پرش به محتوا

التربية الإسلامية و تحديات العصر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'تربیت اسلامی (ابهام زدایی)' به 'تربیت اسلامی (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'نه ای' به 'نه‌ای')
جز (جایگزینی متن - 'تربیت اسلامی (ابهام زدایی)' به 'تربیت اسلامی (ابهام‌زدایی)')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۷: خط ۲۷:
| پیش از =
| پیش از =
}}  
}}  
{{کاربردهای دیگر|تربیت اسلامی (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|تربیت اسلامی (ابهام‌زدایی)}}
'''التربیة الإسلامیة و تحدیات العصر'''، تألیف [[عبود، عبدالغني|عبدالغنی عبود]] و [[عبدالعال، حسن ابراهیم|حسن ابراهیم عبدالعال]]، پژوهشی است پیرامون نظریه تربیت اسلامی که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
'''التربیة الإسلامیة و تحدیات العصر'''، تألیف [[عبود، عبدالغني|عبدالغنی عبود]] و [[عبدالعال، حسن ابراهیم|حسن ابراهیم عبدالعال]]، پژوهشی است پیرامون نظریه تربیت اسلامی که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.


خط ۳۴: خط ۳۴:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
هدف از نگارش بخش اول، نگرشی است بر تربیت اسلامی از منظر تربیت معاصر تا از این راه، تأکید شود که تربیت اسلامی دارای ساختاری فراگیر با ویژگی‌های ممتاز و هویت ویژه است که می‌تواند جامعه اسلامی را در برابر چالش‌های عصر حاضر، مقاوم کند و به پیش ببرد، بی آنکه مقهور مکتب‌ها و نظریه‌های معارض عصر شود. نگارنده این بخش، از روش تطبیقی بهره برده و بحث‌هایش مقایسه ای است میان نگرش‌های اسلام با غرب و مسیحیت و یهودیت. این جنبه از کار، گاه چنان پررنگ شده است که نگارنده را از پرداختن به‌اندازه به نگرش‌های اسلامی در بحث‌ها غافل کرده است. وی گاه از دیدگاه کسانی چون فروید یاد کرده و بی نقد و بررسی از آن گذشته است (مثلاً نظریه بازگشت همه غزایز به غریزه جنسی و آموزه لیبیدو).<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p112/ رفیعی، بهروز، ص113]</ref>
هدف از نگارش بخش اول، نگرشی است بر تربیت اسلامی از منظر تربیت معاصر تا از این راه، تأکید شود که تربیت اسلامی دارای ساختاری فراگیر با ویژگی‌های ممتاز و هویت ویژه است که می‌تواند جامعه اسلامی را در برابر چالش‌های عصر حاضر، مقاوم کند و به پیش ببرد، بی آنکه مقهور مکتب‌ها و نظریه‌های معارض عصر شود. نگارنده این بخش، از روش تطبیقی بهره برده و بحث‌هایش مقایسه‌ای است میان نگرش‌های اسلام با غرب و مسیحیت و یهودیت. این جنبه از کار، گاه چنان پررنگ شده است که نگارنده را از پرداختن به‌اندازه به نگرش‌های اسلامی در بحث‌ها غافل کرده است. وی گاه از دیدگاه کسانی چون فروید یاد کرده و بی نقد و بررسی از آن گذشته است (مثلاً نظریه بازگشت همه غزایز به غریزه جنسی و آموزه لیبیدو).<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p112/ رفیعی، بهروز، ص113]</ref>


بحث‌های بخش اول در منابع فارسی کمتر آمده و خواندنی است؛ اما، چنان که بیان شد پرداخت نگارنده به مسائل از نگاه اسلام ‌اندک و ناکافی است؛ به مثل، در صفحه 130-125 در بحث فلسفه اجتماع و فلسفه تربیت، از فلسفه اجتماعی اسلام هیچ نگفته است. این کاستی در سراسر بخش اول مشهود است.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p112/ همان]</ref>
بحث‌های بخش اول در منابع فارسی کمتر آمده و خواندنی است؛ اما، چنان که بیان شد پرداخت نگارنده به مسائل از نگاه اسلام ‌اندک و ناکافی است؛ به مثل، در صفحه 130-125 در بحث فلسفه اجتماع و فلسفه تربیت، از فلسفه اجتماعی اسلام هیچ نگفته است. این کاستی در سراسر بخش اول مشهود است.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p112/ همان]</ref>


