پرش به محتوا

شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ع' به 'ابن‌ ع')
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
خط ۴۸: خط ۴۸:
باید فوراً متذکر شد که کتاب آقای [[آشتیانی، سید جلال‌الدین|آشتیانی]]، به نظر من از هم‌اکنون بهترین اثری است که می‌توان به طالبان عرفان علمیِ اسلامی و مسائل آن که می‌خواهند در راه آموختن این علم قدم گذارند، به زبان فارسی پیشنهاد کرد. آقای [[آشتیانی، سید جلال‌الدین|آشتیانی]] درحالی‌که متن عربی [[قیصری، داود بن محمود|قیصری]] را از نزدیک دنبال کرده و آن را به فارسی برگردانده و با اتکا به اطلاعات وسیعی درباره افکار استادان معروف این علم شرح کرده‌اند، به ترتیب مسائل وجود را از نظر عرفا و اسما و صفات الهی و اعیان ثابته و مراتب گوناگون عالم عینی و درونی بیان کرده‌اند. ایشان مخصوصاً به مسأله مهم عالم مثال، که مباحث نبوت و معاد و صیرورت انسان در عالم برزخی مبتنی بر آن می‌باشد، توجه خاص معطوف داشته‌اند و با نیروی هرچه تمامتر از نظریه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] درباره تجرد قوه متخیله که آلت ادراک و خلاق علم در خود است دفاع کرده‌اند.
باید فوراً متذکر شد که کتاب آقای [[آشتیانی، سید جلال‌الدین|آشتیانی]]، به نظر من از هم‌اکنون بهترین اثری است که می‌توان به طالبان عرفان علمیِ اسلامی و مسائل آن که می‌خواهند در راه آموختن این علم قدم گذارند، به زبان فارسی پیشنهاد کرد. آقای [[آشتیانی، سید جلال‌الدین|آشتیانی]] درحالی‌که متن عربی [[قیصری، داود بن محمود|قیصری]] را از نزدیک دنبال کرده و آن را به فارسی برگردانده و با اتکا به اطلاعات وسیعی درباره افکار استادان معروف این علم شرح کرده‌اند، به ترتیب مسائل وجود را از نظر عرفا و اسما و صفات الهی و اعیان ثابته و مراتب گوناگون عالم عینی و درونی بیان کرده‌اند. ایشان مخصوصاً به مسأله مهم عالم مثال، که مباحث نبوت و معاد و صیرورت انسان در عالم برزخی مبتنی بر آن می‌باشد، توجه خاص معطوف داشته‌اند و با نیروی هرچه تمامتر از نظریه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] درباره تجرد قوه متخیله که آلت ادراک و خلاق علم در خود است دفاع کرده‌اند.


در صفحات این کتاب از هم‌اکنون متن [[قیصری، داود بن محمود|قیصری]] در جهات نوینی بسط یافته و اصلاح شده است. تاکنون فصوص [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] منبع اصلی آشنایی اروپاییان با تصوف اسلامی بوده است. لکن این منبع محدود است زیرا هرگز کتب دیگر او مثلاً کتاب عظیم فتوحات ترجمه نشده است... .<ref>ر.ک: مقدمه هانری کربن بر کتاب، ص15-16</ref> [[آملی، سید حیدر|سید حیدر آملی]]، [[قیصری، داود بن محمود|قیصری]] را متهم می‌سازد که برخی اشارات لطیف [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را به علت تعصب در تسنن یا عدم درک مطالب، به‌صورتی خشن و درشت بیان کرده است... .<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>
در صفحات این کتاب از هم‌اکنون متن [[قیصری، داود بن محمود|قیصری]] در جهات نوینی بسط یافته و اصلاح شده است. تاکنون فصوص [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] منبع اصلی آشنایی اروپاییان با تصوف اسلامی بوده است. لکن این منبع محدود است زیرا هرگز کتب دیگر او مثلاً کتاب عظیم فتوحات ترجمه نشده است....<ref>ر.ک: مقدمه هانری کربن بر کتاب، ص15-16</ref> [[آملی، سید حیدر|سید حیدر آملی]]، [[قیصری، داود بن محمود|قیصری]] را متهم می‌سازد که برخی اشارات لطیف [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را به علت تعصب در تسنن یا عدم درک مطالب، به‌صورتی خشن و درشت بیان کرده است....<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>


