۱۰۶٬۲۵۳
ویرایش
ابن عبدالسلام، جعفر بن احمد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '(د ' به '(متوفای ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
امام احمد بن سلیمان در 545ق، وارد صنعا شد و امور آنجا را به دست گرفت. وی جعفر را به‌عنوان قاضی و خطیب منصوب کرد. ظاهرا لقب قاضی نیز از همین زمان به او داده شده و به این ترتیب بود که رابطه‌ای محکم میان این دو پدید آمد و این آغاز فعالیت تاریخی قاضی جعفر و فتح بابی برای تغییر اعتقادات او از مطرفیه به مخترعه بود<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2015 ر.ک: همان]</ref>. | امام احمد بن سلیمان در 545ق، وارد صنعا شد و امور آنجا را به دست گرفت. وی جعفر را به‌عنوان قاضی و خطیب منصوب کرد. ظاهرا لقب قاضی نیز از همین زمان به او داده شده و به این ترتیب بود که رابطه‌ای محکم میان این دو پدید آمد و این آغاز فعالیت تاریخی قاضی جعفر و فتح بابی برای تغییر اعتقادات او از مطرفیه به مخترعه بود<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2015 ر.ک: همان]</ref>. | ||
البته تغییر مذهب قاضی جعفر را از مطرفیه به مخترعه، باید تحت تأثیر عالم زیدی‌مذهب خراسان، فخرالدین ابوالحسن زید بن حسن بروقنی بیهقی دانست. بروقنی به دعوت علی بن عیسی حسنی مشهور به ابن وهاس (متوفای | البته تغییر مذهب قاضی جعفر را از مطرفیه به مخترعه، باید تحت تأثیر عالم زیدی‌مذهب خراسان، فخرالدین ابوالحسن زید بن حسن بروقنی بیهقی دانست. بروقنی به دعوت علی بن عیسی حسنی مشهور به ابن وهاس (متوفای 556ق/1161م) که در مکه مقیم بود، از خراسان به یمن رفت تا زیدیه مخترعه را در مقابل مطرفیه یاری کند. وی در 541ق/1146م، به صعده رسید و در مسجد الهادی به تدریس پرداخت. تحت تأثیر او قاضی جعفر و برخی از متکلمان مطرفیه از مذهب کلامی خود دست کشیدند<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2015 ر.ک: همان، ص164]</ref>. | ||
پس از چندی بروقنی تصمیم به بازگشت گرفت. قاضی جعفر در این سفر او را همراهی کرد؛ اما بروقنی در تهامه درگذشت و قاضی جعفر به‌تنهایی به سفر خود ادامه داد. درباره تاریخ سفر قاضی جعفر همراه بروقنی، در منابع اختلاف است. آورده‌اند که بروقنی پس از دو سال و نیم اقامت در صنعا، آنجا را ترک کرد. اگر چنین باشد، تاریخ سفر او می‌بایست 543 یا 544ق، باشد<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2015 ر.ک: همان]</ref>. | پس از چندی بروقنی تصمیم به بازگشت گرفت. قاضی جعفر در این سفر او را همراهی کرد؛ اما بروقنی در تهامه درگذشت و قاضی جعفر به‌تنهایی به سفر خود ادامه داد. درباره تاریخ سفر قاضی جعفر همراه بروقنی، در منابع اختلاف است. آورده‌اند که بروقنی پس از دو سال و نیم اقامت در صنعا، آنجا را ترک کرد. اگر چنین باشد، تاریخ سفر او می‌بایست 543 یا 544ق، باشد<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2015 ر.ک: همان]</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
