۱۵٬۶۳۹
ویرایش
ابن قسى، احمد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | {{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | ||
| عنوان = ابن قسى، ابوالقاسم احمد بن حسين | | عنوان = ابن قسى، ابوالقاسم احمد بن حسين | ||
| تصویر = | | تصویر = NUR58039.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام کامل = احمد بن حسين بن | | نام کامل = احمد بن حسين بن قسی | ||
| نام‌های دیگر = ابن قسى، ابوالقاسم احمد بن حسين بن قسی | | نام‌های دیگر = ابن قسى، ابوالقاسم احمد بن حسين بن قسی اندلسی | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| تخلص = ابن | | تخلص = ابن قسی | ||
| نسب = رومی؛ | | نسب = رومی؛ | ||
| نام پدر = حسين بن قسی | | نام پدر = حسين بن قسی اندلسی | ||
| ولادت = | | ولادت = | ||
| محل تولد = شلب؛ | | محل تولد = شلب؛ | ||
| کشور تولد = | | کشور تولد = اندلس | ||
| محل زندگی = مغرب، | | محل زندگی = مغرب، اندلس | ||
| رحلت = | | رحلت = | ||
| شهادت = | | شهادت = مق546ق | ||
| مدفن = شلب(محل وفات) | | مدفن = شلب(محل وفات) | ||
| طول عمر = | | طول عمر = | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| فرزندان = | | فرزندان = | ||
| خویشاوندان = | | خویشاوندان = | ||
| دین = | | دین = اسلام | ||
| مذهب = | | مذهب = تصوف | ||
| پیشه = فقيه، متکلم، اديب، شاعر، شيخ | | پیشه = فقيه، متکلم، اديب، شاعر، شيخ صوفيه | ||
| منصب = | | منصب = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
| اساتید = | | اساتید = | ||
| مشایخ = ابن | | مشایخ = ابن عريف | ||
| معاصرین = على بن يوسف بن تاشفين، محمد بن يحيى شلطيثى، سيدرای بن وزير، محمد بن عمر بن منذر، عبدالمؤمن بن على، آفونسو انريکش، ابن حمدين؛ | | معاصرین = على بن يوسف بن تاشفين، محمد بن يحيى شلطيثى، سيدرای بن وزير، محمد بن عمر بن منذر، عبدالمؤمن بن على، آفونسو انريکش، ابن حمدين؛ | ||
| شاگردان = ابن | | شاگردان = ابن منذر | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| درجه علمی = فقيه، متکلم، اديب، شاعر، شيخ | | درجه علمی = فقيه، متکلم، اديب، شاعر، شيخ صوفيه | ||
| دانشگاه = | | دانشگاه = | ||
| حوزه = | | حوزه = | ||
| علایق پژوهشی = | | علایق پژوهشی = | ||
| سبک نوشتاری = | | سبک نوشتاری = | ||
| آثار = 1. خلع النعلين فى الوصول الى حضره | | آثار = 1. خلع النعلين فى الوصول الى حضره الجمعين | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۸: | ||
اصل او رومى و نصرانى بود و در شلب پرورش يافت. | اصل او رومى و نصرانى بود و در شلب پرورش يافت. | ||
==تصوف== | ==تصوف== | ||
او در ابتدای کار در دستگاه مالى حکومت در شلب مشغول به کار شد، ولى چندی بعد به زهد و تصوف گرايش يافت و درپى اين تغيير حال اموال خود را فروخت و بهای آن را به مستمندان بخشيد، سپس به سياحت در شهرهای مختلف پرداخت. | او در ابتدای کار در دستگاه مالى حکومت در شلب مشغول به کار شد، ولى چندی بعد به زهد و تصوف گرايش يافت و درپى اين تغيير حال اموال خود را فروخت و بهای آن را به مستمندان بخشيد، سپس به سياحت در شهرهای مختلف پرداخت. | ||
