المتشابه من القرآن؛ تفسير الآيات الغامضة: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده در مقدمه، ابتدا برای دستیابی به اطلاعات بیشتر پیرامون تفسیر قرآن، به سایر مؤلفات خود شامل «الكون و القرآن»، «الإنسان بعد الموت»، «الرد علی الملحدين»، «مشاكل الزواج و الطلاق»، «بين التوراة و القرآن خلاف» و «ساعة قضيتها مع الأرواح» اشاره نموده<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33934/1/9 ر.ک: مقدمه، ص9]</ref> و سپس به‌منظور آشنایی با محکم و متشابه در قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33934/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>، به تعریف مشتبه و متشابه پرداخته است. مشتبه چیزی است که بر انسان مشتبه بوده و معنای آن را نمی‌داند، مگر پس از شرح و توضیح آن، مانند قول خداوند در آیه 104 سوره انبیاء '''يوْمَ نَطْوِي السَّمَاءَ كَطَي السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ وَعْداً عَلَينَا إِنَّا كُنَّا فَاعِلِينَ''' (روزى که آسمان را همچون درپیچیدن صفحه نامه‌ها درمی‌‏پیچیم؛ همان ‌گونه که بار نخست آفرینش را آغاز کردیم، دوباره آن را بازمی‌گردانیم؛ وعده‏‌اى است برعهده ما، که ما انجام‌دهنده آنیم)، که مقصود از این آیه معلوم نیست، مگر بعد از شرح و تفسیر آن (نویسنده تفسیر این آیه را در کتاب «الكون و القرآن» آورده است)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33934/1/14 ر.ک: همان، ص14]</ref>.

اما متشابه، آن است که بعضی از الفاظ در معانی شبیه هم بوده، اما در لفظ متفاوتند، مانند سخن خداوند در آیه 16 سوره الحاقه '''وَ انْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَهِي يوْمَئِذٍ وَاهِيةٌ''' (و آسمان از هم بشکافد و در آن روز است که آن ازهم‌گسسته باشد﴾ و در آیه اول سوره انشقاق '''إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ''' (آنگاه که آسمان از هم بشکافد﴾ و همچنین آیه اول سوره انفطار '''إِذَا السَّمَاءُ انْفَطَرَتْ''' (آنگاه که آسمان از هم بشکافد) و آیه 19 سوره نبأ '''وَ فُتِحَتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ أَبْوَاباً''' (و آسمان، گشوده و درهایى [پدید] شود)، که این آیات همگی در معنا مشترک، اما در الفاظ مختلفند و همگی بر وضعیت آسمان در روز قیامت دلالت دارند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33934/1/14 ر.ک: همان]</ref>.

# در سوره بقره، نویسنده پس از تفسیر «الم»، به تفسیر «ذلك الكتاب» پرداخته و مقصود از کتاب را سور و آیاتی دانسته که پیش از سوره بقره نازل شده و اصحاب، آن را مکتوب داشته‌اند که عبارتند از: سوره قلم، مزمل، مدثر و... زیرا معتقد است کلامی که در کاغذ و غیر آن نوشته نشده باشد، کتاب نامیده نمی‌شود و جبرئیل(ع) کتابی مکتوب از آسمان نازل نکرده، بلکه آیات و سوره‌ها را برای پیامبر(ص) تلاوت نموده است و پس از کتابت آن توسط اصحاب، کتاب نامیدن آن، جایز شده است؛ بنابراین لفظ «ذلك» و «تلك» اشاره به سور و آیات نوشته‌شده پیش از نزول این سوره است؛ همانند آیه اول سوره یونس '''الر تِلْكَ آياتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ''' (الف، لام، راء. این است آیات کتاب حکمت‏آموز)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33934/1/19 ر.ک: همان، ص19]</ref>.