۱۰۶٬۸۳۷
ویرایش
ابن صوری، رشیدالدین بن ابوالفضل بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
ابن صوری، رشیدالدین بن ابوالفضل بن علی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۰۳
، ۱۵ نوامبر ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
جز (A-esmaili صفحهٔ صوری، رشیدالدین بن ابوالفضل بن علی را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به ابن صوری، رشیدالدین بن ابوالفضل بن علی منتقل کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
=تحصیلات و سفرهای علمی= | =تحصیلات و سفرهای علمی= | ||
احتمالاً در نوجوانى به دمشق رفت و در آنجا نزد موفق‌الدین عبدالعزیز سُلَّمى طبابت آموخت و کتابهای طبّى را نزد موفق‌الدین عبداللطیف بن یوسف بغدادی خواند و در آن فن سرآمد بسیاری از اقران گشت. | احتمالاً در نوجوانى به دمشق رفت و در آنجا نزد موفق‌الدین عبدالعزیز سُلَّمى طبابت آموخت و کتابهای طبّى را نزد [[موفق‌الدین عبداللطیف بن یوسف بغدادی]] خواند و در آن فن سرآمد بسیاری از اقران گشت. | ||
سپس چند سالى در قدس اقامت گزید و همانجا در بیمارستان شهر به معالجه اشتغال یافت؛ با برجسته‌ترین استاد خود در ادویه مفرده (داروهای ساده)، ابوالعباس جیانى، در همین شهر آشنا شد و شاید همو در پرورش ذوق گیاه شناسى ابن صوری مؤثر افتاده باشد. | سپس چند سالى در قدس اقامت گزید و همانجا در بیمارستان شهر به معالجه اشتغال یافت؛ با برجسته‌ترین استاد خود در ادویه مفرده (داروهای ساده)، ابوالعباس جیانى، در همین شهر آشنا شد و شاید همو در پرورش ذوق گیاه شناسى ابن صوری مؤثر افتاده باشد. | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
در عین حال، عجیب است که ابن بیطار که معاصر و همشهری اوست، ذکری از او نکرده است. سکوت ابن بیطار این نظر را تقویت مى‌کند که بین او و ابن صوری کدورتى وجود داشته است. | در عین حال، عجیب است که ابن بیطار که معاصر و همشهری اوست، ذکری از او نکرده است. سکوت ابن بیطار این نظر را تقویت مى‌کند که بین او و ابن صوری کدورتى وجود داشته است. | ||
در یکى از سفرهای علمى ابن صوری و نواده‌اش تنوخى، میان این دو، و ابن بیطار و تاج‌الدین بلغاری دیداری رخ داد و درباره بسیاری مسائل گیاه‌شناسى گفت و گو شد. ابن صوری و تنوخى به این نتیجه رسیدند که جنبه‌های عملى آگاهی‌های ابن بیطار ضعیف است. | در یکى از سفرهای علمى ابن صوری و نواده‌اش تنوخى، میان این دو، و [[ابن بیطار، عبدالله بن احمد|ابن بیطار]] و [[تاج‌الدین بلغاری]] دیداری رخ داد و درباره بسیاری مسائل گیاه‌شناسى گفت و گو شد. ابن صوری و تنوخى به این نتیجه رسیدند که جنبه‌های عملى آگاهی‌های ابن بیطار ضعیف است. | ||
ابن صوری ردیه‌ای نیز بر کتاب ادویه مفرده تاج‌الدین بلغاری نوشت، اما ابن بیطار برخلاف او در جامع خود از بلغاری جانبداری کرده است. | ابن صوری ردیه‌ای نیز بر کتاب ادویه مفرده [[تاج‌الدین بلغاری]] نوشت، اما ابن بیطار برخلاف او در جامع خود از بلغاری جانبداری کرده است. | ||
امروزه، برخى محققان عرب ابن صوری را بنیادگذار گیاه شناسى علمى نوین مى‌دانند. | امروزه، برخى محققان عرب ابن صوری را بنیادگذار گیاه شناسى علمى نوین مى‌دانند. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
الادویه المفرده‌ای که نگارش آن از زمان ملک معظم آغاز شده و به همین سبب ابن صوری آن را به نام وی کرده بوده، در بردارنده آگاهی‌های تازه‌ای درباره گیاهان و انواع ناشناخته آن‌ها بوده است. از این رو، لکلرک خودِ متن را گذشته از تصاویر آن با ارزش مى‌شمرد. انور رفاعى الادویه را شامل وصف 585 ماده دارویى مى‌داند: 466 نباتى، 75 معدنى، 44 حیوانى. | الادویه المفرده‌ای که نگارش آن از زمان ملک معظم آغاز شده و به همین سبب ابن صوری آن را به نام وی کرده بوده، در بردارنده آگاهی‌های تازه‌ای درباره گیاهان و انواع ناشناخته آن‌ها بوده است. از این رو، لکلرک خودِ متن را گذشته از تصاویر آن با ارزش مى‌شمرد. انور رفاعى الادویه را شامل وصف 585 ماده دارویى مى‌داند: 466 نباتى، 75 معدنى، 44 حیوانى. | ||
