۱۴۶٬۰۰۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (Hbaghizadeh صفحهٔ احمد مجتهد را بدون برجایگذاشتن تغییرمسیر به مجتهد، احمد منتقل کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE00000AUTHORCODE | | کد مؤلف = AUTHORCODE00000AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
''' احمد مجتهد فرزند لطفعلی بن محمدصادق '''( | ''' احمد مجتهد فرزند لطفعلی بن محمدصادق '''(متوفای ۱۲۶۵ق/ ۱۸۴۹م)، عالم و فقیه امامی در آذربایجان، شاگرد [[طباطبایی کربلایی، علی بن محمدعلی|سید علی طباطبایی]] صاحب [[رياض المسائل في تحقيق الأحكام بالدلائل (ط - الحديثة)|ریاض]]، | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
تاریخ تولد او در مآخذ ذکر نشده است، ولی باتوجه به نوشتۀ ادیبالملک، مبنی بر اینکه «مدت ۸۱ سال در دارالسلطنۀ تبریز... راتق و فاتق امور شریعت... بود» ــ که احتمالاً منظور نویسنده مدت زندگانی او بوده است ــ میتوان چنین انگاشت که در ۱۱۸۴ق متولد شده است. | تاریخ تولد او در مآخذ ذکر نشده است، ولی باتوجه به نوشتۀ ادیبالملک، مبنی بر اینکه «مدت ۸۱ سال در دارالسلطنۀ تبریز... راتق و فاتق امور شریعت... بود» ــ که احتمالاً منظور نویسنده مدت زندگانی او بوده است ــ میتوان چنین انگاشت که در ۱۱۸۴ق متولد شده است. | ||
==نیاکان== | |||
نیاکانش از مغان و از تیرۀ مغانلو از طوایف شاهسون بودهاند. البته برخی نیز اصل او را از خوی دانستهاند که درست به نظر نمیرسد. | |||
پدرش مستوفی آزادخان در عهد کریمخان و از عمال دولت زندیه و مادرش از سادات رضوی اصفهان بود. | پدرش مستوفی آزادخان در عهد کریمخان و از عمال دولت زندیه و مادرش از سادات رضوی اصفهان بود. | ||
==شغل، تحصیلات، اجازه اجتهاد، فعالیتها== | ==شغل، تحصیلات، اجازه اجتهاد، فعالیتها== | ||
احمد نیز در آغاز شغل دیوانی داشت، ولی پس از مدتی از دیوان کناره گرفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. وی مقدمات و سطوح را در تبریز گذراند، آنگاه به اصفهان و سپس به عتبات رفت و در حوزۀ درس | احمد نیز در آغاز شغل دیوانی داشت، ولی پس از مدتی از دیوان کناره گرفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. وی مقدمات و سطوح را در تبریز گذراند، آنگاه به اصفهان و سپس به عتبات رفت و در حوزۀ درس [[طباطبایی کربلایی، علی بن محمدعلی|سید علی طباطبایی اصفهانی]]، صاحب [[رياض المسائل في تحقيق الأحكام بالدلائل (ط - الحديثة)|ریاض]] که از مراجع بزرگ زمان بود، به فراگیری دانش پرداخت و از او اجازۀ اجتهاد گرفت، سپس به تبریز بازگشت و افزون بر ریاست حوزۀ علمیۀ آن دیار، امامت جمعه و جماعت و ادارۀ امور شرعیه را نیز عهدهدار شد. | ||
==جنگهای ایران و روس== | ==جنگهای ایران و روس== | ||
در دورۀ دوم جنگهای ایران و روس، هنگامی که در ۱۲۴۳ق/ ۱۸۲۷م روسها بر تبریز استیلا یافتند، وی از تبریز خارج شد. در میان راه دارایی او را به یغما بردند، و چون به قزوین رسید، فتحعلی شاه قاجار با فرستادن مبلغی از او دلجویی کرد. وی به درخواست فتحعلی شاه در قزوین بماند و در همان سال به تألیف کتاب منهج الرشاد پرداخت. | در دورۀ دوم جنگهای ایران و روس، هنگامی که در ۱۲۴۳ق/ ۱۸۲۷م روسها بر تبریز استیلا یافتند، وی از تبریز خارج شد. در میان راه دارایی او را به یغما بردند، و چون به قزوین رسید، فتحعلی شاه قاجار با فرستادن مبلغی از او دلجویی کرد. وی به درخواست فتحعلی شاه در قزوین بماند و در همان سال به تألیف کتاب منهج الرشاد پرداخت. | ||
==بازگشت به تبریز== | ==بازگشت به تبریز== | ||
