۱۴۴٬۹۱۹
ویرایش
تحلیل و تطبیق اندیشههای کلامی در مثنوی با نگاهی به دیگر متکلمان: تفاوت میان نسخهها
تحلیل و تطبیق اندیشههای کلامی در مثنوی با نگاهی به دیگر متکلمان (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۵
، ۲۳ اکتبر ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تحلیل و تطبیق اندیشههای کلامی در مثنوی با نگاهی به دیگر متکلمان''' تألیف محمدعلی خالدیان، این کتاب، که به عنوان رسالۀ دکتری نگارش یافته، به بررسی افکار و اندیشههای کلامی مولانا و تطبیق آن با اندیشههای کلامی مشهور اسلامی پرداخته است. نگارنده، یادآور شده، چون نوابغ بیهمتای عالم عرفان و سلوک، همگی بر مشرب و سلوک فکری اشاعره بودهاند و مکتب اشعری خاستگاه عرفان و تصوف اسلامی است؛ وی به همین دلیل، ابتدا اندیشههای متکلمان ممتاز و پیشتاز مکتب اشعری، چون غزالی، | '''تحلیل و تطبیق اندیشههای کلامی در مثنوی با نگاهی به دیگر متکلمان''' تألیف [[خالدیان، محمدعلی|محمدعلی خالدیان،]] این کتاب، که به عنوان رسالۀ دکتری نگارش یافته، به بررسی افکار و اندیشههای کلامی [[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] و تطبیق آن با اندیشههای کلامی مشهور اسلامی پرداخته است. نگارنده، یادآور شده، چون نوابغ بیهمتای عالم عرفان و سلوک، همگی بر مشرب و سلوک فکری اشاعره بودهاند و مکتب اشعری خاستگاه عرفان و تصوف اسلامی است؛ وی به همین دلیل، ابتدا اندیشههای متکلمان ممتاز و پیشتاز مکتب اشعری، چون [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]]، [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازی]]، [[عضدالدین ایجی، عبدالرحمن بن احمد|قاضی عضد ایجی]] را تشریح نموده و پس از تحلیل و بررسی اندیشههای مرکزی و اصلی آنان، اندیشههای کلامی [[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] را از [[مثنوی معنوی|مثنوی]] استخراج و با اندیشۀ اشاعره، به صورت تطبیقی و تحلیلی مورد بررسی قرار داده است. | ||
کتاب حاضر، چند بحث مقدماتی و ۲۳ بخش اصلی دارد. پیش از ورود به اصل مطلب، چند موضوع مقدماتی، مانند تعریف موضوع و فایدۀ علم کلام، مذهب اشعری و پایههای فکری و تئوری پردازان مشهور آن و همچنین مکتب و اصول مذهب معتزله و تفاوت آن با اشاعره و فشردۀاندیشه کلامی مولانا مورد شرح و بررسی قرار گرفته است. | کتاب حاضر، چند بحث مقدماتی و ۲۳ بخش اصلی دارد. پیش از ورود به اصل مطلب، چند موضوع مقدماتی، مانند تعریف موضوع و فایدۀ علم کلام، مذهب اشعری و پایههای فکری و تئوری پردازان مشهور آن و همچنین مکتب و اصول مذهب معتزله و تفاوت آن با اشاعره و فشردۀاندیشه کلامی [[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] مورد شرح و بررسی قرار گرفته است. | ||
مطالب عمدۀ کتاب، چنانکه ذکر شد، به ۲۳ بخش تقسیم شده است که مباحث مرکزی و هسته اصلی آن عبارت است از:اثبات واجب الوجود و صفات او؛ نحوۀ رابطه ذات با صفات؛ بحث جبر و اختیار؛ سببیت و نفی نظریه علّیت؛ عادتالله؛ کسب و عدلالهی؛ بررسی خیر و شر؛ وحی و نبوت و امامت؛ آیات متشابه؛ لطف الهی و معاد و غیرو. درادامه مهمترین اصطلاحات و واژگان کلامی، مانند ابد، مکان، کون و فساد، حرکت، سمع،زمان، حق و غیره شرح و معنی شده است. | مطالب عمدۀ کتاب، چنانکه ذکر شد، به ۲۳ بخش تقسیم شده است که مباحث مرکزی و هسته اصلی آن عبارت است از:اثبات واجب الوجود و صفات او؛ نحوۀ رابطه ذات با صفات؛ بحث جبر و اختیار؛ سببیت و نفی نظریه علّیت؛ عادتالله؛ کسب و عدلالهی؛ بررسی خیر و شر؛ وحی و نبوت و امامت؛ آیات متشابه؛ لطف الهی و معاد و غیرو. درادامه مهمترین اصطلاحات و واژگان کلامی، مانند ابد، مکان، کون و فساد، حرکت، سمع،زمان، حق و غیره شرح و معنی شده است. | ||
روش کار در این پژوهش بدین گونه است که ابتدا اندیشههای متکلمان قبل از مولوی با استفاده مستقیم از آثار مهم آنان بررسی شده و در مرحلۀ بعد افکار و اندیشههای مولوی در مقایسه با آنان مورد مطالعه قرار گرفته است. نویسنده متذکّر شده از کتاب کلام در کلام مولوی نوشته جلیل مشیدی که از تحقیقات مفصل در این موضوع است استفاده کرده است. | روش کار در این پژوهش بدین گونه است که ابتدا اندیشههای متکلمان قبل از مولوی با استفاده مستقیم از آثار مهم آنان بررسی شده و در مرحلۀ بعد افکار و اندیشههای مولوی در مقایسه با آنان مورد مطالعه قرار گرفته است. نویسنده متذکّر شده از کتاب کلام در کلام [[مولوی، جلالالدین محمد|مولوی]] نوشته [[جلیل مشیدی]] که از تحقیقات مفصل در این موضوع است استفاده کرده است. | ||
بخش پایانی کتاب مربوط به نتیجهگیری از مباحث گذشته است که از جمله این دو مورد ذیل به عنوان نتایج تحقیق بیان شده است: | بخش پایانی کتاب مربوط به نتیجهگیری از مباحث گذشته است که از جمله این دو مورد ذیل به عنوان نتایج تحقیق بیان شده است: | ||
#مولانا از نظر اندیشههای کلامی تابع مکتب اشعری است و در چند مورد به جانب ماتریدیه گرایش دارد. | #[[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] از نظر اندیشههای کلامی تابع مکتب اشعری است و در چند مورد به جانب ماتریدیه گرایش دارد. | ||
#مولانا در چند مسئله کلامی چون رؤیت خداوند و وحی الهی و مسئله رزق و امامت، استقلال اندیشه و رأی آزاد و استنباط شخصی دارد. | #[[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] در چند مسئله کلامی چون رؤیت خداوند و وحی الهی و مسئله رزق و امامت، استقلال اندیشه و رأی آزاد و استنباط شخصی دارد. | ||
در پایان، فهرست موضوعهای کلامی مثنوی و فهرست مآخذ و منابع با بیش از هشتاد مورد تنظیم و درج شده است.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص204-205</ref> | در پایان، فهرست موضوعهای کلامی [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و فهرست مآخذ و منابع با بیش از هشتاد مورد تنظیم و درج شده است.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص204-205</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references /> | ||