سارتن معتقد است ابن صوری در این کتاب عقاید تاج‌الدین بلغاری را، که در رساله مشابهى بیان شده بود، وصف کرده است. اما این نظر مقرون به صواب نیست، زیرا اولاً ابن صوری آراء بلغاری را نقد کرده، نه وصف، ثانیاً این نقد عنوانى جداگانه داشته است. | سارتن معتقد است ابن صوری در این کتاب عقاید [[تاج‌الدین بلغاری]] را، که در رساله مشابهى بیان شده بود، وصف کرده است. اما این نظر مقرون به صواب نیست، زیرا اولاً ابن صوری آراء بلغاری را نقد کرده، نه وصف، ثانیاً این نقد عنوانى جداگانه داشته است. | ||
الادویه را باید شرح تجربه‌ها و آزمایش‌های علمى و کاوش‌های خود ابن‌صوری دانست که برای تألیف آن عمری را در تهیه مواد و سنجش آن‌ها صرف کرده بود. | الادویه را باید شرح تجربه‌ها و آزمایش‌های علمى و کاوش‌های خود ابن‌صوری دانست که برای تألیف آن عمری را در تهیه مواد و سنجش آن‌ها صرف کرده بود. | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
میان ابن صوری و ابن ابى اصیبعه رابطه علمى مودت آمیزی برقرار بود، چنانکه ابن صوری یک اثر خود را که حاوی فواید و توصیه‌های طبى بود، به ارمغان نزد او فرستاد و وی در شعری که برای ابن صوری به این مناسبت سروده و در صدر نامه‌ای مسجّع قرار داده، او را ستوده و مرشد علمى خود دانسته است. | میان ابن صوری و ابن ابى اصیبعه رابطه علمى مودت آمیزی برقرار بود، چنانکه ابن صوری یک اثر خود را که حاوی فواید و توصیه‌های طبى بود، به ارمغان نزد او فرستاد و وی در شعری که برای ابن صوری به این مناسبت سروده و در صدر نامه‌ای مسجّع قرار داده، او را ستوده و مرشد علمى خود دانسته است. | ||
سارتن مى‌نویسد که وی همراه ابن صوری در حومه دمشق به گردآوری گیاهان پرداخته است. گرچه این امر محتمل است، اما ابن ابى اصیبعه خود بدان اشاره‌ای نکرده است، حال آنکه در مورد خود و ابن بیطار چنین اشاره‌ای دارد. ممکن است سارتن این دو شرح را با یکدیگر خلط کرده باشد. با این‌همه میلى نیز سخن سارتن را تکرار کرده است. | سارتن مى‌نویسد که وی همراه ابن صوری در حومه دمشق به گردآوری گیاهان پرداخته است. گرچه این امر محتمل است، اما [[ابن ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابى اصیبعه]] خود بدان اشاره‌ای نکرده است، حال آنکه در مورد خود و ابن بیطار چنین اشاره‌ای دارد. ممکن است سارتن این دو شرح را با یکدیگر خلط کرده باشد. با این‌همه میلى نیز سخن سارتن را تکرار کرده است. | ||
مهذب الدین ابونصر محمد حلبى نیز ابن صوری را طى قصیده‌ای بلند ستوده است. از قصیده حلبى و از نامه ابن ابى اصیبعه به ابن صوری مى‌توان دریافت که او در این هنگام در موقعیت اجتماعى ممتازی قرار داشته است. | [[مهذب الدین ابونصر محمد حلبى|مهذب‌الدین ابونصر محمد حلبى]] نیز ابن صوری را طى قصیده‌ای بلند ستوده است. از قصیده حلبى و از نامه [[ابن ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابى اصیبعه]] به ابن صوری مى‌توان دریافت که او در این هنگام در موقعیت اجتماعى ممتازی قرار داشته است. | ||
ابن ابى اصیبعه با احترام فراوان از او یاد مى‌کند و او را معتمد ملوک و سلاطین مى‌خواند. | [[ابن ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم|ابن ابى اصیبعه]] با احترام فراوان از او یاد مى‌کند و او را معتمد ملوک و سلاطین مى‌خواند. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||