گویا احمد بن سلیمان، مالی در اختیار جعفر گذارده بود تا آنچه می‌تواند از کتاب‌های اهلبیت(ع) با خود به یمن بیاورد. مسیر سفر قاضی جعفر را دقیقا نمی‌توان مشخص کرد. تنها از طریق اسامی کسانی که از آنها درس گرفته است، می‌توان حدس زد که به مکه، کوفه، ری و چه‌بسا دیلم رفته باشد. او در توقفی که در مکه داشت، از ابن وهاس اجازه روایت آثاری از زیدیه را گرفت و در ری نیز در 552ق/1157م، از احمد بن ابی‌الحسن کنی، اجازه روایت گرفت و به فراگیری کتب ائمه زیدیه از جمله «الزيادات» المؤيدبالله، نزد او پرداخت. سپس درحالی‌که بسیاری از کتاب‌های فقه و اصول و حدیث زیدیه را به‌همراه داشت، در 554ق، به یمن بازگشت و همچون گذشته به خدمت احمد بن سلیمان درآمد. قاضی جعفر، در سناع، روستایی در نزدیکی صنعا و از مراکز فعالیت علمی مطرفیه، مدرسه‌ای بنا کرد و در آنجا به تدریس مذهب خود پرداخت. اما بزرگان و مشایخ مطرفیه که می‌دیدند با فعالیتهای قاضی جعفر، مردم از آنها روی برمی‌تابند، به مخالفت با او برخاستند. قاضی جعفر آنها را به مناظره خواند، که نپذیرفتند و همچنان به آزار او پرداختند، تااینکه با حمایت احمد بن سلیمان از قاضی جعفر و مذهب مخترعه، خصومت پایان یافت<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2015 ر.ک: همان]</ref>. | گویا احمد بن سلیمان، مالی در اختیار جعفر گذارده بود تا آنچه می‌تواند از کتاب‌های اهلبیت(ع) با خود به یمن بیاورد. مسیر سفر قاضی جعفر را دقیقا نمی‌توان مشخص کرد. تنها از طریق اسامی کسانی که از آنها درس گرفته است، می‌توان حدس زد که به مکه، کوفه، ری و چه‌بسا دیلم رفته باشد. او در توقفی که در مکه داشت، از ابن وهاس اجازه روایت آثاری از زیدیه را گرفت و در ری نیز در 552ق/1157م، از احمد بن ابی‌الحسن کنی، اجازه روایت گرفت و به فراگیری کتب ائمه زیدیه از جمله «الزيادات» المؤيدبالله، نزد او پرداخت. سپس درحالی‌که بسیاری از کتاب‌های فقه و اصول و حدیث زیدیه را به‌همراه داشت، در 554ق، به یمن بازگشت و همچون گذشته به خدمت احمد بن سلیمان درآمد. قاضی جعفر، در سناع، روستایی در نزدیکی صنعا و از مراکز فعالیت علمی مطرفیه، مدرسه‌ای بنا کرد و در آنجا به تدریس مذهب خود پرداخت. اما بزرگان و مشایخ مطرفیه که می‌دیدند با فعالیتهای قاضی جعفر، مردم از آنها روی برمی‌تابند، به مخالفت با او برخاستند. قاضی جعفر آنها را به مناظره خواند، که نپذیرفتند و همچنان به آزار او پرداختند، تااینکه با حمایت احمد بن سلیمان از قاضی جعفر و مذهب مخترعه، خصومت پایان یافت<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2015 ر.ک: همان]</ref>. | ||
پس از آن، قاضی جعفر برای نشر آرای معتزله، به جنوب یمن سفر کرد، اما در آنجا یحیی بن ابی‌الخیر عمرانی (متوفای | پس از آن، قاضی جعفر برای نشر آرای معتزله، به جنوب یمن سفر کرد، اما در آنجا یحیی بن ابی‌الخیر عمرانی (متوفای 558ق) با او به مخالفت برخاست. عمرانی از مروجان مذهب حنبلی در یمن بود. قاضی جعفر برای مناظره به شهر اب، محل اقامت عمرانی رفت. اخبار و روایات این مناظره یکسان نیست؛ به قولی قاضی جعفر نه با عمرانی، که با شاگردش سیف‌السنه احمد بن محمد بریهی مناظره کرد و سپس او شرح این رویارویی را برای عمانی، گزارش کرد. آنگاه نامه‌هایی میان عمرانی و قاضی جعفر رد و بدل شد و رساله‌هایی به نگارش درآمد<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2015 ر.ک: همان]</ref>. | ||
سرانجام وی پس از کوشش‌های بسیار، در گسترش مذهب «اختراع»، درحالی‌که همچنان در سناع تدریس می‌کرد، | سرانجام وی پس از کوشش‌های بسیار، در گسترش مذهب «اختراع»، درحالی‌که همچنان در سناع تدریس می‌کرد، | ||