۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ''
(صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات زندگینامه | عنوان = اختر، احمد بيک گرجى | تصویر = NUR00000.jpg | اندازه تصویر = | توضیح تصویر = | نام کامل = احمد بيک گرجى؛ | نامهای دیگر = اختر، احمد بيک گرجى، احمد بن فرامرز، احمد گرجی نژاد تبریزی؛ | لقب = | تخلص = اختر؛ | نسب...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
| کشور تولد = ایران؛ | | کشور تولد = ایران؛ | ||
| محل زندگی = ایران؛ | | محل زندگی = ایران؛ | ||
| رحلت = | | رحلت =د1232ق؛ | ||
| شهادت = | | شهادت = | ||
| مدفن = اصفهان (محل وفات)؛ | | مدفن = اصفهان (محل وفات)؛ | ||
| طول عمر = | | طول عمر = | ||
| نام همسر = | | نام همسر = | ||
| فرزندان = | | فرزندان = | ||
| خویشاوندان = محمد باقر بيگ؛ | | خویشاوندان = محمد باقر بيگ؛ | ||
| دین = اسلام؛ | | دین = اسلام؛ | ||
| مذهب = | | مذهب = | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۰: | ||
| مشایخ = | | مشایخ = | ||
| معاصرین = لطفعلى خان زند، سليمان خان قاجار، محمد فاضل خان گروسى؛ | | معاصرین = لطفعلى خان زند، سليمان خان قاجار، محمد فاضل خان گروسى؛ | ||
| | شاگردان = جلالى، قضايى، صفايى، وامق؛ | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| درجه علمی = شاعر، تذکره نويس، خطاط؛ | | درجه علمی = شاعر، تذکره نويس، خطاط؛ | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۲: | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE78970AUTHORCODE | | کد مؤلف = AUTHORCODE78970AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
''' اَخْتَر، احمد بيک گرجى ''' (د 1232ق/1817م)، شاعر، تذکره نويس، خطاط و ستايشگر لطفعلى خان زند و فتحعلى شاه قاجار. | ''' اَخْتَر، احمد بيک گرجى''' (د 1232ق/1817م)، شاعر، تذکره نويس، خطاط و ستايشگر لطفعلى خان زند و فتحعلى شاه قاجار. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۵: | ||
==ارتباط با حاکم زندیه== | ==ارتباط با حاکم زندیه== | ||
دوران رشدش در شيراز و اصفهان سپری شد و در جوانى به خدمت آخرين حاکم زنديه، لطفعلى خان درآمد و تا انقراض خاندان زنديه به دست آقا محمد خان قاجار با آنان ارتباط داشت. | |||
اختر تا بر تخت نشستن فتحعلى شاه از دستگاه حکومت دور بود و در خراسان به انزوا به سر مىبرد، تا آنکه به پايمردی سليمان خان قاجار، و سرودن چکامهای در ستايش شاه، بخشوده شد و به خدمت سليمان خان درآمد، ولى چندی بعد به سبب ارتکاب گناهى زبانش بريده، و از پيشگاه سليمان خان رانده شد. | اختر تا بر تخت نشستن فتحعلى شاه از دستگاه حکومت دور بود و در خراسان به انزوا به سر مىبرد، تا آنکه به پايمردی سليمان خان قاجار، و سرودن چکامهای در ستايش شاه، بخشوده شد و به خدمت سليمان خان درآمد، ولى چندی بعد به سبب ارتکاب گناهى زبانش بريده، و از پيشگاه سليمان خان رانده شد. | ||
پس وی روی به سفر نهاد و حدود دو سال در يزد اقامت گزيد. در اين مدت کسانى چون جلالى، قضايى، صفايى و وامق پيش او به شاگردی پرداختند. | پس وی روی به سفر نهاد و حدود دو سال در يزد اقامت گزيد. در اين مدت کسانى چون جلالى، قضايى، صفايى و وامق پيش او به شاگردی پرداختند. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
سرانجام، وی پس از گشت و گذار بسيار در اصفهان مقيم شد و همانجا درگذشت. | سرانجام، وی پس از گشت و گذار بسيار در اصفهان مقيم شد و همانجا درگذشت. | ||
==شاعر، خطاط== | ==شاعر، خطاط== | ||
اختر شاعری شعر شناس و در نثر و نظم ماهر بود و خط شکسته را خوب مىنوشت. | اختر شاعری شعر شناس و در نثر و نظم ماهر بود و خط شکسته را خوب مىنوشت. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
1. تذکره انجمن آرا (تذکره اختر)، | 1.تذکره انجمن آرا (تذکره اختر)، | ||
اين تذکره که نتيجه سفر اختر به اصفهان، شيراز، يزد، تهران، خراسان و نشست و برخاست وی با شاعران است، مشتمل بر زندگى نامه 129 شاعر | اين تذکره که نتيجه سفر اختر به اصفهان، شيراز، يزد، تهران، خراسان و نشست و برخاست وی با شاعران است، مشتمل بر زندگى نامه 129 شاعر همعصر او و بررسى و گزينش برخى از آثار آنان است. | ||