در ضمن اين گشت و گذارها بود که در المريه با ابن عريف آشنا شد و در مصاحبت وی از تعاليم و طريقه او بهره گرفت. پس از آنکه در 536ق/1142م ابن عريب از طرف على بن يوسف بن تاشفين به مراکش احضار شد و به قتل رسيد (نک: ه د، ابن عريف، ابوالعباس)، ابن قسى به شلب بازگشت و در قريه جلّه از توابع شلب سکنى گزيد. | در ضمن اين گشت و گذارها بود که در المريه با ابن عريف آشنا شد و در مصاحبت وی از تعاليم و طريقه او بهره گرفت. پس از آنکه در 536ق/1142م ابن عريب از طرف على بن يوسف بن تاشفين به مراکش احضار شد و به قتل رسيد (نک: ه د، ابن عريف، ابوالعباس)، ابن قسى به شلب بازگشت و در قريه جلّه از توابع شلب سکنى گزيد. | ||
==مريدين== | ==مريدين== | ||
در شلب دوستان و ياران بسياری نزد او گرد آمدند. آنان بيشتر از مريدان ابن عريف بودند و به نام «مريدين» خوانده مى‌شدند. | در شلب دوستان و ياران بسياری نزد او گرد آمدند. آنان بيشتر از مريدان ابن عريف بودند و به نام «مريدين» خوانده مى‌شدند. | ||
به تدريج حکاياتى از کرامات ابن قسى در اطراف شلب منتشر شد و بر اثر آن عده‌ای از اعيان و بزرگان و برخى از زعمای يابره و الغرب بر او گرد آمدند. | به تدريج حکاياتى از کرامات ابن قسى در اطراف شلب منتشر شد و بر اثر آن عده‌ای از اعيان و بزرگان و برخى از زعمای يابره و الغرب بر او گرد آمدند. | ||
== قيام برضد مرابطون== | == قيام برضد مرابطون== | ||
ابن قسى مردم را پنهانى به قيام برضد مرابطون دعوت مى‌کرد، ولى در اين هنگام چون از سوی مرابطون احساس خطر مى‌کرد، به ميرتُله گريخت و در قريه جوزه نزد قوم بنى سنه پنهان شد. | ابن قسى مردم را پنهانى به قيام برضد مرابطون دعوت مى‌کرد، ولى در اين هنگام چون از سوی مرابطون احساس خطر مى‌کرد، به ميرتُله گريخت و در قريه جوزه نزد قوم بنى سنه پنهان شد. | ||
وضع مرابطون در اندلس به ويژه در ناحيه الغرب بسيار متزلزل شده بود و از اين رو يکى از «مريدين» به نام محمد بن يحيى شلطيثى معروف به ابن قابله به اشاره ابن قسى به اتفاق 70 نفر از آنان به سوی ميرتله رفت و در صفر 539 بر قلعه ميرتله دست يافت. | وضع مرابطون در اندلس به ويژه در ناحيه الغرب بسيار متزلزل شده بود و از اين رو يکى از «مريدين» به نام محمد بن يحيى شلطيثى معروف به ابن قابله به اشاره ابن قسى به اتفاق 70 نفر از آنان به سوی ميرتله رفت و در صفر 539 بر قلعه ميرتله دست يافت. | ||
ابن قسى در ربيع‌الاول همان سال به قلعه ميرتله وارد شد و خود را امام ناميد و اعيان و بزرگان الغرب را علناً به همکاری و قيام برضد مرابطون دعوت کرد. اهل يابره به رهبری سيدرای بن وزير و اهل شلب به پيشوايى محمد بن عمر بن منذر دعوت او را پذيرفتند و به قيام پيوستند. | ابن قسى در ربيع‌الاول همان سال به قلعه ميرتله وارد شد و خود را امام ناميد و اعيان و بزرگان الغرب را علناً به همکاری و قيام برضد مرابطون دعوت کرد. اهل يابره به رهبری سيدرای بن وزير و اهل شلب به پيشوايى محمد بن عمر بن منذر دعوت او را پذيرفتند و به قيام پيوستند. | ||
در همين سال، ابن قسى سفيری نزد عبدالمؤمن بن على نخستين خلیفه موحدون که بر قسمت بزرگى از مراکش حکومت مى‌کردند، روانه ساخت و مدعى هدايت و امامت شد، اما عبدالمؤمن پاسخى به او نداد. | در همين سال، ابن قسى سفيری نزد عبدالمؤمن بن على نخستين خلیفه موحدون که بر قسمت بزرگى از مراکش حکومت مى‌کردند، روانه ساخت و مدعى هدايت و امامت شد، اما عبدالمؤمن پاسخى به او نداد. | ||
