۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
فاضل موحدی لنکرانی، محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'آيت الله بروجردى' به 'آيت الله بروجردى'
جز (جایگزینی متن - '(عليه السلام)' به '(ع)') |
جز (جایگزینی متن - 'آيت الله بروجردى' به 'آيت الله بروجردى') |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
از آنجا كه عشق، راهنماى استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصيلات دينى او با سرعتى بسيار پيش مى‌رفت، به طورى كه دوره‌هاى ادبيات و سطوح را كه معمولا طلّاب ديگر در مدت 8 يا 9 سال به پايان مى‌بردند، وى تنها در مدت 6 سال سپرى كرد، از اين رو هنگامى كه درست 19 سال از سنين عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرين مرحله تحصيلات حوزه يعنى درس خارج گرديد. | از آنجا كه عشق، راهنماى استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصيلات دينى او با سرعتى بسيار پيش مى‌رفت، به طورى كه دوره‌هاى ادبيات و سطوح را كه معمولا طلّاب ديگر در مدت 8 يا 9 سال به پايان مى‌بردند، وى تنها در مدت 6 سال سپرى كرد، از اين رو هنگامى كه درست 19 سال از سنين عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرين مرحله تحصيلات حوزه يعنى درس خارج گرديد. | ||
وقتى اين جوان 19 ساله در درس خارج، آن هم درس خارج مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله العظمى بروجردى]] كه بسيار سنگين و در سطح بالايى بود، شركت مى‌كرد، مى توان گفت كه جوان‌ترين شاگرد آن جلسات بود، از اين رو قيافه جوان او در ميان سايرين سخت جلب توجه مى‌كرد، به طورى كه چه بسا كسانى هم بودند كه به خاطر همين سن و سال كم، تصور مى‌كردند شايد او اصلا قادر به درك و فهم مطالب مطروحه در آن جلسات نباشد. اما چنين تصوّرى نمى‌توانست جز يك برداشت پوچ و واهى چيز ديگرى باشد، به ويژه آنكه استاد عزيز امروز و طلبه جوان و پرشور آن روز، هر درسى را كه در محضر آيت الله بروجردى مطرح مى‌شد، همان روز به زبان عربى مى‌نوشت و اين نشان مى‌داد كه نه تنها درس را درك كرده است بلكه به مفاهيم آن تسلط و احاطه هم پيدا نموده است، به طورى كه چندى بعد، روزى كه مرحوم آيت الله بروجردى در منزل پدرى استاد، همان نوشته‌ها را ملاحظه كرده بودند، خطاب به پدر بزرگوار آيت الله فاضل فرموده بودند: «هيچ فكر نمى‌كردم كه وى با اين سن و سال اندك بتواند به اين خوبى به تمام رموز و خصوصيات درس‌ها آشنا بشود و خصوصاً آنها را در قالب عباراتى جالب توجه از نظر تفهيم و تفهّم و آن هم به زبان عربى به رشته تحرير در آورد.» | وقتى اين جوان 19 ساله در درس خارج، آن هم درس خارج مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله العظمى بروجردى]] كه بسيار سنگين و در سطح بالايى بود، شركت مى‌كرد، مى توان گفت كه جوان‌ترين شاگرد آن جلسات بود، از اين رو قيافه جوان او در ميان سايرين سخت جلب توجه مى‌كرد، به طورى كه چه بسا كسانى هم بودند كه به خاطر همين سن و سال كم، تصور مى‌كردند شايد او اصلا قادر به درك و فهم مطالب مطروحه در آن جلسات نباشد. اما چنين تصوّرى نمى‌توانست جز يك برداشت پوچ و واهى چيز ديگرى باشد، به ويژه آنكه استاد عزيز امروز و طلبه جوان و پرشور آن روز، هر درسى را كه در محضر [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] مطرح مى‌شد، همان روز به زبان عربى مى‌نوشت و اين نشان مى‌داد كه نه تنها درس را درك كرده است بلكه به مفاهيم آن تسلط و احاطه هم پيدا نموده است، به طورى كه چندى بعد، روزى كه مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] در منزل پدرى استاد، همان نوشته‌ها را ملاحظه كرده بودند، خطاب به پدر بزرگوار آيت الله فاضل فرموده بودند: «هيچ فكر نمى‌كردم كه وى با اين سن و سال اندك بتواند به اين خوبى به تمام رموز و خصوصيات درس‌ها آشنا بشود و خصوصاً آنها را در قالب عباراتى جالب توجه از نظر تفهيم و تفهّم و آن هم به زبان عربى به رشته تحرير در آورد.» | ||
