پرش به محتوا

القياس و مدی حجيته: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR126358J1.jpg | عنوان = القياس و مدی حجيته | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = سلطا‌ن‌، صلاح‌الدین‌ عبدالحلیم‌ (نويسنده) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = 9ق8س 161/5 BP | موضوع =قیاس - اصول فقه اهل سنت - قرن 14 |نا...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۴: خط ۲۴:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''القياس و مدی حجيته'''، نوشته صلاح‌الدین عبدالحلیم سلطان است که به ادله موافقان و مخالفان حجیت شرعی قیاس پرداخته است.
'''القياس و مدی حجيته'''، نوشته [[سلطا‌ن‌، صلاح‌الدین‌ عبدالحلیم‌|صلاح‌الدین عبدالحلیم سلطان]] است که به ادله موافقان و مخالفان حجیت شرعی قیاس پرداخته است.


صلاح‌الدین بحثش را در بررسی ادله قیاس این‌گونه آغاز می‌کند که بی‌طرفانه، دیدگاه‌های پذیرندگان قیاس و پرهیزکنندگان از آن را در کتابش ‌آورده و هریک از دلیل‌ها را بر اهل فن عرضه نموده است؛ شیوه او این‌گونه است که ادله قرآنی را به مفسران، ادله روایی را به محدّثان و ادله اجتهادی را به مجتهدان معاصر و پیشین ارجاع می‌دهد؛ او رویکرد علمی راهگشا را از هر دو طرف ارائه کرده و ترجیحات خود را با بهره‌گیری از روش استنباطی اصولیان برمی‌گزیند<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص5</ref>.
[[سلطا‌ن‌، صلاح‌الدین‌ عبدالحلیم‌|صلاح‌الدین]] بحثش را در بررسی ادله قیاس این‌گونه آغاز می‌کند که بی‌طرفانه، دیدگاه‌های پذیرندگان قیاس و پرهیزکنندگان از آن را در کتابش ‌آورده و هریک از دلیل‌ها را بر اهل فن عرضه نموده است؛ شیوه او این‌گونه است که ادله قرآنی را به مفسران، ادله روایی را به محدّثان و ادله اجتهادی را به مجتهدان معاصر و پیشین ارجاع می‌دهد؛ او رویکرد علمی راهگشا را از هر دو طرف ارائه کرده و ترجیحات خود را با بهره‌گیری از روش استنباطی اصولیان برمی‌گزیند<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص5</ref>.


