گفتگوی نخست، [[فضل‌الله، سید محمدحسین|فضل‌اللّه،]] علم فقه را همانند دیگر علوم‌، نیروهای‌ دایمی‌ و نوشونده فعال در عرصه بررسی متون و اندیشیدن در آنها متناسب با پویایی زمانه و تحولات می‌داند و می‌گوید‌: «پویایی زندگی‌ و تحولات‌ آن، بر فقیه ایجاب می‌کند تلاشی سـترگ و رنجی سخت برای رصد واقعیت و اکتشاف‌ قدرت‌های‌ پویای متن متحمل شود که اکتشاف آن جز پس از استنطاق و بازخوانی متن، بر اساس سازوکارهای پیچیده‌ای که فقیه با هدف بررسی متن آن را‌ فرا‌می‌گیرد، میسر نخواهد بود»<ref>ر.ک: همان، ص49</ref>‏.

بخش‌ چهارم کتاب، مجموعه شش گفتگو‌ درباره مسائل اجتهاد، تفسیر قرآن، روش اجتهادی [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]]، مسائل قدرت و مسائل زنان است. در گفتگو درباره «تفسير من وحي القرآن»، [[فضل‌الله، سید محمدحسین|فضل‌اللّه]] شیوه تفسیری خود‌ را‌ تبیین می‌کند: «روشی که‌ در‌ این تفسیر در پیش گرفته‌ام، این است که قرآن را از رهگذر فضاهایی که قرآن در آن قرار دارد، بفهمم؛ یعنی قرآن را به‌عنوان کتاب حرکت اسلامی و دعوت اسـلامی که خدا از‌ طریق‌ قرآن کریم، راه آن را به ما نموده است<ref>ر.ک: همان، ص54</ref>‏.