آنچه در بخش دوم آمده، ناظر به قرآن و سنت نبوی و تاریخ تربیت اسلامی و دیدگاه‌های مربیان بزرگ مسلمان است و در آن از هرگونه مقایسه بین نظام تربیتی اسلام با دیگر نظام‌های تربیتی پرهیز شده است و به ناهمگونی روش تحقیق بخش دوم با بخش اول انجامیده است. در بخش دوم از روش‌ها گفته؛ اما، از هدف‌ها و اصول نگفته است و هیچ اشاره ای به علت این گزینش نکرده است. عناوین مطالب بخش دوم تازه نیستند؛ اما، پرداخت و ریزموضوعات آن تازه و جالب است. هدف نگارنده بخش دوم، عرضه چهره ای عملی از تربیت اسلامی است.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p112/ همان]</ref>
آنچه در بخش دوم آمده، ناظر به قرآن و سنت نبوی و تاریخ تربیت اسلامی و دیدگاه‌های مربیان بزرگ مسلمان است و در آن از هرگونه مقایسه بین نظام تربیتی اسلام با دیگر نظام‌های تربیتی پرهیز شده است و به ناهمگونی روش تحقیق بخش دوم با بخش اول انجامیده است. در بخش دوم از روش‌ها گفته؛ اما، از هدف‌ها و اصول نگفته است و هیچ اشاره‌ای به علت این گزینش نکرده است. عناوین مطالب بخش دوم تازه نیستند؛ اما، پرداخت و ریزموضوعات آن تازه و جالب است. هدف نگارنده بخش دوم، عرضه چهره‌ای عملی از تربیت اسلامی است.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p112/ همان]</ref>


هر دو بخش از تنوع و تعدد منبع برخوردار است و روی هم رفته خواندنی و مفید افتاده است و برای محققان تربیت اسلامی در فارسی تازه است. البته بخش اول تخصصی تر از بخش دوم است؛ به طوری که مطالعه بخش اول برخلاف بخش دوم چندان برای عموم مردم گیرایی ندارد و این نکته نیز از کاستی‌های این کتاب است و از ناهماهنگی دو نویسنده آن، در هدف‌ها و روش تحقیق حکایت می‌کند.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p114/ همان، ص114]</ref>
هر دو بخش از تنوع و تعدد منبع برخوردار است و روی هم رفته خواندنی و مفید افتاده است و برای محققان تربیت اسلامی در فارسی تازه است. البته بخش اول تخصصی تر از بخش دوم است؛ به طوری که مطالعه بخش اول برخلاف بخش دوم چندان برای عموم مردم گیرایی ندارد و این نکته نیز از کاستی‌های این کتاب است و از ناهماهنگی دو نویسنده آن، در هدف‌ها و روش تحقیق حکایت می‌کند.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p114/ همان، ص114]</ref>


