۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جمهرة اللغة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'العين' به 'العين'
(صفحه ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'>
[[پرونده:NUR00776J1.jpg|بندانگش» ایجاد کرد.) |
جز (جایگزینی متن - 'العين' به 'العين') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
«جمهرة اللغة»، اثر ابوبكر محمد بن حسن الازدى البصرى، معروف به ابن دريد، لغت شناس، نحوى، اديب و شاعر معروف عرب از نخستين فرهنگ‌هاى لغت عرب است كه منشأ پيدايش كتابهاى لغت بعد از خود نيز بوده است. | «جمهرة اللغة»، اثر ابوبكر محمد بن حسن الازدى البصرى، معروف به ابن دريد، لغت شناس، نحوى، اديب و شاعر معروف عرب از نخستين فرهنگ‌هاى لغت عرب است كه منشأ پيدايش كتابهاى لغت بعد از خود نيز بوده است. | ||
مولف در مقدمه كتابش ضمن تجليل از كتاب العين خليل، گفته كه سبب تأليف جمهره، دشوارى استفاده از العين است و افزوده كه براى جمهره نظام الفبايى را اصل قرار داده است تا سودمندتر باشد و مراجعه كنندگان سرگردان نشوند. | مولف در مقدمه كتابش ضمن تجليل از كتاب [[العين]] خليل، گفته كه سبب تأليف جمهره، دشوارى استفاده از [[العين]] است و افزوده كه براى جمهره نظام الفبايى را اصل قرار داده است تا سودمندتر باشد و مراجعه كنندگان سرگردان نشوند. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
در مقدمه اول كه مقدمه‌اى تحقيقى است به زندگى مولف، و كتاب او، چگونگى تحقيق كتاب، و روش استفاده از كتاب براى دست‌يابى به واژه‌هاى مورد نظر را پرداخته شده است. | در مقدمه اول كه مقدمه‌اى تحقيقى است به زندگى مولف، و كتاب او، چگونگى تحقيق كتاب، و روش استفاده از كتاب براى دست‌يابى به واژه‌هاى مورد نظر را پرداخته شده است. | ||
نويسنده در مقدمه‌اش از انگيزه خود در نگارش اين اثر و روش تاليف و استفاده از آن سخن گفته است. وى از شيوه خليل در كتاب العين كه كلمات را براساس مخرجهاى حروف، گردآورده و از حرف «ع»، كه از پايين‌ترين مخرج صوتى در حلق خارج مى‌گردد، شروع مى‌شود و به حرف «م»، كه از بالاترين مخرج صوتى، يعنى لبها، ادا مى‌شود، خاتمه مى‌يابد، پيروى نكرده و لغات را بر اساس حروف الفبا منظم كرده است. | نويسنده در مقدمه‌اش از انگيزه خود در نگارش اين اثر و روش تاليف و استفاده از آن سخن گفته است. وى از شيوه خليل در كتاب [[العين]] كه كلمات را براساس مخرجهاى حروف، گردآورده و از حرف «ع»، كه از پايين‌ترين مخرج صوتى در حلق خارج مى‌گردد، شروع مى‌شود و به حرف «م»، كه از بالاترين مخرج صوتى، يعنى لبها، ادا مى‌شود، خاتمه مى‌يابد، پيروى نكرده و لغات را بر اساس حروف الفبا منظم كرده است. | ||
همچنين علت نامگذارى كتاب را چنين توضيح مى‌دهد كه چون جمهور (اكثر) لغاتى كه عرب استفاده مى‌كند در اين كتاب گرد آمده است، آن را به جمهرة اللغه نامگذارى كرده است. | همچنين علت نامگذارى كتاب را چنين توضيح مى‌دهد كه چون جمهور (اكثر) لغاتى كه عرب استفاده مى‌كند در اين كتاب گرد آمده است، آن را به جمهرة اللغه نامگذارى كرده است. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
3- ابواب ثلاثى صحيح با زيرمجموعه هايش. | 3- ابواب ثلاثى صحيح با زيرمجموعه هايش. | ||
در ابواب ثلاثى صحيح ضمن اين كه ترتيب حروف هجا رعايت شده و لام الفعل نقش محورى دارد، هر كلمه‌اى كه مبنا قرار گرفته و معنا مى‌شود به دنبالش كلمات ديگرى كه با جابه‌جايى حروف همان كلمه به دست مى‌آيند (تقليبات)، ذكر شده و معنا مى‌شوند، نظير كارى كه خليل در كتاب | در ابواب ثلاثى صحيح ضمن اين كه ترتيب حروف هجا رعايت شده و لام الفعل نقش محورى دارد، هر كلمه‌اى كه مبنا قرار گرفته و معنا مى‌شود به دنبالش كلمات ديگرى كه با جابه‌جايى حروف همان كلمه به دست مى‌آيند (تقليبات)، ذكر شده و معنا مى‌شوند، نظير كارى كه خليل در كتاب «[[العين]]» انجام داده است. | ||
جلد دوم: | جلد دوم: | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
كتاب جمهرة اللغة نخستين‌بار از 1344ش در حيدرآباد دكن به چاپ رسيد. بسيارى از نويسندگان اين كتاب را تلخيص و بازبينى كرده‌اند: از جمله ابوعمر زاهد، معروف به غلام ثَعلب (متوفى 345ق)و صاحب‌بن عَبّاد (متوفى 385ق). | كتاب جمهرة اللغة نخستين‌بار از 1344ش در حيدرآباد دكن به چاپ رسيد. بسيارى از نويسندگان اين كتاب را تلخيص و بازبينى كرده‌اند: از جمله ابوعمر زاهد، معروف به غلام ثَعلب (متوفى 345ق)و صاحب‌بن عَبّاد (متوفى 385ق). | ||
ابن‌تيانى اندلسى (متوفى 436ق) نيز كتاب الموعَب را، در جمع بين مطالب العين و جمهره، نوشته كه مختصر الجمهرة نيز ناميده شده است. ابوالعلاء مَعَرّى (متوفى 449ق) شواهد شعرى جمهره را به نثر درآورده و در سه جزء شرح كرده است با عنوان نثر شواهد الجمهرة. يحيى‌بن مُعْطى مغربى (متوفى 628ق) جمهره را به نظم كشيده و آن را نظم الجمهرة ناميده است. | ابن‌تيانى اندلسى (متوفى 436ق) نيز كتاب الموعَب را، در جمع بين مطالب [[العين]] و جمهره، نوشته كه مختصر الجمهرة نيز ناميده شده است. ابوالعلاء مَعَرّى (متوفى 449ق) شواهد شعرى جمهره را به نثر درآورده و در سه جزء شرح كرده است با عنوان نثر شواهد الجمهرة. يحيى‌بن مُعْطى مغربى (متوفى 628ق) جمهره را به نظم كشيده و آن را نظم الجمهرة ناميده است. | ||
در انتهاى اثر فهارس كتاب كه بالغ بر 20 فهرست است ذكر شده كه از آن جمله است: فهرست آيات، احاديث، مثلها، اشعار، اعلام، شهرها، ابدال، اضداد. | در انتهاى اثر فهارس كتاب كه بالغ بر 20 فهرست است ذكر شده كه از آن جمله است: فهرست آيات، احاديث، مثلها، اشعار، اعلام، شهرها، ابدال، اضداد. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13597 مطالعه کتاب جمهرة اللغة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور] | [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/13597 مطالعه کتاب جمهرة اللغة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور] | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||