درپى وقوع حوادثى، ميان ابن قسى و برادرش و سيدرای بن وزير اختلاف پديد آمد و ابن وزير بر ابن قسى شوريد. ابن قسى ابن منذر را به جنگ او فرستاد، اما در اين نبرد ابن وزير پيروز شد و شلب و ميرتله را تصرف کرد و در شعبان 540 ابن قسى را خلع و مردم، را به اطاعت ابن حمدين والى قرطبه دعوت کرد. ابن قسى ناچار از ميرتله گريخت و به مراکش رفت، در آنجا با عبدالمؤمن ملاقات کرد و با گذشتن از دعاوی خود از او ياری خواست. عبدالمؤمن اين اعتذار را پذيرفت و او را گرامى داشت. ابن ابار و ابن خطيب ملاقات آن دو را در سَلا و در ربيع‌الاخر 540 دانسته‌اند. در اين ملاقات، ابن قسى توانست خليفه موحدون را به مداخله در حوادث اندلس ترغيب کند. | درپى وقوع حوادثى، ميان ابن قسى و برادرش و سيدرای بن وزير اختلاف پديد آمد و ابن وزير بر ابن قسى شوريد. ابن قسى ابن منذر را به جنگ او فرستاد، اما در اين نبرد ابن وزير پيروز شد و شلب و ميرتله را تصرف کرد و در شعبان 540 ابن قسى را خلع و مردم، را به اطاعت ابن حمدين والى قرطبه دعوت کرد. ابن قسى ناچار از ميرتله گريخت و به مراکش رفت، در آنجا با عبدالمؤمن ملاقات کرد و با گذشتن از دعاوی خود از او ياری خواست. عبدالمؤمن اين اعتذار را پذيرفت و او را گرامى داشت. ابن ابار و ابن خطيب ملاقات آن دو را در سَلا و در ربيع‌الاخر 540 دانسته‌اند. در اين ملاقات، ابن قسى توانست خليفه موحدون را به مداخله در حوادث اندلس ترغيب کند. | ||
پس از ورود قوای موحدون به اندلس، ابن قسى مجدداً بر شلب و ميرتله مسلط شد، اما پس از چندی در 545ق از اطاعت خليفه موحدون سرباز زد و برای مقابله با او به مسيحيان رو کرد و از پادشاه پرتقال، آفونسو انريکش (ابن الريق، يا ابن الرنک) ياری خواست، او هم پذيرفت و عده‌ای از سپاهيان خود را به کمک ابن قسى فرستاد. | پس از ورود قوای موحدون به اندلس، ابن قسى مجدداً بر شلب و ميرتله مسلط شد، اما پس از چندی در 545ق از اطاعت خليفه موحدون سرباز زد و برای مقابله با او به مسيحيان رو کرد و از پادشاه پرتقال، آفونسو انريکش (ابن الريق، يا ابن الرنک) ياری خواست، او هم پذيرفت و عده‌ای از سپاهيان خود را به کمک ابن قسى فرستاد. | ||
==قتل ابن قسی== | ==قتل ابن قسی== | ||
اين عمل خشم مردم شلب را برانگيخت و بر ابن قسى شوريدند و او را به قتل رساندند و يار قديمى او ابن منذر را که در آن زمان نابينا شده بود، به جای او نشاندند و از دعوت موحدون حمايت کردند. | اين عمل خشم مردم شلب را برانگيخت و بر ابن قسى شوريدند و او را به قتل رساندند و يار قديمى او ابن منذر را که در آن زمان نابينا شده بود، به جای او نشاندند و از دعوت موحدون حمايت کردند. | ||
== ماهيت دعوت مريدين== | == ماهيت دعوت مريدين== | ||
امروزه درباره ماهيت دعوت مريدين اطلاعات کافى در دست نيست. ابن ابار نيز تنها به بيان اين نکته اکتفا کرده است که شعار اين دعوت تهليل و تکبير بوده است. آنچه مسلم است آنکه قيام مريدين رنگ مذهبى و صوفيانه داشته و ابن قسى خود با مخالفت‌های شديد مواجه بوده است مخالفان او را مردی متظاهر به زهد و صاحب حيله و شعبده معرفى کرده‌اند و حتى گفته‌اند که ادعای مهدويت داشته است. | امروزه درباره ماهيت دعوت مريدين اطلاعات کافى در دست نيست. ابن ابار نيز تنها به بيان اين نکته اکتفا کرده است که شعار اين دعوت تهليل و تکبير بوده است. آنچه مسلم است آنکه قيام مريدين رنگ مذهبى و صوفيانه داشته و ابن قسى خود با مخالفت‌های شديد مواجه بوده است مخالفان او را مردی متظاهر به زهد و صاحب حيله و شعبده معرفى کرده‌اند و حتى گفته‌اند که ادعای مهدويت داشته است. | ||
