معجم مؤلفات الإمام إبن الجوزي المخطوطة بمکتبات المملکة العربیة السعودیة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''معجم مؤلفات الإمام ابن الجوزي'''، نوشته ناصر بن سعود بن عبدالله سلامه است که در آن، نشانی آثار خطی و چاپی ابوالفرج عبدالرحمن بن على بن جوزى (597-508ق)، عالم بغدادی قرن ششم هجری را در کتابخانه‌های کشور عربستان سعودی و دیگر نقاط جهان گردآوری کرده است.

ابن جوزی از دانشمندان پرکار جهان اسلام است که بیش از چهارصد اثر را در دانش‌های گوناگون، مانند: علوم قرآنی، عقاید، حدیث، فقه، سیره، تاریخ و اندرز نوشته است. ناصر بن سعود، بر آن شده است تا آثار نویسندگانی را که تألیفات فراوانی داشته‌اند و در کتابخانه‌های کشور عربستان سعودی موجوداند، گرد آورَد و دسترسی به آن‌ها را بر پژوهندگان آسان کند؛ چراکه از این دست آثار خطی، فهرست واحدی در کتابخانه‌های عربستان یافت نمی‌شده است. برخی آثار چاپی نیز، همین وضع را داشته‌اند؛ ازاین‌رو، نویسنده، چهار فرهنگ‌نامه را برای آثار چهار دانشمند (سیوطی، یوسف بن حسن بن عبدالهادی حنبلی، ذهبی و ابن جوزی) که در کتابخانه‌های عربستان و یا در دیگر کشورهای جهان یافت می‌شوند، فراهم آورده است.

نویسنده در این کتاب، همه آثار خطی و تصویری ابن جوزی را که در کتابخانه‌های دانشگاه‌ها و مکان‌های دیگری مانند کتابخانه‌های خیریه عمومی در عربستان دیده می‌شوند، گرد آورده است. او عنوان کتاب‌ها، شماره کتابخانه‌ای، تعداد صفحه‌ها و سطرها، نام نسخه‌بردار، تاریخ نوشتن نسخه و هندسه آن‌ها را درج نموده است و نیز، جایی را که از این آثار تصویر گرفته شده، نشان داده است. او نشانی کتاب‌های چاپی را مانند تاریخ چاپ، نام محقق، محل نشر و تعداد چاپ‌ها را ثبت کرده است.

ناصر بن سعود در پایان کتاب، نام آثار ابن جوزی را که در کتابخانه‌های جهان موجود است و عبدالحمید علوجی آن‌ها را در کتابش به نام «مؤلفات ابن الجوزي» آورده است و هیچ‌کدام از نسخه‌های اصلی و یا تصویری آن‌ها در عربستان وجود ندارد، درج نموده است. همچنین، او کتاب‌هایی از ابن جوزی را که چاپ شده‌اند، اما نسخه خطی آن‌ها در عربستان موجود نیست، با درج تاریخ چاپ، نام محقق و محل نشر ثبت کرده است. او برای این کار، از فهرست‌های آماده بهره نبرده است، بلکه خود، با مطالعه میدانی که در کتابخانه‌های دانشگاهی، غیر دانشگاهی و عمومی انجام داده، شناسه آن‌ها را به دست آورده است. البته، او از سه کتابخانه در دانشگاه ملک عبدالعزیز در جده، مکه مکرمه در منطقه صفا و کتابخانه جامع عبدالله بن عباس در طائف بازدید نکرده و فقط به فهرست‌های موجود در آن‌ها بسنده نموده است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص3-4</ref>‏.