پرش به محتوا

دیوان ازرقی هروی: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۶۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ دسامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR108554J1.jpg | عنوان = دیوان ازرقی هروی | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ازرق‍ی‌، اب‍وب‍ک‍ر ب‍ن‌ اس‍م‍ع‍ی‍ل‌ (نويسنده) نفیسی، سعید (مصحح) نفیسی، سعید ( مقدمه نويس) |زبان | زبان = فارسی | کد کنگره =...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''دیوان ازرقی هروی'''، مجموعه اشعار ابوبکر زین‌الدین (یا افضل‌الدین) بن اسماعیل وراق ازرقی هروی، از شعرای سده 5ق/11م، است که با تصحیح، مقابله و مقدمه سعید نفیسی، منتشر شده است.
'''دیوان ازرقی هروی'''، مجموعه اشعار [[ازرق‍ی‌، اب‍وب‍ک‍ر ب‍ن‌ اس‍م‍ع‍ی‍ل‌|ابوبکر زین‌الدین (یا افضل‌الدین) بن اسماعیل وراق ازرقی هروی]]، از شعرای سده 5ق/11م، است که با تصحیح، مقابله و مقدمه [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]]، منتشر شده است.


شعر ازرقی برخودار از شاخصه‌های شایع در سبک خراسانی‌ است، اما ازآنجاکه‌ در عین پیروی از سبک خراسانی، ابتکاراتی نیز داشته است، او را‌ به‌ سبب‌ آوردن تشبیهات فراوان خیالی و وهمی از کسانی می‌دانند که در تغییر سبک مذکور مؤثر‌ بوده‌ است<ref>ر.ک: امامی، نصرالله؛ خلوصی، محمدتقی، ص2</ref>.
شعر [[ازرق‍ی‌، اب‍وب‍ک‍ر ب‍ن‌ اس‍م‍ع‍ی‍ل‌|ازرقی]] برخودار از شاخصه‌های شایع در سبک خراسانی‌ است، اما ازآنجاکه‌ در عین پیروی از سبک خراسانی، ابتکاراتی نیز داشته است، او را‌ به‌ سبب‌ آوردن تشبیهات فراوان خیالی و وهمی از کسانی می‌دانند که در تغییر سبک مذکور مؤثر‌ بوده‌ است<ref>ر.ک: امامی، نصرالله؛ خلوصی، محمدتقی، ص2</ref>.


عمده‌ترین عناصر سبک خراسانی در شعر ازرقی، شامل آوردن جمع‌ الجمع‌، اشباع حرکت، کاربرد کجا به معنی که، کاربرد «مر» قبل از مفعول و نیز‌ استعمال‌ باختر‌ به‌جای خاور (در بعضی موارد) و تشدید مخفف است:
عمده‌ترین عناصر سبک خراسانی در شعر ازرقی، شامل آوردن جمع‌ الجمع‌، اشباع حرکت، کاربرد کجا به معنی که، کاربرد «مر» قبل از مفعول و نیز‌ استعمال‌ باختر‌ به‌جای خاور (در بعضی موارد) و تشدید مخفف است:
خط ۳۴: خط ۳۴:
شعاع دیده آن کیمیای زر گردد'''<ref>ر.ک: همان</ref>.
شعاع دیده آن کیمیای زر گردد'''<ref>ر.ک: همان</ref>.


ازرقی در قصیده‌سرایی، پیرو عنصری است و شیوه کلی بیان وی در قصیده، برخوردار‌ از‌ لحنی‌ حماسی و گاه تغزلی است؛ همچنان‌که در تشبیب قصاید و در قصاید کوتاه‌ خود‌ نیز به شیوه تغزلی فرخی توجه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>.
[[ازرق‍ی‌، اب‍وب‍ک‍ر ب‍ن‌ اس‍م‍ع‍ی‍ل‌|ازرقی]] در قصیده‌سرایی، پیرو عنصری است و شیوه کلی بیان وی در قصیده، برخوردار‌ از‌ لحنی‌ حماسی و گاه تغزلی است؛ همچنان‌که در تشبیب قصاید و در قصاید کوتاه‌ خود‌ نیز به شیوه تغزلی فرخی توجه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>.