در همان سال‌ها بود كه [[امام خمینی|امام راحل و رهبر كبير انقلاب اسلامى]]، تدريس يك دوره علم اصول را آغاز كردند و شيفتگان فراوانى گرد شمع وجود ايشان جمع شدند تا از محضر فيض ايشان توشه برگيرند. يكى از از پرشورترين آن افراد حضرت آيت الله العظمى حاج شيخ محمد فاضل لنكرانى «مد ظله العالى» بود. استاد، آن روزها ضمن شركت در درس مرحوم آيت الله | در همان سال‌ها بود كه [[امام خمینی|امام راحل و رهبر كبير انقلاب اسلامى]]، تدريس يك دوره علم اصول را آغاز كردند و شيفتگان فراوانى گرد شمع وجود ايشان جمع شدند تا از محضر فيض ايشان توشه برگيرند. يكى از از پرشورترين آن افراد حضرت آيت الله العظمى حاج شيخ محمد فاضل لنكرانى «مد ظله العالى» بود. استاد، آن روزها ضمن شركت در درس مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]]، در جلسات فيض بخش درس امام راحل نيز شركت مى‌كرد، و بدين سان يك دوره اصول كامل از مباحث الفاظ و مباحث عقليه را در محضر امام راحل فرا گرفت كه حدود هفت سال به طول انجاميد. | ||
همچنين امام راحل، در كنار درس اصول، يك دوره درس فقه هم از كتاب طهارت آغاز كرده بودند كه از همان نخستين روز، استاد در آن جلسات نيز شركت مى‌جست و درس فقه امام راحل را نيز با دقت و هوشيارى و تيزبينى خاص خود ضبط و ثبت مى‌كرد، به طورى كه حاصل اين نوشته‌ها به چند جلد كتاب بالغ مى‌شد. | همچنين امام راحل، در كنار درس اصول، يك دوره درس فقه هم از كتاب طهارت آغاز كرده بودند كه از همان نخستين روز، استاد در آن جلسات نيز شركت مى‌جست و درس فقه امام راحل را نيز با دقت و هوشيارى و تيزبينى خاص خود ضبط و ثبت مى‌كرد، به طورى كه حاصل اين نوشته‌ها به چند جلد كتاب بالغ مى‌شد. | ||
بدين گونه استاد كه عمر پرثمرش را در راه تحصيل علم و تدريس آموخته و اندوخته‌هاى خود گذرانيده است، در سال‌هاى جوانى حدود 11 سال در درس مرحوم آيت الله بروجردى و حدود 9 سال نيز مجموعاً در درس‌هاى فقه و اصول [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]] (قدس سره) شركت داشت و از آن خرمن‌هاى پرفيض، دامن دامن توشه بر مى‌چيد. | بدين گونه استاد كه عمر پرثمرش را در راه تحصيل علم و تدريس آموخته و اندوخته‌هاى خود گذرانيده است، در سال‌هاى جوانى حدود 11 سال در درس مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] و حدود 9 سال نيز مجموعاً در درس‌هاى فقه و اصول [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]] (قدس سره) شركت داشت و از آن خرمن‌هاى پرفيض، دامن دامن توشه بر مى‌چيد. | ||
از اينها گذشته، استاد كه عشق آموزش علم تمام زندگى‌اش را سرشار كرده بود، در كنار درس‌هاى فقه و اصول، چند سال از عمر پرثمرش را نيز در درس‌هاى فلسفه و حكمت گذرانيد. در اين رشته استاد او، بزرگ مرد تفسير، استاد كم نظير، مرحوم علاّمه طباطبايى بود كه وى در محضر پربارش طىّ سال ها، قسمتى از مباحث منظومه سبزوارى و سپس كتاب اسفار ملاّ صدراى شيرازى را تعليم گرفت. البته در كنار همه اينها در مباحث ديگرى چون بحث‌هاى مسائل عقيدتى و نيز مباحثى در درس اخلاق شركت مى‌كرد و از استادان