۱۰۶٬۷۹۷
ویرایش
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR18868J1.jpg | عنوان = علی نامه (منظومهای کهن) | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ربیع (نويسنده) بیات، رضا (مصحح) غلامی، ابوالفضل ( مصحح) |زبان | زبان = فارسی | کد کنگره = /ع8 4641/5 PIR | موضوع = |ناشر | ن...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''علینامه'''، منظومهای است کهن، از سرایندهای ناشناس، متخلص به ربیع (متولد 420ق)، سرودهشده به سال 482ق، که با تصحیح رضا بیات و ابوالفضل | '''علینامه'''، منظومهای است کهن، از سرایندهای ناشناس، متخلص به ربیع (متولد 420ق)، سرودهشده به سال 482ق، که با تصحیح [[بیات، رضا|رضا بیات]] و [[غلامی، ابوالفضل|ابوالفضل غلامی]]، منتشر شده است. | ||
از نام و نشان سراینده این منظومه، اطلاع چندانی در دست نیست؛ جز آنکه در چند موضع، گوینده نام و تخلص خود را «ربیع» و نام منظومهاش را «علینامه» گفته است<ref>ر.ک: مؤمنی هزاوه، امیر، ص125</ref>. | از نام و نشان سراینده این منظومه، اطلاع چندانی در دست نیست؛ جز آنکه در چند موضع، گوینده نام و تخلص خود را «ربیع» و نام منظومهاش را «علینامه» گفته است<ref>ر.ک: مؤمنی هزاوه، امیر، ص125</ref>. | ||
موضوع کتاب، بیان مناقب و مغازی امام علی(ع) و ذکر عقاید شیعی است و در آن، وقایع جنگ جمل و بهگونهای مفصلتر، جنگ صفین، با بیانی حماسی، به نظم کشیده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | موضوع کتاب، بیان مناقب و مغازی [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] و ذکر عقاید شیعی است و در آن، وقایع جنگ جمل و بهگونهای مفصلتر، جنگ صفین، با بیانی حماسی، به نظم کشیده شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
شاعر در آغاز هر بخش، به شیوه فردوسی، خرد و خردمند را میستاید و در خلال موضوع اصلی، داستانهایی پراکنده نیز از کرامات و معجزات ایشان، بیان میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | شاعر در آغاز هر بخش، به شیوه [[فردوسی، ابوالقاسم|فردوسی]]، خرد و خردمند را میستاید و در خلال موضوع اصلی، داستانهایی پراکنده نیز از کرامات و معجزات ایشان، بیان میکند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
این منظومه، چنانکه سراینده خود تصریح کرده است، نخستین منظومه به زبان فارسی در نوع خود است؛ چنانکه | این منظومه، چنانکه سراینده خود تصریح کرده است، نخستین منظومه به زبان فارسی در نوع خود است؛ چنانکه «[[خاوراننامه]]» [[ابن حسام خوسفی]] که بنا بر مشهور، نخستین حماسه شناختهشده شیعی محسوب میشود، حدود چهار قرن بعد از «علینامه»، در روزگار تیموری، تدوین شده است. به همین دلیل، «علینامه» از نظر تاریخ شعر و حماسههای شیعی، اهمیتی فراوان دارد و همان گونه که «[[شاهنامه دقیقی]]»، نخستین حماسه ملی است، این کتاب نیز نخستین حماسه شیعی اثناعشری در زبان فارسی است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
این منظومه، در حدود دوازده هزار بیت دارد و در بحر متقارب سروده شده است و در آن نوادری از لغات و ترکیبات فارسی در اسلوبی کهن، بهکاررفته است. لغات و ترکیباتی که گاه در فرهنگها، شواهد آن را بهسختی میتوان یافت<ref>ر.ک: همان، ص126</ref>. | این منظومه، در حدود دوازده هزار بیت دارد و در بحر متقارب سروده شده است و در آن نوادری از لغات و ترکیبات فارسی در اسلوبی کهن، بهکاررفته است. لغات و ترکیباتی که گاه در فرهنگها، شواهد آن را بهسختی میتوان یافت<ref>ر.ک: همان، ص126</ref>. | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
از مطاوری گفتار گوینده و اشاراتی که به شاهنامه فردوسی کرده است، میتوان دریافت شاهنامه را پیش چشم داشته است، اما آن را به این دلیل که «مغنامه» و «دروغ» است، چندان نمیپسندد<ref>ر.ک: همان</ref>. | از مطاوری گفتار گوینده و اشاراتی که به شاهنامه فردوسی کرده است، میتوان دریافت شاهنامه را پیش چشم داشته است، اما آن را به این دلیل که «مغنامه» و «دروغ» است، چندان نمیپسندد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
در متن این منظومه که در میان حماسههای منظوم فارسی، از لحاظ تاریخی، در کنار | در متن این منظومه که در میان حماسههای منظوم فارسی، از لحاظ تاریخی، در کنار «[[گرشاسپنامه]]» [[اسدی طوسی، علی بن احمد|اسدی]] قرار میگیرد، ابیات استوار کم نیست، اما درعینحال، غلطهای فاحش عروضی و فنی نیز در آن فراوان است. اینکه چه مقدار از این خطاها، مربوط به گوینده و چه مقدار، مربوط به کاتبان و نسخهنویسان است، جز با پیدا شدن نسخههای دیگر و مخصوصا کهنتر، قابل تشخیص نیست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == |