۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
اخلاق اسلامی در نهجالبلاغه (خطبه متقین) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۶ نوامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۸:۴۱
، ۶ نوامبر ۲۰۱۶ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که Yqorbani@noornet.net انجام داده بود واگ...
جز (جایگزینی متن - 'آيت الله ' به 'آیتالله ') |
جز (ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که Yqorbani@noornet.net انجام داده بود واگ...) |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
''''''اخلاق اسلامى در نهجالبلاغه (خطبه متقين)''''''، از آثار '''[[آيتالله ناصر مكارم شيرازى]]''' (متولد شيراز 1305ش)، شامل شرح كامل خطبه 193 نهجالبلاغه (خطبه متقين مشهور به خطبه همّام) در دو جلد است. در اين اثر، تمامى 110 صفتى كه اميرالمؤمنين على(ع) براى اهل تقوا ذكر نموده، شرح شده است. | ''''''اخلاق اسلامى در نهجالبلاغه (خطبه متقين)''''''، از آثار '''[[آيتالله ناصر مكارم شيرازى]]''' (متولد شيراز 1305ش)، شامل شرح كامل خطبه 193 نهجالبلاغه (خطبه متقين مشهور به خطبه همّام) در دو جلد است. در اين اثر، تمامى 110 صفتى كه اميرالمؤمنين على(ع) براى اهل تقوا ذكر نموده، شرح شده است. كتاب حاضر، متن تنظيم شده درسهاى استاد مكارم در چند ماه مبارك رمضان در حوزه علميه قم است. تنظيم و تحقيق اثر حاضر را اكبر خادم الذاكرين -خادمى اصفهانى- (متولد اصفهان 1341ش) در سال 1369ش به پايان رسانده است. مخاطب كتاب، عموم مردم و دوستداران نهجالبلاغه هستند. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب حاضر، از مقدمه گردآورنده و متن اصلى شرح خطبه متقين (جلد1 مشتمل بر بيستوهفت صفت از صفات متقين، و ج2 مشتمل بر هشتادوسه صفت) تشكيل شده است. | |||
در اين اثر مطالب خطبه متقين به شيوه شرح ترتيبى و بهصورت جامع و اجتهادى توضيح داده شده است. | در اين اثر مطالب خطبه متقين به شيوه شرح ترتيبى و بهصورت جامع و اجتهادى توضيح داده شده است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
آيت الله مكارم در مقدمهاش -كه آن را در تاريخ آبان 1370 در حوزه علميه قم نوشته- بر چند نكته تأكيد كرده است: | |||
1- با توفيق الهى چند سال متوالى در ماه مبارك رمضان، درس اخلاق از ديدگاه نهجالبلاغه على(ع) در حوزه علميه قم براى طلاب و فضلاى محترم برگزار كردم. | 1- با توفيق الهى چند سال متوالى در ماه مبارك رمضان، درس اخلاق از ديدگاه نهجالبلاغه على(ع) در حوزه علميه قم براى طلاب و فضلاى محترم برگزار كردم. | ||
2- اين درسها كه از سيماى جمهورى اسلامى نيز مرتباً پخش مىشد بحمدالله اثر عميقى داشت، و گروهى اصرار داشتند كه جمعآورى شود و بهصورت | 2- اين درسها كه از سيماى جمهورى اسلامى نيز مرتباً پخش مىشد بحمدالله اثر عميقى داشت، و گروهى اصرار داشتند كه جمعآورى شود و بهصورت كتابى درآيد. | ||
3- توفيق اين كار شامل حال حجةالاسلام آقاى اكبر خادمى اصفهانى شد كه خودش نيز در درسها شركت داشت و مطالب را با دقت جمعآورى مىكرد. نامبرده به اين نيز بسنده نكرد بلكه مطالب قابل ملاحظهاى زير نظر اينجانب بر آن افزود و بهصورت پربارترى درآورد <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/7 ر.ك: مقدمه | 3- توفيق اين كار شامل حال حجةالاسلام آقاى اكبر خادمى اصفهانى شد كه خودش نيز در درسها شركت داشت و مطالب را با دقت جمعآورى مىكرد. نامبرده به اين نيز بسنده نكرد بلكه مطالب قابل ملاحظهاى زير نظر اينجانب بر آن افزود و بهصورت پربارترى درآورد <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/7 ر.ك: مقدمه كتاب، ج1، ص7]- [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/9 9]</ref>. | ||