ديگرى هم به طور پراكنده بهره گيرى و كسب فيض مى‌نمود. | از اينها گذشته، استاد كه عشق آموزش علم تمام زندگى‌اش را سرشار كرده بود، در كنار درس‌هاى فقه و اصول، چند سال از عمر پرثمرش را نيز در درس‌هاى فلسفه و حكمت گذرانيد. در اين رشته استاد او، بزرگ مرد تفسير، استاد كم نظير، مرحوم علاّمه طباطبايى بود كه وى در محضر پربارش طىّ سال ها، قسمتى از مباحث منظومه سبزوارى و سپس كتاب اسفار ملاّ صدراى شيرازى را تعليم گرفت. البته در كنار همه اينها در مباحث ديگرى چون بحث‌هاى مسائل عقيدتى و نيز مباحثى در درس اخلاق شركت مى‌كرد و از استادان ديگرى هم به طور پراكنده بهره گيرى و كسب فيض مى‌نمود. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
==اجتهاد:== | ==اجتهاد:== | ||
استاد بر اساس هوش سرشار و كم نظيرى كه داشت بسيار زود و به سرعت به درجه اجتهاد رسيد. پس از آن همه تحصيل علوم معارف اسلامى، بويژه پس از 11 سال تعلّم مداوم در محضر درس آيت الله بروجردى و 9 سال شركت عاشقانه در محضر دانشمند پرور و مكتب انسان ساز درس‌هاى [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]] (رحمه الله) وقتى هنوز جوانى 30 ساله بود ديگر به تقليد نياز نداشت، از اين رو اگر در زمان حيات آيت الله بروجردى و سال‌هاى مرجعيت آن بزرگوار به تقليد از ايشان مى‌پرداخت، پس از وفات آن پيشواى جهان تشيّع، ديگر به استنباط خود متّكى شد و غوامض امور و رموز مسائل دينى و مذهبى را به اجتهاد خويش از پيش پاى برداشت. | استاد بر اساس هوش سرشار و كم نظيرى كه داشت بسيار زود و به سرعت به درجه اجتهاد رسيد. پس از آن همه تحصيل علوم معارف اسلامى، بويژه پس از 11 سال تعلّم مداوم در محضر درس [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] و 9 سال شركت عاشقانه در محضر دانشمند پرور و مكتب انسان ساز درس‌هاى [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]] (رحمه الله) وقتى هنوز جوانى 30 ساله بود ديگر به تقليد نياز نداشت، از اين رو اگر در زمان حيات [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] و سال‌هاى مرجعيت آن بزرگوار به تقليد از ايشان مى‌پرداخت، پس از وفات آن پيشواى جهان تشيّع، ديگر به استنباط خود متّكى شد و غوامض امور و رموز مسائل دينى و مذهبى را به اجتهاد خويش از پيش پاى برداشت. | ||
| خط ۶۷۵: | خط ۶۷۵: | ||
- نهاية التقرير فى مباحث الصلاة | - نهاية التقرير فى مباحث الصلاة | ||
اين اثر نخستين تأليف استاد به شمار مى‌رود، يعنى بر مى‌گردد به عصر حضور هشت ساله مؤلف در درس‌هاى خارج مرحوم آيت الله بروجردى (قدس سره). مؤلف همچنين بخت آن را داشته است كه مجموعه تقريرات خود را به نظر مبارك صاحب تقرير بگذراند و با موافقت ايشان كار را سامان دهد. | اين اثر نخستين تأليف استاد به شمار مى‌رود، يعنى بر مى‌گردد به عصر حضور هشت ساله مؤلف در درس‌هاى خارج مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] (قدس سره). مؤلف همچنين بخت آن را داشته است كه مجموعه تقريرات خود را به نظر مبارك صاحب تقرير بگذراند و با موافقت ايشان كار را سامان دهد. | ||