باب اول، در سه فصل، پیش درآمدی بر چارچوب نظری تربیت اسلامی است.
باب اول، در سه فصل، پیش درآمدی بر چارچوب نظری تربیت اسلامی است.
فصل اول با اشارتی به استعمال لفظ تربیت در میان عموم مردم و بی اطلاعی آنها از مفهوم علمی آن آغاز می‌شود؛ سپس بحثی درباره معنی تربیت می‌آید و از رابطه تربیت با تحولات زمان و ایدئولوژی‌ها سخن می‌رود و اشاره می‌شود که تربیت را به هر معنایی بگیریم لاجرم مفهوم رشد در آن نهفته است و رشد، تابع موضوع تربیت است و از آنجا که شخصیت انسان موضوع تربیت است و تربیت شامل همه صفات جسمی، روحی، اخلاقی و عقلانی فرد است، تربیت و رشد ناشی از آن، باید همه این زمینه‌ها را در بر بگیرد. نگارنده برخی از دیدگاه‌های روان شناسی جدید را درباره زمینه‌های یادشده می‌آورد، ولی نقد آنها را به فصل‌های بعدی کتاب وامی گذارد و به انواع تربیت می‌پردازد و از تربیت نظام دار و تحت برنامه رسمی می‌گوید و از تربیت غیر رسمی و سازمان نیافته که مثلاً از طریق رسه‌گانه‌های گروهی اعمال می‌شود، یاد می‌کند؛ سپس به تربیت اسلامی می‌رسد و آن را از برخی جهات با تربیت غرب می‌سنجد و از پیش قراولی تربیت اسلامی نسبت به بسیاری از مفاهیم امروزین و پرسروصدای تعلیم و تربیت می‌گوید.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p114/ ر.ک: همان]</ref>
فصل اول با اشارتی به استعمال لفظ تربیت در میان عموم مردم و بی اطلاعی آنها از مفهوم علمی آن آغاز می‌شود؛ سپس بحثی درباره معنی تربیت می‌آید و از رابطه تربیت با تحولات زمان و ایدئولوژی‌ها سخن می‌رود و اشاره می‌شود که تربیت را به هر معنایی بگیریم لاجرم مفهوم رشد در آن نهفته است و رشد، تابع موضوع تربیت است و از آنجا که شخصیت انسان موضوع تربیت است و تربیت شامل همه صفات جسمی، روحی، اخلاقی و عقلانی فرد است، تربیت و رشد ناشی از آن، باید همه این زمینه‌ها را در بر بگیرد. نگارنده برخی از دیدگاه‌های روان‌شناسی جدید را درباره زمینه‌های یادشده می‌آورد، ولی نقد آنها را به فصل‌های بعدی کتاب وامی گذارد و به انواع تربیت می‌پردازد و از تربیت نظام دار و تحت برنامه رسمی می‌گوید و از تربیت غیر رسمی و سازمان نیافته که مثلاً از طریق رسه‌گانه‌های گروهی اعمال می‌شود، یاد می‌کند؛ سپس به تربیت اسلامی می‌رسد و آن را از برخی جهات با تربیت غرب می‌سنجد و از پیش قراولی تربیت اسلامی نسبت به بسیاری از مفاهیم امروزین و پرسروصدای تعلیم و تربیت می‌گوید.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p114/ ر.ک: همان]</ref>


در فصل دوم، به توضیح ارزش‌های تربیتی پرداخته شده است. چنین می‌نماید که بحث ارزش‌های تربیتی از اهم مسائل تربیتی در همه جوامع است. نگارنده پس از این یادآوری، به معنی و مفهوم ارزش (Value) می‌پردازد و از جوانب گوناگون به شرح آن می‌نشیند و از اهمیت ارزش‌ها در اسلام می‌گوید و از ثبات و تغییر در ارزش‌های اسلامی یاد می‌کند و ارزش مادر یا مادر ارزش‌های اسلامی را می‌آورد و با یادآوری پاره‌ای از ارزش‌های اسلامی، جامعه امروزین را نیازمند این ارزش‌ها می‌خواند؛ آنگاه، به انواع ارزش می‌پردازد و ارزش‌های اصلی و فرعی در اسلام را برمی شمارد و ارزش‌های تربیتی را مطرح می‌کند و به پاره‌ای از ارزش‌های تربیتی در غرب قدیم و جدید اشاره می‌کند.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p114/ همان، ص114-115]</ref>
در فصل دوم، به توضیح ارزش‌های تربیتی پرداخته شده است. چنین می‌نماید که بحث ارزش‌های تربیتی از اهم مسائل تربیتی در همه جوامع است. نگارنده پس از این یادآوری، به معنی و مفهوم ارزش (Value) می‌پردازد و از جوانب گوناگون به شرح آن می‌نشیند و از اهمیت ارزش‌ها در اسلام می‌گوید و از ثبات و تغییر در ارزش‌های اسلامی یاد می‌کند و ارزش مادر یا مادر ارزش‌های اسلامی را می‌آورد و با یادآوری پاره‌ای از ارزش‌های اسلامی، جامعه امروزین را نیازمند این ارزش‌ها می‌خواند؛ آنگاه، به انواع ارزش می‌پردازد و ارزش‌های اصلی و فرعی در اسلام را برمی شمارد و ارزش‌های تربیتی را مطرح می‌کند و به پاره‌ای از ارزش‌های تربیتی در غرب قدیم و جدید اشاره می‌کند.<ref>[http://www.rihu.ac.ir/post/27704/%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AA%D9%88%D8%B5%D9%8A%D9%81%D9%89-%D9%80-%D8%AA%D8%AD%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%89-%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%85-%D9%88-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8/p114/ همان، ص114-115]</ref>