همچنين محقق در مقدمهاش -كه آن را در قم 27 مهر 1369 نوشته- يادآور شده است: آيتالله مكارم در ماه مبارك رمضان 1408 خطبه متقين را براى درس نهجالبلاغه برگزيد و اينجانب نيز در آن شركت كرده و مطالب ايشان را جمعآورى كرده و در آخر هر يك يا چند فراز، اشعار عارف بزرگوار آيتالله مهدى الهى قمشهاى را كه در شرح خطبه «همام» سروده آوردهايم <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/11 ر.ك: مقدمه | همچنين محقق در مقدمهاش -كه آن را در قم 27 مهر 1369 نوشته- يادآور شده است: آيتالله مكارم در ماه مبارك رمضان 1408 خطبه متقين را براى درس نهجالبلاغه برگزيد و اينجانب نيز در آن شركت كرده و مطالب ايشان را جمعآورى كرده و در آخر هر يك يا چند فراز، اشعار عارف بزرگوار آيتالله مهدى الهى قمشهاى را كه در شرح خطبه «همام» سروده آوردهايم <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/11 ر.ك: مقدمه كتاب، ج1، ص11]- [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/13 13]</ref>. | ||
درباره محتواى اين اثر سودمند به جهت رعايت اختصار، به ذكر نمونههايى كوتاه و گويا از مطالب آن اكتفا مىشود: | درباره محتواى اين اثر سودمند به جهت رعايت اختصار، به ذكر نمونههايى كوتاه و گويا از مطالب آن اكتفا مىشود: | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
{{ب|''«من نكردم خلق تا سودى كنم''|2=''بلكه تا بر بندگان جودى كنم»''}} | {{ب|''«من نكردم خلق تا سودى كنم''|2=''بلكه تا بر بندگان جودى كنم»''}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
او فيّاض است و منشأ تمام صفات حسنه، و اقيانوس مواج كمالات موجود در عالم. و اگر در ما صفتى از آن صفات يافت مىشود قطرهاى از آن اقيانوس بىكران است و هستى مخلوقات از جمله افاضات خداوندى است كه عين كمال است. او با خلقت مخلوقات، اولين مرحله كمال را براى خلايق ايجاد فرموده تا سكوى پرش مراحل ديگر تكامل قرار دهند و به نهايت مرحله ممكن كه لقاء اوست برسند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/59 متن | او فيّاض است و منشأ تمام صفات حسنه، و اقيانوس مواج كمالات موجود در عالم. و اگر در ما صفتى از آن صفات يافت مىشود قطرهاى از آن اقيانوس بىكران است و هستى مخلوقات از جمله افاضات خداوندى است كه عين كمال است. او با خلقت مخلوقات، اولين مرحله كمال را براى خلايق ايجاد فرموده تا سكوى پرش مراحل ديگر تكامل قرار دهند و به نهايت مرحله ممكن كه لقاء اوست برسند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/59 متن كتاب، ج1، ص59]- [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/60 60]</ref>. | ||
2. نويسنده در شرح «و يستثيرون به دواء دائهم: و پرهيزگاران درمان دردهاى خود را از قرآن مىگيرند»، نوشته است: همچنانكه درد حُزن متقيان بهواسطه تلاوت قرآن تشديد مىشود، دواى آن هم از قرآن به دست مىآيد، اگر حزن آنها از عواقب امور و جهل به آن باشد، با خواندن قرآن نور اميد هر چه بيشتر در قلب آنها تجلّى كرده و هر چه بيشتر تلاش مىكنند، و بهره برمىگيرند، و اگر حزن آنها بهواسطه دورى و عدم وصال به محبوب باشد، قرآن به عنوان نامهاى اميدبخش و نويد دهنده در راه رسيدن به اين وصال است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/467 