مؤلف قبل از آغاز شرح می‌نویسد: چون نظر نگارنده در شرح این مقدمه، و کذلک شرح اصل کتاب [[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص]] شیخ اکبر(رضوان‌الله‌علیه)، تقریر مسائل فن عرفان به طریقه اهل استدلال و نظر است، لازم دانستم که به سبک حکمای اشراق و مشاء (شکرالله‌سعیهم)، موضوع علم تصوف و مسائل و مبادی آن را تقریر و بیان کنم. ... مسائل این علم، عبارت است از کیفیت صدور کثرت از ذات حق و رجوع کثرات به آن ذات و بیان مظاهر اسماء الهیه و نعوت ربانیه و بیان کیفیت رجوع اهل‌الله و کیفیت سلوک و مجاهدات و ریاضات و بیان نتیجه افعال سالک الی الحق بر وجهی که ثابت در واقع و نفس‌الامر است. ... بنابراین موضوع علم تصوف و عرفان، اصل حقیقت وجود حق، جلت عظمته است. به‌عبارت‌دیگر موضوع این علم وجود حق‌تعالی است به اعتبار ارتباط او به‌ خلق، نه حقیقت صرفه وجود و هستی به‌خودی‌خود، با این اعتبار اصل حقیقت، کنز مخفی و غیب‌الغیوب است که نه قبول اشاره عقلیه می‌نماید و نه صریح ذات، قابل اکتناء و مشاهده است. به عبارت واضح‌تر، مبادی علم تصوف، معرفت اسماء ذات و اسماء افعال و شناسایی ارتباط هر یک از این دو قسم از اسماء، و نسبت آنها با یکدیگر می‌باشد. مثل‌اینکه از اجتماع احکام اسماء ذات، احکام اسماء صفات تعین پیدا می‌نماید و از اجتماع و امتزاج احکام اسماء صفات، اسماء افعال معین می‌شود.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص99- 101</ref>
مؤلف قبل از آغاز شرح می‌نویسد: چون نظر نگارنده در شرح این مقدمه، و کذلک شرح اصل کتاب [[فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)|فصوص]] شیخ اکبر(رضوان‌الله‌علیه)، تقریر مسائل فن عرفان به طریقه اهل استدلال و نظر است، لازم دانستم که به سبک حکمای اشراق و مشاء (شکرالله‌سعیهم)، موضوع علم تصوف و مسائل و مبادی آن را تقریر و بیان کنم.... مسائل این علم، عبارت است از کیفیت صدور کثرت از ذات حق و رجوع کثرات به آن ذات و بیان مظاهر اسماء الهیه و نعوت ربانیه و بیان کیفیت رجوع اهل‌الله و کیفیت سلوک و مجاهدات و ریاضات و بیان نتیجه افعال سالک الی الحق بر وجهی که ثابت در واقع و نفس‌الامر است.... بنابراین موضوع علم تصوف و عرفان، اصل حقیقت وجود حق، جلت عظمته است. به‌عبارت‌دیگر موضوع این علم وجود حق‌تعالی است به اعتبار ارتباط او به‌ خلق، نه حقیقت صرفه وجود و هستی به‌خودی‌خود، با این اعتبار اصل حقیقت، کنز مخفی و غیب‌الغیوب است که نه قبول اشاره عقلیه می‌نماید و نه صریح ذات، قابل اکتناء و مشاهده است. به عبارت واضح‌تر، مبادی علم تصوف، معرفت اسماء ذات و اسماء افعال و شناسایی ارتباط هر یک از این دو قسم از اسماء، و نسبت آنها با یکدیگر می‌باشد. مثل‌اینکه از اجتماع احکام اسماء ذات، احکام اسماء صفات تعین پیدا می‌نماید و از اجتماع و امتزاج احکام اسماء صفات، اسماء افعال معین می‌شود.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص99- 101</ref>


===مقایسه دیدگاه شیخ اکبر محی‌الدین، ابن عربی و استاد آشتیانی===
===مقایسه دیدگاه شیخ اکبر محی‌الدین، ابن عربی و استاد آشتیانی===