تفسیر جوامع الجامع (محقق، جامعه مدرسین): تفاوت میان نسخه‌ها

الف)- در تفسیر آیه 81 سوره النساء: ''' «و یقولون طاعة فإذا برزوا من عندک بیّت طائفة منهم غیر الذی تقول و الله یکتب ما یبیّتون» '''، در معناى واژه «تبییت» مى‌گوید: این واژه یا از «بیتوته» است؛ زیرا تدبیرى است که شبانه صورت مى‌پذیرد یا از «بیت» شعر اخذ شده است؛ زیرا شاعر درباره بیت مى‌اندیشد و آن را مرتّب مى‌گرداند..<ref>همان</ref>

1. در تفسیر آیه 125 سروه انعام: ''' «فمن یرد اللّه أن یهدیه یشرح صدره للإسلام...» '''، آورده که خداوند به کسى لطف مى‌کند و توفیقش مى‌دهد که شایستگى آن را داشته باشد. به تعبیر حکما «قابلیت محل» در برخوردارى از توفیق و لطف الهى دخیل مى‌باشد و در مقابل، اضلال و گمراهى نیز از سوى خداوند براى کسى است که خود، پیش‌تر زمینه‌هاى آن را در خود به سوء اختیار فراهم کرده باشد..<ref>همان، ص95-96</ref>

2. طبرسى نیز مانند بسیارى از متکلمان پیش از خود، از جمله علم الهدى شریف مرتضى و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]]، انبیاء(ع) را منزه از گناه مى‌داند؛ براى نمونه در تفسیر آیه 43 سوره توبه: ''' «عفا الله عنک...» '''، پس از نقل گفته زمخشرى در «الکشّاف» که مى‌گوید: «این آیه کنایه از گناهى است که پیامبر اکرم(ص) مرتکب شده است»، طبرسى مى‌گوید که پیامبر اسلام(ص) که سید انبیاء و بهترین زاده حوّاست، از نسبت گناه مبرّاست و مقام او بسى والاست. در این آیه عفو پیش از عتاب است؛ هرچند جایز است که پروردگار، پیامبران را به جهت ترک اولى سرزنش نماید. جالب آنکه درپانوشت کشّاف (2/274) همین گفته‌ها و تحلیل طبرسى بدون آوردن نام و استناد به او ذکر شده است..<ref>ر.ک: همان، ص96</ref>

3. در تفسیر آیه 3 سوره المائده: ''' «الیوم أکملت لکم دینکم...» '''، به‌صراحت اعلام مى‌دارد که مراد از اتمام نعمت، ولایت امیر مؤمنان [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] است و با استناد به روایتى از امام باقر(ع) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] اظهار مى‌دارد که این آیه در غدیر خم و در حجّةالوداع نازل شد و پیامبر(ص) در آن روز [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را به‌عنوان جانشین بلافصل خود منصوب فرمود. در تفسیر آیه 67 سوره مائده: ''' «یا أیها الرسول بلّغ ما أنزل إلیک من ربّک و إن لم تفعل فما بلّغت رسالته...» ''' نیز به واقعه غدیر خم اشاره کرده و نزول آیه را درباره جانشینى بلافصل پیامبر(ص) دانسته است. جالب آنکه گفته در برخى قرائت‌ها، «رسالاته» به‌جاى «رسالته» آمده است؛ یعنى اگر این رسالت [امامت [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] ] را تبلیغ نکنى دیگر رسالت‌هاى خود را نیزابلاغ نکرده‌اى..<ref>همان</ref>

4. در تفسیر آیه 41 سوره انفال: ''' «و اعلموا أنّما غنمتم من شیء فأنّ للّه خمسه و للرسول و لذی القربى و الیتامى و المساکین و ابن السبیل...» '''، طبرسى مى‌گوید که خمس مطابق مفاد آیه، به 6 قسمت تقسیم مى‌شود: سهمى از آن خدا، سهمى از آن رسول خدا(ص) و سهمى از آن ذوى القربى است. این 3 سهم پس از رسول خدا(ص) در دست جانشینان او مى‌باشد. سهم‌هاى باقى‌مانده از آن یتیمان از شیعیان آل محمد(ع) و مساکین آنان و در راه سفر ماندگانشان است و کسى در این سهم‌ها با آنان شریک نخواهد بود؛ زیرا خداوند متعال، صدقه را براى سادات حرام کرده و به‌جاى آن خمس را برایشان مقرر داشته است..<ref>همان، ص96-97</ref>

طبرسى در موارد متعددى آراء کلامى زمخشرى را رد کرده است؛ براى نمونه در تفسیر آیه 48 سوره النساء: ''' «إن الله لا یغفر أن یشرک به و یغفر ما دون ذلک لمن یشاء...» '''، پس از نقل گفته زمخشرى در کشّاف (1/519-520) که مى‌گوید: «آمرزش و عدم آمرزش مربوط به ''' «لمن یشاء» ''' است؛ آمرزش براى کسانى است که توبه کنند و عدم آمرزش کسانى راست که توفیق توبه نمى‌یابند»، طبرسى مى‌گوید که این گفته زمخشرى نادرست و فاسد است؛ زیرا بنا بر آن، آمرزش و عدم آمرزش در حکم و معنا یکسان خواهند بود؛ به‌علاوه توبه، عقاب و عذاب را برطرف مى‌کند و پس چگونه است که آمرزش توبه‌کننده باز هم مشمول ''' «لمن یشاء» ''' خواهد بود؟