در محضر روح‌الله (حضور قلب در نماز): تفاوت میان نسخه‌ها

نماز در دیدگاه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|حضرت امام]] از اهمیتی خاص و جایگاهی واال برخوردار است به گونه ای که به جرأت می‌توان گفت: آنچه در سیره علمی و عملی آن بزرگوار مانند ماه تمام درخشش دارد، نماز است. شاهد این سخن، دو تألیف باعظمت «سرالصلوه» و «آداب الصلوه» است.

هدف اصلی از گردآوری این کتاب، آشنایی جوانان با دیدگاه های ناب [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|حضرت امام]] درباره نماز است، چرا که به قول آن بزرگوار: «نماز همراه با حضور قلب، معجونی

است الهی که برای تمام دردها و نقص های نفوس فراهم آمده» .

این مجموعه در شش فصل جمع آوری شده که عنوانها عبارتند از:

عمودیت دارد ... و برُاق سیر و رفرف عروج اهل معرفت و اصحاب قلوب نماز است.

امام در ماه رمضان، در هوای پنجاه درجه نجف، با آن سن  و سال و ضعف مفرط، روزی هجده ساعت روزه می گرفتند و تا نماز مغرب و عشا را همراه با نوافل به جا نمی آوردند افطار نمی کردند.

به اعتقاد حضرت امام نماز را صورتی است باطنی که حیات واقعی نماز وابسته به آن است و همین صورت باطنی، حقیقت نماز را تشکیل می دهد. به عبارت دیگر، باطن نماز دارای صورتی غیبی و ملکوتی است که حیات و شعور برزخی دارد و در عالم ملکوت به شکل موجودی زیبا و نورانی یا زشت و ظلمانی جلوه گر می شود و قدم به قدم همراه انسان است به-گونه ای که قبولی یا عدم قبولی نماز و سایر عبادات انسان وابسته به آن است.

«قبولی نماز به اقبال قلب است که اگر اقبال قلب در نماز نباشد از درجه اعتبار ساقط و لایق محضر حضرت حق نیست و مورد قبول نمی شود... و بدون آن جمیع عبادات از درجه اعتبار ساقط می شود.»

1.فنای اراده نفس و قوای آن در اراده حق: مهمترین ثمره حضور قلب در نماز، شکست جنود ابلیس و تقویت اراده نفس در مُلک و ملکوت هستی است به گونه ای که خدای سبحان، اراده انسان را در عوالم غیب نافذ فرماید و او را مثل اعلای خود قرار دهد.

الف) موانع بیرونی: گاهی از امور خارجه و طرق حواسّ ظاهره حاصل می شود،مثل آنکه گوش انسان درحال عبادت چیزی بشنود و خاطر به آن متعلق شده مبدأ تخیلات و تفکرات باطنیه گردد و واهمه و متصربفه در آن تصرف نموده از شاخه ای به شاخه ای پرواز کند ... و طیق علاج این امور را گرچه فرمودند رفع این اسباب است، مثل آن که در بیت تاریکی یا محل خلوتی بایستد و چشم خود را در وقت نماز ببندد.  

مقصود از فراغت وقت آن است که انسان در هر شبانه روزی برای عبادت خود وقتی را معین کند که در آن وقت، خود را موظف بداند فقط به عبادت و اشتغال دیگری را برای خود در آن وقت قرار ندهد و از فراغت وقت مهمتر،فراغت قلب است. بلکه فراغت وقت نیز مقدمه ای برای این فراغت است. و آن چنان است که انسان در وقت اشتغال به عبادت، خود را از اشتغالات و هموم دنیایی فارغ کند و توجه قلب را از امور متفرقه و خواطر متشتته منصرف نماید، و دل را یکسره خالی و خالص برای توجه به عبادت و مناجات با حق تعالی نماید».

ب) توجه به اسرار باطنی نماز: «بدان که حضور قلب در عبادات حاصل نشود مگر به افهام نمودن به قلب اهمیت عبادات را. و آن درحقیقت میسور نشود مگر به فهمیدن اسرار و حقایق آن ها»... .

2.حضور قلب در تجلیات اسمائی و صفاتی( و اگر قلب سالک از پرتو فیض اقدس در ازل قابلیتش بیش از این باشد، پس از این صعق به خود آید و انس حاصل کند و به مملکت خود رجوع کند و مورد تجلیات اسمائیه شود، و همان مراتب را طی کرده به فنای صفاتی نائل شود، و به مناسبت عین ثابتش در اسمی از اسماء الهیه فانی گردد).

3.حضور قلب در تجلیات ذاتی( و اگر از تجلی فیض اقدس، استعداد بیش از این اندازه باشد، پس از این صعق و فنا نیز انس حاصل آید و سالک به خود آید و مورد تجلیات ذاتیه گردد؛ تا آخر مرتبه فنای ذاتی و صعق کلی سیر تمام شود و فنای تامّ حاصل آید).<ref> ر.ک: بی‌نام، ص32-33</ref>