همان، ص467]</ref>. | 2. نويسنده در شرح «و يستثيرون به دواء دائهم: و پرهيزگاران درمان دردهاى خود را از قرآن مىگيرند»، نوشته است: همچنانكه درد حُزن متقيان بهواسطه تلاوت قرآن تشديد مىشود، دواى آن هم از قرآن به دست مىآيد، اگر حزن آنها از عواقب امور و جهل به آن باشد، با خواندن قرآن نور اميد هر چه بيشتر در قلب آنها تجلّى كرده و هر چه بيشتر تلاش مىكنند، و بهره برمىگيرند، و اگر حزن آنها بهواسطه دورى و عدم وصال به محبوب باشد، قرآن به عنوان نامهاى اميدبخش و نويد دهنده در راه رسيدن به اين وصال است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/467 همان، ص467]</ref>. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
7. نويسنده در شرح «تراه قريباً أمله: آرزوهايش را نزديك و غير طولانى مىبينى». چنين نوشته است: از صفات ديگرى كه مولى على(ع) براى پرهيزگاران مىشمارند طولانى نبودن آمال و آرزوهاى آنها است. مولى امل و آرزو و اميد به آينده را نفى نمىكنند، بلكه طول آن را مذّمت مىكنند. اصل اميد و آرزو موتور محرّك وجود انسان است؛ يعنى انسان زنده داراى اميدها و آرزوها است. چرخ وجود انسان را اميدها به حركت درمىآورد. آرزوها ذاتاً بد نيست، بلكه طول امل و آرزوى دور و دراز ناپسند است. پرداختن به آرزوهاى دور و دراز قدرت تفكر صحيح را از انسان مىگيرد، و انسان نمىفهمد كه دنيا زودگذر است، نمىخواهد درگذشت زمان تعمّق كند، زيرا گذشت زمان عبارت است از بريدن تدريجى درخت عمر <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18573/1/329 ر.ك: همان، ص329]- [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18573/1/342 342]</ref>. | 7. نويسنده در شرح «تراه قريباً أمله: آرزوهايش را نزديك و غير طولانى مىبينى». چنين نوشته است: از صفات ديگرى كه مولى على(ع) براى پرهيزگاران مىشمارند طولانى نبودن آمال و آرزوهاى آنها است. مولى امل و آرزو و اميد به آينده را نفى نمىكنند، بلكه طول آن را مذّمت مىكنند. اصل اميد و آرزو موتور محرّك وجود انسان است؛ يعنى انسان زنده داراى اميدها و آرزوها است. چرخ وجود انسان را اميدها به حركت درمىآورد. آرزوها ذاتاً بد نيست، بلكه طول امل و آرزوى دور و دراز ناپسند است. پرداختن به آرزوهاى دور و دراز قدرت تفكر صحيح را از انسان مىگيرد، و انسان نمىفهمد كه دنيا زودگذر است، نمىخواهد درگذشت زمان تعمّق كند، زيرا گذشت زمان عبارت است از بريدن تدريجى درخت عمر <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18573/1/329 ر.ك: همان، ص329]- [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18573/1/342 342]</ref>. | ||
== وضعيت | == وضعيت كتاب == | ||
براى | براى كتاب حاضر، فهرست مطالب و منابع تنظيم شده است. كتاب حاضر مستند است و گردآورنده، ارجاعات را بهصورت پاورقى آورده: در اين پاورقىها نام و نشان آيات را مشخص كرده <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18573/1/66 مثلاً متن كتاب، ج2، ص66 پاورقى 1- 4]</ref> و منابعش را با ذكر شماره جلد و صفحه يادآور شده (مثلاً همان، ج2، ص11 پاورقى 1) و گاه توضيحى افزوده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18572/1/118 ر.ك: همان، ج1، ص118] پاورقى 2 و [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18573/1/508 ج2، ص508 پاورقى 2]</ref> و با بررسى اجمالى، پاورقى انتقادى مشاهده نشد. | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن | مقدمه و متن كتاب. | ||