پرش به محتوا

تاریخ عالم آرای عباسی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '.ر' به '. ر'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '.ر' به '. ر')
خط ۴۲: خط ۴۲:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
مقدمه درباره نسب و احوال پادشاهان صفوى و ظهور شاه اسماعيل و رويدادهاى حكومت اوست. صحيفه اول كه در 1025ق. به پايان رسيده است، 12 مقاله را شامل مى‌شود: مقاله اول، به سلطنت جانشينان شاه اسماعيل (شاه طهماسب اول، شاه اسماعيل ثانى و سلطان محمد خدابنده) و جلوس شاه عباس اول بر تخت سلطنت، و 11 مقاله ديگر به روحيات، ويژگى‌هاى اخلاقى و اجتماعى و عادات او اختصاص يافته است. صحيفه دوم كه بخش اعظم عالم آراى عباسى است، به سلطنت شاه عباس مربوط مى‌شود. مؤلف آن را به دو «مقصد» و يك «خاتمه» تقسيم كرده است: مقصد اول (يا جلد دوم)، از جلوس شاه عباس تا پايان سال سى‌ام سلطنتش در 1025ق، و مقصد دوم (يا جلد سوم) 12 سال آخر سلطنت شاه عباس از 1026ق. تا مرگ وى در 1037ق.را دربر مى‌گيرد. از «خاتمۀ» كتاب كه مؤلف آن را «حكايات غريبه و روايات عجيبه «ناميده، اكنون نشانى در دست نيست و يا نویسنده خود، به تأليف آن نپرداخته بوده است.
مقدمه درباره نسب و احوال پادشاهان صفوى و ظهور شاه اسماعيل و رويدادهاى حكومت اوست. صحيفه اول كه در 1025ق. به پايان رسيده است، 12 مقاله را شامل مى‌شود: مقاله اول، به سلطنت جانشينان شاه اسماعيل (شاه طهماسب اول، شاه اسماعيل ثانى و سلطان محمد خدابنده) و جلوس شاه عباس اول بر تخت سلطنت، و 11 مقاله ديگر به روحيات، ويژگى‌هاى اخلاقى و اجتماعى و عادات او اختصاص يافته است. صحيفه دوم كه بخش اعظم عالم آراى عباسى است، به سلطنت شاه عباس مربوط مى‌شود. مؤلف آن را به دو «مقصد» و يك «خاتمه» تقسيم كرده است: مقصد اول (يا جلد دوم)، از جلوس شاه عباس تا پايان سال سى‌ام سلطنتش در 1025ق، و مقصد دوم (يا جلد سوم) 12 سال آخر سلطنت شاه عباس از 1026ق. تا مرگ وى در 1037ق. را دربر مى‌گيرد. از «خاتمۀ» كتاب كه مؤلف آن را «حكايات غريبه و روايات عجيبه «ناميده، اكنون نشانى در دست نيست و يا نویسنده خود، به تأليف آن نپرداخته بوده است.


عالم آراى عباسى را از نظر اهميت مطالب آن مى‌توان به دو بخش تقسيم كرد: بخش نخست از آغاز كتاب تا حدود وقايع اواخر روزگار سلطان محمد خدابنده كه مؤلف از منابع گوناگون و روايات شفاهى بهره برده است؛ بخش دوم كه اسكندربيك خود در مقام منشى ديوان ناظر بسيارى از رويدادها بوده، از اهميت بيشترى برخوردار است. اسكندربيك، چنانكه خود گفته، درباره نسب پادشاهان صفوى و احوال نياكان اين دودمان - مانند بيشتر منابع آن دوره - بر صفوه الصفاى ابن بزاز تكيه داشته، و از «اتفاق جمهور علماى انساب»، ياد كرده است كه نسب شيخ صفى‌الدين اردبيلى را به امام موسى كاظم(ع) رسانده‌اند. مؤلف جز آن به روايات شفاهى نيز استناد جسته، و گاه درباره آن داورى كرده است.
عالم آراى عباسى را از نظر اهميت مطالب آن مى‌توان به دو بخش تقسيم كرد: بخش نخست از آغاز كتاب تا حدود وقايع اواخر روزگار سلطان محمد خدابنده كه مؤلف از منابع گوناگون و روايات شفاهى بهره برده است؛ بخش دوم كه اسكندربيك خود در مقام منشى ديوان ناظر بسيارى از رويدادها بوده، از اهميت بيشترى برخوردار است. اسكندربيك، چنانكه خود گفته، درباره نسب پادشاهان صفوى و احوال نياكان اين دودمان - مانند بيشتر منابع آن دوره - بر صفوه الصفاى ابن بزاز تكيه داشته، و از «اتفاق جمهور علماى انساب»، ياد كرده است كه نسب شيخ صفى‌الدين اردبيلى را به امام موسى كاظم(ع) رسانده‌اند. مؤلف جز آن به روايات شفاهى نيز استناد جسته، و گاه درباره آن داورى كرده است.