پس از انعقاد معاهدۀ ترکمانچای و رفتن روسها از آذربایجان، مجدداً به تبریز بازگشت. در آن زمان تعلیمات شیخیه گستردگی فراوانی یافته بود و احمد که همیشه در احکام شرعی جانب احتیاط را نگاه میداشت و چنانکه آوردهاند، هرگز خاتمش بر حکمی به غلط نمینشست، حکم به تکفیر شیخیه داد و همین امر سبب بروز ناآرامیهایی شد. | پس از انعقاد معاهدۀ ترکمانچای و رفتن روسها از آذربایجان، مجدداً به تبریز بازگشت. در آن زمان تعلیمات شیخیه گستردگی فراوانی یافته بود و احمد که همیشه در احکام شرعی جانب احتیاط را نگاه میداشت و چنانکه آوردهاند، هرگز خاتمش بر حکمی به غلط نمینشست، حکم به تکفیر شیخیه داد و همین امر سبب بروز ناآرامیهایی شد. | ||
احمد به عنوان یک فقیه، به تأسیس مدارس و جلب طلاب نیز اهمیت فراوانی میداد و در این زمینه تلاش بسیار داشت. او سرسلسلۀ خاندان مجتهدی تبریز بود. | احمد به عنوان یک فقیه، به تأسیس مدارس و جلب طلاب نیز اهمیت فراوانی میداد و در این زمینه تلاش بسیار داشت. او سرسلسلۀ خاندان مجتهدی تبریز بود. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
پس از درگذشت، به نجف انتقال یافت و در آرامگاه مخصوص در مقابل مقبرۀ شیخ طوسی به خاک سپرده شد. مادۀ تاریخ وفاتش «باغ ارم جای او» است. | پس از درگذشت، به نجف انتقال یافت و در آرامگاه مخصوص در مقابل مقبرۀ شیخ طوسی به خاک سپرده شد. مادۀ تاریخ وفاتش «باغ ارم جای او» است. | ||
==طبع شعر== | ==طبع شعر== | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۵: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
１. اجازه، | １.اجازه، | ||
که در ۱۲۵۳ق خطاب به ۳ فرزندش، لطفعلی، محمدجعفر و محمدباقر صادر کرده است. | که در ۱۲۵۳ق خطاب به ۳ فرزندش، لطفعلی، محمدجعفر و محمدباقر صادر کرده است. | ||
２. الرسالة الصومیة، | ２.الرسالة الصومیة، | ||
به فارسی که به گفتۀ آقابزرگ همراه با الرسالة العملیة در کتابخانۀ سماوی نجف موجود بوده است. | به فارسی که به گفتۀ آقابزرگ همراه با الرسالة العملیة در کتابخانۀ سماوی نجف موجود بوده است. | ||
３. الرسالة العملیة، | ３.الرسالة العملیة، | ||
در احکام طهارت، نماز و روزه، کتابی نسبتاً مختصر و در یک مقدمه و چند باب. نسخههای آن در کتابخانههای مرعشی و شورا موجود است. | در احکام طهارت، نماز و روزه، کتابی نسبتاً مختصر و در یک مقدمه و چند باب. نسخههای آن در کتابخانههای مرعشی و شورا موجود است. | ||
４. قصیدهای به عربی در مدح حضرت صاحبالامر(ع) که ابیاتی از آن در ریحانةالادب مندرج است. | ４.قصیدهای به عربی در مدح حضرت صاحبالامر(ع) که ابیاتی از آن در ریحانةالادب مندرج است. | ||
نسخهای از آن در کتابخانۀ مرکزی موجود است. نسخهای از یک قصیده به نام احمدبن لطفعلی تبریزی نیز در انستیتوی خاورشناسی روسیه وجود دارد که احتمالاً همان قصیده است. | نسخهای از آن در کتابخانۀ مرکزی موجود است. نسخهای از یک قصیده به نام احمدبن لطفعلی تبریزی نیز در انستیتوی خاورشناسی روسیه وجود دارد که احتمالاً همان قصیده است. | ||
5. مناسک حج، متن فقهی فارسی که نسخههایی از آن در آستان قدس رضوی و کتابخانۀ مرعشی موجود است. | 5. مناسک حج، متن فقهی فارسی که نسخههایی از آن در آستان قدس رضوی و کتابخانۀ مرعشی موجود است. | ||
6. منهج الرشاد فی شرح الارشاد، | 6.منهج الرشاد فی شرح الارشاد، | ||
معروفترین اثر احمد که شرحی است استدلالی بر کتاب | معروفترین اثر احمد که شرحی است استدلالی بر کتاب [[إرشاد الأذهان إلی أحكام الإيمان|ارشاد الاذهان]] [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلی]]، و چنانکه گذشت، هنگام اقامت وی درقزوین نوشته شده است. | ||
نسخهای از این کتاب شامل مباحث صوم و اعتکاف در کتابخانۀ مرعشی نگهداری میشود. | نسخهای از این کتاب شامل مباحث صوم و اعتکاف در کتابخانۀ مرعشی نگهداری میشود. | ||
<ref>دیانت، علیاکبر، ج7، ص83-82</ref>. | <ref>دیانت، علیاکبر، ج7، ص83-82</ref>. | ||