أخبار الدول المنقطعة: تفاوت میان نسخه‌ها

| کد کنگره = /الف4الف3 35/63 DS  

'''اخبار الدول المنقطعة''' اثر ابوالحسن جمال‌الدين على بن ظافر ازدی (569- 613 ق)، اديب، شاعر، مورخ مصرى و كاتب دولت ايوبيان‏ است. این اثر تاریخی توسط علی عمر تحقیق شده است.

نوشتار حاضر، جلد دوم از اثر یاد شده است و شامل اخبار و حوادث دولتهاى حمدانى در موصل و حلب و دیاربکر، دولت ساجى ، دولت طولونیان و همچنین اخشیدیان در مصر و شام، دولت فاطمیان، دولت صنهاجه و دولت عباسیان است. <ref > مقدمه، ص 2 </ref> برخی از مجلدات این اثر به دست نیامده است؛ اما از میان سخنان نویسنده در این جلد می‌توان دریافت که محتوای اجزای مفقوده مشتمل بر گزارش‌هایی از دولت‌های، سلجوقیان، آل دلف، صفاریان، سامانیان و... بوده است مفقود گشته است. <ref > دواداری، ابو بکر بن عبدالله، ج‏5، ص 10؛ مقدمه، ص 2</ref>

این اثر در برخی از منابع با عنوان «اخبار الدولة الاسلامیة» و در برخی دیگر با نام «الدول المنقطعة» آمده است. <ref > رک: همان، ص 5 </ref>

نویسنده مطالب تاریخی مربوط به هر دولت را در این کتاب بر اساس دوران حکومت خلفا و حاکمان آن دولت تنظیم نموده و اخبار آنها را ذکر کرده است. وی در مطالبی که به شخصیت‌شناسی هر یک از حاکمان اختصاص داده، نخست به به نام، نام پدر، نام مادر و در بسیاری از موارد نیز به صفات و ویژگی‌های جسمی و اخلاقی آنها اشاره کرده است. نویسنده اخبار دوران هر یک از حکام و خلفا را با یاد از وزار، حاجیان، قضات آنان و همچنین نام فرزندان آنها پایان داده است. <ref > رک: همان، ص 3  </ref>

از ویژگی‌های این اثر بهره‌گیری گسترده نویسنده از مصادری است که مفقود شده و همچنین استفاده از برخی مصادر خطی موجود، باضافه ترتیب دقیق و کامل آن است که اهمیت آن را دو چندان کرده است. این امر موجب شده است تا برخی از مورخان آن را مورد ستایش قرار داده و آن را کتابی مفید و ارزشمند معرفی نمایند. <ref > رک: همان </ref>

همچنین تکیه بسیاری از مورخان به ویژه نویسنده «مدرسة التاریخ فی مصر و غیرها» بر این اثر از دیگر ویژگی‌های این اثر است. <ref > رک: همان، ص 8- 9 </ref>

محقق در تحقیق این اثر به چند نسخه‌ی خطی تکیه کرده و بدون اشاره به اختلاف و اغلاط یا زیادت و نقضان   نسخه‌ها محتوای آنها را مکمل یکدیگر قرار داده و تنها به مطالب اضافه شده به اثر از سایر کتب اشاره کرده است. همچنن به برخی تحریفات راه یافته در برخی از چاپهای متعلق به این اثر، در جای خود و در پاورقی کتاب اشاره نموده است. <ref > رک: همان، ص 10- 11</ref> محقق همچنین به مستندسازی و ارجاع برخی از مطالب و اشعار به مصادر نموده و در مواردی نیز به توضیح پیرامون برخی عبارات دشوار و نام افراد و اماکن پرداخته است. <ref > متن کتاب، ص 7 و ص 12 و ص 23 </ref>