۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دوره شکل‌گیری تشیع دوازده امامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'بصائر الدرجات' به 'بصائر الدرجات'
جز (جایگزینی متن - 'احمد بن محمد برقى' به 'احمد بن محمد برقى') |
جز (جایگزینی متن - 'بصائر الدرجات' به 'بصائر الدرجات') |
||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
در ابتداى كتاب، نقد مختصرى از آقاى قاسم جوادى صفرى بر كتاب، آمده است. در اين نقد، برخى از مهم‌ترين خطاهاى نويسنده كه بر نتيجه‌گيرى‌هاى عمده كتاب اثرگذار بوده‌اند، يادآورى شده است <ref>همان، ص 12</ref>. | در ابتداى كتاب، نقد مختصرى از آقاى قاسم جوادى صفرى بر كتاب، آمده است. در اين نقد، برخى از مهم‌ترين خطاهاى نويسنده كه بر نتيجه‌گيرى‌هاى عمده كتاب اثرگذار بوده‌اند، يادآورى شده است <ref>همان، ص 12</ref>. | ||
محور اصلى اين اثر، بررسى سه كتاب حديثى «الكافي» محمد بن يعقوب كلينى، | محور اصلى اين اثر، بررسى سه كتاب حديثى «الكافي» محمد بن يعقوب كلينى، «[[بصائر الدرجات في فضائل آل محمد (ص)|بصائر الدرجات]]» [[صفار، محمد بن حسن|محمد بن حسن صفار قمى]] و «المحاسن» [[برقی، احمد بن محمد|احمد بن محمد برقى]] است كه جزو نخستين كتاب‌هاى حديثى شيعه و مربوط به عصر غيبت صغرا هستند و بر دوره‌هاى بعدى شيعه، تأثيرى فراوان داشته‌اند <ref>مقدمه سيد لطف‌الله جلالى، ص 11</ref>. | ||
نويسنده ضمن ارائه گزارشى از وضعيت بغداد و قم، به‌مثابه دو مركز فرهنگى شيعه در آن زمان، به احاديث كلامى و اعتقادى كه در سه كتاب مزبور، به‌خصوص در باره خداشناسى و امامت و شؤون و مقامات امامان آمده است، پرداخته و آن‌ها را تحليل و ارزيابى نموده و نقش وضعيت شيعه را در آن زمان در گزينش اين احاديث، متذكر شده است <ref>همان</ref>. | نويسنده ضمن ارائه گزارشى از وضعيت بغداد و قم، به‌مثابه دو مركز فرهنگى شيعه در آن زمان، به احاديث كلامى و اعتقادى كه در سه كتاب مزبور، به‌خصوص در باره خداشناسى و امامت و شؤون و مقامات امامان آمده است، پرداخته و آن‌ها را تحليل و ارزيابى نموده و نقش وضعيت شيعه را در آن زمان در گزينش اين احاديث، متذكر شده است <ref>همان</ref>. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
اين فصل همچنين تلاش‌هاى مكرر سياسى و به‌خصوص نظامى حكومت عباسى براى كنترل اين شهر و اخذ ماليات زمين از ساكنان آن و تلاش‌هاى مكرر ساكنان براى ممانعت از مميزى زمين و امنتاع از پرداخت ماليات را ترسيم مى‌كند <ref>همان</ref>. | اين فصل همچنين تلاش‌هاى مكرر سياسى و به‌خصوص نظامى حكومت عباسى براى كنترل اين شهر و اخذ ماليات زمين از ساكنان آن و تلاش‌هاى مكرر ساكنان براى ممانعت از مميزى زمين و امنتاع از پرداخت ماليات را ترسيم مى‌كند <ref>همان</ref>. | ||
بخش دوم پژوهش جاضر، هم اسناد و هم محتواى احاديث محاسن، بصائر الدرجات و الكافي في علم الدين را بررسى مى‌كند تا نشان دهد كه دو كتاب اول و به‌خصوص بصائر الدرجات منحصرا حاصل وضعيت قم تحت محاصره در اين دوره و خطاب به آن بودند <ref>همان، ص 76</ref>. | بخش دوم پژوهش جاضر، هم اسناد و هم محتواى احاديث محاسن، [[بصائر الدرجات في فضائل آل محمد (ص)|بصائر الدرجات]] و الكافي في علم الدين را بررسى مى‌كند تا نشان دهد كه دو كتاب اول و به‌خصوص [[بصائر الدرجات في فضائل آل محمد (ص)|بصائر الدرجات]] منحصرا حاصل وضعيت قم تحت محاصره در اين دوره و خطاب به آن بودند <ref>همان، ص 76</ref>. | ||
فصل چهارم، بيانگر آن است كه آنچه از محاسن باقى مانده، حاكى از علاقه گردآورنده آن به استمرار عقيده و عمل از دوره حضور ائمه(ع) در جامعه است <ref>همان، ص 76</ref>. | فصل چهارم، بيانگر آن است كه آنچه از محاسن باقى مانده، حاكى از علاقه گردآورنده آن به استمرار عقيده و عمل از دوره حضور ائمه(ع) در جامعه است <ref>همان، ص 76</ref>. | ||
فصل پنجم به اين مى‌پردازد كه اگر بصائر الدرجات تاكنون در مباحث «اصول» مذهب شيعه مفيد بوده، اما در واقع، مجموعه‌اى نيز بوده كه در قم و براى قم در موقعيت دائما متزلزل وضعيت روحى و سياسى اين دولت - شهر شيعى، چه در موقعيت منطقه‌اى و چه در موقعيت محلى، تدوين شده است <ref>همان، ص 77</ref>. | فصل پنجم به اين مى‌پردازد كه اگر [[بصائر الدرجات في فضائل آل محمد (ص)|بصائر الدرجات]] تاكنون در مباحث «اصول» مذهب شيعه مفيد بوده، اما در واقع، مجموعه‌اى نيز بوده كه در قم و براى قم در موقعيت دائما متزلزل وضعيت روحى و سياسى اين دولت - شهر شيعى، چه در موقعيت منطقه‌اى و چه در موقعيت محلى، تدوين شده است <ref>همان، ص 77</ref>. | ||
فصل‌هاى ششم، هفتم و هشتم، كافى را به‌مثابه مجموعه مشخصا قمى، كه براى جامعه امامى بغداد تدوين شده است، به تصوير مى‌كشد. به نظر نويسنده اسناد كافى نشان مى‌دهد كه اين مجموعه حتى بيش از دو مجموعه قبلى، به مراتب قمى و به‌خصوص اشعرى است <ref>همان، ص 79</ref>. | فصل‌هاى ششم، هفتم و هشتم، كافى را به‌مثابه مجموعه مشخصا قمى، كه براى جامعه امامى بغداد تدوين شده است، به تصوير مى‌كشد. به نظر نويسنده اسناد كافى نشان مى‌دهد كه اين مجموعه حتى بيش از دو مجموعه قبلى، به مراتب قمى و به‌خصوص اشعرى است <ref>همان، ص 79</ref>. | ||