صلاح‌الدین کتابش را در یک مقدمه، یک درآمد و سه مبحث تنظیم نموده و فهرست‌هایی را به آن افزوده است. او در آغاز، قیاس را در لغت و اصطلاح معنا می‌کند و مباحثش را با دو رویکرد عالمان به «حجیت‌ قیاس» و «نبود حجیت برای آن» پی ‌گرفته و توضیح می‌دهد که «اثبات‌کنندگان»، دلایل حجیت قیاس را در قرآن، روایات و اجماع دنبال می‌کنند و «نافیان» به ادله ابن حزم بر نفی قیاس می‌پردازند. آنان دلیل‌های قرآنی وی را در سه مجموعه ارائه کرده، از زبان او می‌گویند که: نص قرآنی برای استنباط حُکم، بسنده است و عمل به قیاس به‌نوعی جلوتر رفتن از رأی خداوند است. ازاین‌رو، چنین کاری بیانی غیر علمی و گمانه‌زنی بشمار می‌آید. آنان سپس، دلیل‌هایی از سنت نبوی(ص) و اجماع برای نفی قیاس می‌آورند. صلاح‌الدین سپس استدلال ابن حزم را مخدوش دانسته، می‌پرسد که آیا او با این دلیل‌ها توانسته از قیاس بی‌نیاز ‌شود. صلاح‌الدین همچنین، به مغالطه‌هایی می‌پردازد که ابن حزم با انکار قیاس به آن‌ها دچار خواهد شد.
[[سلطا‌ن‌، صلاح‌الدین‌ عبدالحلیم‌|صلاح‌الدین]] کتابش را در یک مقدمه، یک درآمد و سه مبحث تنظیم نموده و فهرست‌هایی را به آن افزوده است. او در آغاز، قیاس را در لغت و اصطلاح معنا می‌کند و مباحثش را با دو رویکرد عالمان به «حجیت‌ قیاس» و «نبود حجیت برای آن» پی ‌گرفته و توضیح می‌دهد که «اثبات‌کنندگان»، دلایل حجیت قیاس را در قرآن، روایات و اجماع دنبال می‌کنند و «نافیان» به ادله [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم]] بر نفی قیاس می‌پردازند. آنان دلیل‌های قرآنی وی را در سه مجموعه ارائه کرده، از زبان او می‌گویند که: نص قرآنی برای استنباط حُکم، بسنده است و عمل به قیاس به‌نوعی جلوتر رفتن از رأی خداوند است. ازاین‌رو، چنین کاری بیانی غیر علمی و گمانه‌زنی بشمار می‌آید. آنان سپس، دلیل‌هایی از سنت نبوی(ص) و اجماع برای نفی قیاس می‌آورند. صلاح‌الدین سپس استدلال ابن حزم را مخدوش دانسته، می‌پرسد که آیا او با این دلیل‌ها توانسته از قیاس بی‌نیاز ‌شود. صلاح‌الدین همچنین، به مغالطه‌هایی می‌پردازد که [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم]] با انکار قیاس به آن‌ها دچار خواهد شد.


مطلب دوم در باب دلیل‌های مکتب شیعی بر نفی قیاس است. آنان با دلایل قرآنی، سنت و روایات اهل‌بیت(ع) به انکار آن می‌پردازند. نویسنده می‌پرسد که آیا امامیه می‌توانند در استنباط احکام از قیاس بی‌نیاز شوند. او در ادامه به دلیل‌های نظّام بر انکار قیاس می‌پردازد و درباره اینکه چه اندازه از انکار قیاس که به وی نسبت می‌دهند صحت دارد، بحث می‌کند. سپس، دلیل‌های نظام را آورده و اشکال‌هایی را که ابن قیّم به او می‌گیرد، ارائه می‌نماید<ref>ر.ک: متن کتاب، ص143-158</ref>‏.
مطلب دوم در باب دلیل‌های مکتب شیعی بر نفی قیاس است. آنان با دلایل قرآنی، سنت و روایات اهل‌بیت(ع) به انکار آن می‌پردازند. نویسنده می‌پرسد که آیا امامیه می‌توانند در استنباط احکام از قیاس بی‌نیاز شوند. او در ادامه به دلیل‌های نظّام بر انکار قیاس می‌پردازد و درباره اینکه چه اندازه از انکار قیاس که به وی نسبت می‌دهند صحت دارد، بحث می‌کند. سپس، دلیل‌های نظام را آورده و اشکال‌هایی را که [[ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر|ابن قیّم]] به او می‌گیرد، ارائه می‌نماید<ref>ر.ک: متن کتاب، ص143-158</ref>‏.


صلاح‌الدین در پایان، مباحث خود را درباره قیاس جمع‌بندی و بیان می‌کند:
[[سلطا‌ن‌، صلاح‌الدین‌ عبدالحلیم‌|صلاح‌الدین]] در پایان، مباحث خود را درباره قیاس جمع‌بندی و بیان می‌کند:
# قیاس حجت شرعی است؛
# قیاس حجت شرعی است؛
# اعتماد بر حدیث معاذ بن جبل و تصحیح آن نزد اصولیان علی‌رغم اتفاق نظر محدثان بر ضعف آن، ضعف در استدلال شمرده می‌شود؛
# اعتماد بر حدیث معاذ بن جبل و تصحیح آن نزد اصولیان علی‌رغم اتفاق نظر محدثان بر ضعف آن، ضعف در استدلال شمرده می‌شود؛