وی ضمن معرفى هر شاعر، ويژگیهای هنری او را در زمينه خوش نويسى، تذهيب و موسيقى يادآور مىشود. | وی ضمن معرفى هر شاعر، ويژگیهای هنری او را در زمينه خوش نويسى، تذهيب و موسيقى يادآور مىشود. | ||
اختر در اين تذکره که آن را هنگام اقامت در اصفهان تأليف کرده، به شاعران اصفهان و شيراز بيش از سخنوران ديگر شهرها پرداخته است. | اختر در اين تذکره که آن را هنگام اقامت در اصفهان تأليف کرده، به شاعران اصفهان و شيراز بيش از سخنوران ديگر شهرها پرداخته است. | ||
تاريخ تأليف اين تذکره به درستى روشن نيست. به گفته خود مؤلف، وی در 1225ق به فکر تأليف اين تذکره افتاده است و در 1227ق قصد داشته است که نسخهای از آن را به فتحعلى شاه تقديم کند. | تاريخ تأليف اين تذکره به درستى روشن نيست. به گفته خود مؤلف، وی در 1225ق به فکر تأليف اين تذکره افتاده است و در 1227ق قصد داشته است که نسخهای از آن را به فتحعلى شاه تقديم کند. | ||
با مرگ اختر در 1232ق، اين تذکره ناتمام ماند و محمد باقر بيگ متخلص به نشاطى برادر کوچک او که خود قادر به اتمام اين اثر نبود، به منظور تکميل آن از اصفهان به تهران آمد و با عرضه کتاب به چند تن از درباريان از جمله محمد فاضل خان | |||
با مرگ اختر در 1232ق، اين تذکره ناتمام ماند و محمد باقر بيگ متخلص به نشاطى برادر کوچک او که خود قادر به اتمام اين اثر نبود، به منظور تکميل آن از اصفهان به تهران آمد و با عرضه کتاب به چند تن از درباريان از جمله [[همداني، فاضلخان|محمد فاضل خان گروسى]]، توانست نظر فتحعلى شاه را نسبت به اتمام آن جلب کند، اما با درگذشت نشاطى در 1334ق، تذکره همچنان ناتمام ماند و تکميل آن به امر فتحعلى شاه به فاضل خان گروسى سپرده شد. | |||
گروسى با اعتماد به نوشتههای انجمن آرا به ادامه کار پرداخت و با افزودن بخشهايى از زندگى نامه فتحعلى شاه و برخى از شاهزادگان قاجار، شمار زندگى نامهها را به 176 رساند و عنوان انجمن خاقان بر آن نهاد. او با آنکه در تدوين اين اثر از دست نوشتههای اختر و نشاطى بهره کافى گرفته، نسبت بىدانشى به آن دو داده، و آنان را فاقد «پايه و مايه» کافى برای «فهم کلام معاصرين» دانسته است. | گروسى با اعتماد به نوشتههای انجمن آرا به ادامه کار پرداخت و با افزودن بخشهايى از زندگى نامه فتحعلى شاه و برخى از شاهزادگان قاجار، شمار زندگى نامهها را به 176 رساند و عنوان انجمن خاقان بر آن نهاد. او با آنکه در تدوين اين اثر از دست نوشتههای اختر و نشاطى بهره کافى گرفته، نسبت بىدانشى به آن دو داده، و آنان را فاقد «پايه و مايه» کافى برای «فهم کلام معاصرين» دانسته است. | ||
تذکره انجمن آرا در 1343ش، با استفاده از دست نوشته نشاطى - نگارش دوم، در تبريز، به کوشش عبدالرسول خيامپور با نام تذکره اختر به چاپ رسيده است. | تذکره انجمن آرا در 1343ش، با استفاده از دست نوشته نشاطى - نگارش دوم، در تبريز، به کوشش عبدالرسول خيامپور با نام تذکره اختر به چاپ رسيده است. | ||
2. ديوان، | 2.ديوان، | ||
اين کتاب که شامل قصايد، رباعيات، ترکيببند، ساقىنامه و هزليات اوست، هنوز به چاپ نرسيده، و به صورت دست نوشته در کتابخانه ملى ملک به شماره 4928، موجود است و تنها بخشى از ساقى نامه آن در 1359ش، همراه با تذکره پيمانه، به کوشش احمد گلچين معانى در مشهد بهچاپ | اين کتاب که شامل قصايد، رباعيات، ترکيببند، ساقىنامه و هزليات اوست، هنوز به چاپ نرسيده، و به صورت دست نوشته در کتابخانه ملى ملک به شماره 4928، موجود است و تنها بخشى از ساقى نامه آن در 1359ش، همراه با تذکره پيمانه، به کوشش [[گلچین معانی، احمد|احمد گلچين معانى]] در مشهد بهچاپ رسيدهاست<ref>يغمايى، پيرايه، ج7، ص163</ref>. | ||
| | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۹۶: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
يغمايى، پيرايه، | يغمايى، پيرايه، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377. | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[تذکره اختر]] | |||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1402]] | ||