یکی از تذکره‌نویسان متأخر در همین باره‌ می‌نویسد‌ که در مدیحه‌های او، هیبت و شجاعت ممدوح بر موضوعات دیگر مدحی‌ غلبه‌ دارد. دقت و باریک‌اندیشی او در مضمون‌، مقدمه‌ خارج‌ شدن شعر را از سبک خراسانی نشان‌ می‌دهد‌ و اگرچه ظاهر قصیده‌اش از حیث وزن و ردیف، تحولی را در اسلوب شعر‌ فارسی‌ نشان نمی‌دهد و حتی از معاصران‌ خود‌ در این‌‌باره‌ به‌ شعر متقدمان نزدیک‌تر است، ولی به‌لحاظ فکر‌ و دقت‌ در مضمون و دورپروازی‌های تخیلی، زمینه سبک به اصطلاح عراقی در سخنش‌ آشکار است‌<ref>ر.ک: همان</ref>.
یکی از تذکره‌نویسان متأخر در همین باره‌ می‌نویسد‌ که در مدیحه‌های او، هیبت و شجاعت ممدوح بر موضوعات دیگر مدحی‌ غلبه‌ دارد. دقت و باریک‌اندیشی او در مضمون‌، مقدمه‌ خارج‌ شدن شعر را از سبک خراسانی نشان‌ می‌دهد‌ و اگرچه ظاهر قصیده‌اش از حیث وزن و ردیف، تحولی را در اسلوب شعر‌ فارسی‌ نشان نمی‌دهد و حتی از معاصران‌ خود‌ در این‌‌باره‌ به‌ شعر متقدمان نزدیک‌تر است، ولی به‌لحاظ فکر‌ و دقت‌ در مضمون و دورپروازی‌های تخیلی، زمینه سبک به اصطلاح عراقی در سخنش‌ آشکار است‌<ref>ر.ک: همان</ref>.


مهم‌ترین امتیاز سبکی‌ ازرقی، آوردن تشبیهات تخیلی‌ و اغراق‌ در تشبیه است. در این‌باره،‌ گفته‌ می‌شود که شاعران دوره سامانی و نیمه اول قرن پنجم، می‌کوشیدند تا در برابر‌ هر‌ پدیده حسی و طبیعی، تصویرهایی عینی‌ و مشابه‌ آن را‌ بیاورند، اما او‌ می‌کوشد‌ تا هرچیز را‌ از‌ آنچه هست، حتی در تشبیه وسیع‌تر و نیرومند و پررنگ‌تر کند:
مهم‌ترین امتیاز سبکی‌ [[ازرق‍ی‌، اب‍وب‍ک‍ر ب‍ن‌ اس‍م‍ع‍ی‍ل‌|ازرقی]]، آوردن تشبیهات تخیلی‌ و اغراق‌ در تشبیه است. در این‌باره،‌ گفته‌ می‌شود که شاعران دوره سامانی و نیمه اول قرن پنجم، می‌کوشیدند تا در برابر‌ هر‌ پدیده حسی و طبیعی، تصویرهایی عینی‌ و مشابه‌ آن را‌ بیاورند، اما او‌ می‌کوشد‌ تا هرچیز را‌ از‌ آنچه هست، حتی در تشبیه وسیع‌تر و نیرومند و پررنگ‌تر کند:
'''آن می ‌که گر ز دور‌ بداری‌ ز عکس آن
'''آن می ‌که گر ز دور‌ بداری‌ ز عکس آن
شنگرف سوده گردد مغز‌ اندر‌ استخوان'''<ref>ر.ک: همان</ref>.
شنگرف سوده گردد مغز‌ اندر‌ استخوان'''<ref>ر.ک: همان</ref>.