سیر تطور تفکر سیاسی امام خمینی(ره): تفاوت میان نسخه‌ها

به نظر می رسد به دو روش می توان چرایی تحول اندیشه سیاسی حضرت امام را توضیح داد؛ یکی به طریق طبقه بندی محتوای اندیشه سیاسی اسلام؛ به بیان دیگر، استفاده از روش «گفتمان سازی» در حوزه اندیشه سیاسی و دوم، از طریق فهم مکانیزم «اجتهاد» در مکتب شیعه و فضای حاکم بر استنباط احکام اسلامی. طبق روش گفتمان سازی تمامی محتوای اندیشه سیاسی اسلام را که توسط متفکران مسلمان ارائه شده است، می‌توان در سه گفتمان قرار داد: گفتمان تغلّب، گفتمان اصلاح و گفتمان انقلاب. تمامی اندیشه‌هایی که درصدد توجیه نظام های سیاسی استبدادی بوده اند و برای آن‌ها مشروعیت سازی می کرده اند، تحت عنوان گفتمان تغلّب قرار می گیرند. آن دسته‌اندیشه ها که درصدد بهبود بخشیدن به اوضاع سیاسی و اجتماعی را از طرق مسالمت آمیز و تدریجی بوده اند،ذیل عنوان گفتمان اصلاح قرار می گیرند. اما اندیشه‌هایی که سودای تعویض نظام سیاسی داشته‌اند، سازنده گفتمان انقلاب می باشند. طبق این روش، اندیشه سیاسی امام مرکب از گفتمان اصلاح و انقلاب است .روش دوم توضیح تحوّل در اندیشه سیاسی امام، توضیح فضایی است که فقها در آن فضا به ارائه نظریات و فتاوای خویش می پردازند. بر طبق این اصول هرقدر که بتوانیم در جهت کاهش ظلم و افزایش عدالت قدم برداریم، به همان میزان مکلفیم. بنابراین، تمامی آنچه در اندیشه حضرت امام آمده است، همچون پذیرش سلطنت مشروطه، نظارت فقها و ولایت فقیه قابل توضیح است. سلطنت مشروطه و حتی سلطنت عادله که حداقلی از ضرورت نظام سیاسی است در یک سو قرار می گیرد و در طرف دیگر، نظام سیاسی الهی است که معصوم یا نایب عام معصوم، یعنی فقیه جامع الشرایط در رأس آن باشد و این حداکثر چیزی است که از نظر آرمانی می توان برقرار کرد.