تحصيل المرام في أخبار البيت الحرام و المشاعر العظام و مكة و الحرم و ولاتها الفخام: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده ابتدا مطالب را از کتب معتبر علمی که در مقدمه از آنها نام برده است، گرد آورده است و سپس مباحث را به آیات قرآنی و حدیث مزین کرده است. وی برخی از مطالب را عیناً نقل کرده و در مواردی نیز دخل و تصرف کرده است. او در اکثر موارد حدیث را به مصدرش نسبت میدهد؛ اما گاه نیز با عباراتی؛ مانند "وفی کلام بعضهم" نقل میکند. در روایات متعارض جمع بین روایات را نیز ذکر میکند. در بررسی سندی اخبار از خود اظهار نظر نمیکند و تنها به نقل آراء دیگران اکتفا مى‌کند. مسائل فقهی را همراه با دلیل و با نقل مذاهب فقهی بدون ترجیح بین آنها ذکر میکند و احیاناً اقوال صحابه و تابعین را نیز مى‌آورد.

#شهر مکه دارای اسامی متعدد و کوه‌ها و اماکن شریف و مساجدی است که حدود و ویژگى‌های آنها را به دقت مشخص میکند. تکمیل مسجدالحرام در ادوار مختلف و نیز آتش‌سوزی و تعمیر آن و همچنین ویژگى‌ها و مساحت و ابواب آن تا عصر نویسنده در این بخش آمده است. نویسنده در معرفی مکان‌های شریف مکه به محل‌های استجابت دعا اشاره میکند که از آن جمله مولد نبی(ص) است. او سپس با استناد به سفرنامه ابن جنید، مکانی را متذکر می‌شود که در بین مردم مشهور به مولد [[امام على(ع)|علی بن ابى‌طالب(ع)]] است که نزدیک مولد نبی اکرم(ص) است و بر ورودی آن سنگی است که بر آن نوشته شده: این مولد [[امام على(ع)|أمیرالمؤمنین علی بن ابى‌طالب(ع)]] است و در آن رسول‌الله(ص) بزرگ شده است. وی سپس به این قول که ایشان در داخل کعبه متولد شده‌اند، اشاره میکند و آن را نزد علما ضعیف مى‌داند و البته در رد این قول به یک منبع اشاره مى‌کند که خلاف تحقیق است. الصباغ از مواضع معروف دیگر به خانه حضرت خدیجه(س) که گفته مى‌شود، مولد فاطمه زهرا(س) است و در یکی از اتاق‌های آن متولد شده‌اند، اشاره مى‌کند.این خانه اکنون به صورت مسجد است و قبه‌ای در آن وجود دارد که به "قبة الوحی" معروف است و در آن جا وحی بر ایشان نازل مى‌شده است. مولد فاطمه و قبه وحی که مورد زیارت مردم واقع می‌شود، به یکدیگر متصل هستند. این مکان افضل اماکن مکه پس از مسح از نکاتی که اشاره به آن لازم است، رعایت ادب نویسنده در ذکر نام فاطمه زهرا(س) است که با عنوان "بانو" از ایشان نام میبرد.

#در این باب مطالبی درباره تحریم حرم مکه و فضیلت اهل و مجاورین آن و بقعه شریفی که رسول مکرم اسلام(ص) در آن مدفون است و نیز اماکن استجابت دعا در مکه و مدینه ذکر شده است. از مباحثی که نویسنده به تبع علمای اهل سنت به آن پرداخته، این است که مدینه أفضل است یا مدینه؟ در أفضلیت مدینه به روایتی از عمر بن خطاب استدلال میکند. وی سپس چنین میآورد: مدینه بعد از هجرت نبی(ص) و اقامت ایشان در آن از مکه برتر شد، چرا که "شرف مکان به مکین" است. این در حالی است که در چند صفحه بعد به افضلیت مکه و اهل آن اشاره مى‌کند.

دو باب آخر، بخش اندکی از جلد دوم را به خود اختصاص داده و پس از آن خاتمه آمده است. در معرفی مقبره‌های مکه ابتدا "معلا" را نام برده است. وی در ذکر اسامی کسانی که در این مکان مدفون هستند با نام خدیجه کبری(س) به عنوان اولین زن مسلمان آغاز مى‌کند؛ اما پیش از آن این گونه زمینه‌سازی می‌ند که:"زیارت قبور زنان در زمان حاضر حرام قطعی است". البته دلیلی برای این حکم ذکر نمیکند.