ابن قسى تحت‌تأثير افکار ابن عريف قرار داشته است، اما ابن عربى شخصى به نام ابن خليل را که از بزرگان مشايخ مغرب و اهل لَبلَه بوده، به عنوان شيخ او در تصوّف معرفى مى‌کند. | ابن قسى تحت‌تأثير افکار ابن عريف قرار داشته است، اما ابن عربى شخصى به نام ابن خليل را که از بزرگان مشايخ مغرب و اهل لَبلَه بوده، به عنوان شيخ او در تصوّف معرفى مى‌کند. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
تنها اثری که از ابن قسى ذکر کرده‌اند کتابى بوده است با عنوان: | تنها اثری که از ابن قسى ذکر کرده‌اند کتابى بوده است با عنوان: | ||
1- خلع النعلين فى الوصول الى حضره الجمعين، | 1- خلع النعلين فى الوصول الى حضره الجمعين، که ابن ابى واصل، شاگرد ابن سبعين و محيى‌الدين ابن عربى آن را شرح کرده‌اند. | ||
که ابن ابى واصل، شاگرد ابن سبعين و محيى‌الدين ابن عربى آن را شرح کرده‌اند. | |||
ابن عربى به مناسبت‌های مختلف در فتوحات مکيه از ابن قسى نام برده و او را از بزرگان صوفيه معرفى کرده و گاهى نيز به بيان برخى از عقايد او پرداخته است. وی مى‌گويد: ابوالقاسم ابن قسى در مکاشفه، دوزخ را به صورت مار ديده و گمان مى‌دارد که خداوند دوزخ را به صورت مار خلق کرده است. ابن عربى در جای ديگر گويد: ابن قسى در کتاب خلع النعلين به استناد آيه «کما بَدَأَ کم‌ْ تَعُودْون‌َ» کيفيت حشر موجودات را همچون خلق آن‌ها از خاک و دميدن روح و نکاح و تناسل بيان کرده است. البته وی مردد است که آيا اين عقيده خود ابن قسى است يا شرح عقيده و کلام ديگران است. | ابن عربى به مناسبت‌های مختلف در فتوحات مکيه از ابن قسى نام برده و او را از بزرگان صوفيه معرفى کرده و گاهى نيز به بيان برخى از عقايد او پرداخته است. وی مى‌گويد: ابوالقاسم ابن قسى در مکاشفه، دوزخ را به صورت مار ديده و گمان مى‌دارد که خداوند دوزخ را به صورت مار خلق کرده است. ابن عربى در جای ديگر گويد: ابن قسى در کتاب خلع النعلين به استناد آيه «کما بَدَأَ کم‌ْ تَعُودْون‌َ» کيفيت حشر موجودات را همچون خلق آن‌ها از خاک و دميدن روح و نکاح و تناسل بيان کرده است. البته وی مردد است که آيا اين عقيده خود ابن قسى است يا شرح عقيده و کلام ديگران است. | ||
علاوه بر کتاب خلع النعلين، اشعار پراکنده‌ای نيز از وی در دست است که برخى از آن‌ها را ابن ابار نقل کرده است | علاوه بر کتاب خلع النعلين، اشعار پراکنده‌ای نيز از وی در دست است که برخى از آن‌ها را ابن ابار نقل کرده است<ref>لاشى‌ء، حسين، ج4، ص471</ref>. | ||
<ref>لاشى‌ء، حسين، ج4، ص471</ref>. | |||
| | ||
== پانویس== | == پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
لاشى‌ء، حسين، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377. | لاشى‌ء، حسين، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | [[رده:مقالات بازبینی نشده2]] | ||