در زمانى كه استاد فاضل توفيق يافت كار دشوار اما دلپذير تقريرات درس آيت الله بروجردى را كه جواز قبول نيز يافت به پايان برد، جوانى بود كه بيش از 26 سال نداشت و شگفت آن كه اين نخستين اثر به درجه‌اى از قبول مى‌رسد كه صاحب تقرير اعتراف مى‌كند آنچه از من باقى خواهد ماند همين كتاب نهايه التقرير است و از همان زمان‌ها نقل مى‌كنند كه بر زبان مرحوم آيت الله بروجردى گذشته است كه: ايشان (شيخ محمد فاضل) مجتهد است. | در زمانى كه استاد فاضل توفيق يافت كار دشوار اما دلپذير تقريرات درس [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] را كه جواز قبول نيز يافت به پايان برد، جوانى بود كه بيش از 26 سال نداشت و شگفت آن كه اين نخستين اثر به درجه‌اى از قبول مى‌رسد كه صاحب تقرير اعتراف مى‌كند آنچه از من باقى خواهد ماند همين كتاب نهايه التقرير است و از همان زمان‌ها نقل مى‌كنند كه بر زبان مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] گذشته است كه: ايشان (شيخ محمد فاضل) مجتهد است. | ||
جلد اول اين كتاب به مقدمات مبحث «صلاة» اختصاص دارد كه مباحثى از قبيل: تعداد نوافل، اذان، اقامه، قاعده فقهى «من ادرك» را مورد كنكاش قرار داده است. در جلد دوم نهايه التقرير بيشتر پيرامون افعال صلاة و خلل‌هاى آن بحث شده است، هم در اين جلد از قاعده «تجاوز» و «فراغ» به صورت مشبع و مستوفى بحث گرديده، و بالاخره در واپسين جلد پيرامون قضاى صلاة و نماز جماعت گفتار مفصلى را شاهديم. | جلد اول اين كتاب به مقدمات مبحث «صلاة» اختصاص دارد كه مباحثى از قبيل: تعداد نوافل، اذان، اقامه، قاعده فقهى «من ادرك» را مورد كنكاش قرار داده است. در جلد دوم نهايه التقرير بيشتر پيرامون افعال صلاة و خلل‌هاى آن بحث شده است، هم در اين جلد از قاعده «تجاوز» و «فراغ» به صورت مشبع و مستوفى بحث گرديده، و بالاخره در واپسين جلد پيرامون قضاى صلاة و نماز جماعت گفتار مفصلى را شاهديم. | ||
اين كتاب‌ها به گونه‌اى به رشته تحرير كشيده شده است كه اگر با كنكاش تخصصى و ريزه‌كارى‌هاى فقاهتى مورد مطالعه قرار گيرند، معلوم خواهد شد آيت الله بروجردى (رحمه الله) در علم رجال از كدام مبنا پيروى كرده‌اند و از چه پايه و اساسى بهره مى‌جسته‌اند و به سخن ديگر مبناى رجاليشان چه بوده است. | اين كتاب‌ها به گونه‌اى به رشته تحرير كشيده شده است كه اگر با كنكاش تخصصى و ريزه‌كارى‌هاى فقاهتى مورد مطالعه قرار گيرند، معلوم خواهد شد [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] (رحمه الله) در علم رجال از كدام مبنا پيروى كرده‌اند و از چه پايه و اساسى بهره مى‌جسته‌اند و به سخن ديگر مبناى رجاليشان چه بوده است. | ||
- تفصيل الشريعة | - تفصيل الشريعة | ||
| خط ۷۸۱: | خط ۷۸۱: | ||
- المسائل المستحدثه: اين نوشتار برخى از مسائل مستحدثه را از قبيل بيمه، اسكناس، سفته، سرقفلى، بخت آزمايى و كالبد شكافى مورد تحقيق قرار داده است. | - المسائل المستحدثه: اين نوشتار برخى از مسائل مستحدثه را از قبيل بيمه، اسكناس، سفته، سرقفلى، بخت آزمايى و كالبد شكافى مورد تحقيق قرار داده است. | ||
- كتاب القضاء: اين كتاب بر اساس درس مرحوم آيت الله بروجردى به رشته تحرير در آمده و متأسفانه با رحلت آيت الله العظمى بروجردى مؤلف محترم موفق به اتمام آن نشده است. | - كتاب القضاء: اين كتاب بر اساس درس مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] به رشته تحرير در آمده و متأسفانه با رحلت آيت الله العظمى بروجردى مؤلف محترم موفق به اتمام آن نشده است. | ||
- شرح كتاب طهارة الشرايع: اين مجموعه، كتاب «طهارة» صاحب شرايع را كه حدوداً 135 صفحه است مورد بحث قرار داده و تا مسئله تكرار مسح پيش رفته است. | - شرح كتاب طهارة الشرايع: اين مجموعه، كتاب «طهارة» صاحب شرايع را كه حدوداً 135 صفحه است مورد بحث قرار داده و تا مسئله تكرار مسح پيش رفته است. | ||
| خط ۷۸۷: | خط ۷۸۷: | ||
- شرح فروع الاجتهاد و التقليد من كتاب العروة الوثقى: تأليف اين كتاب در جمادى الاول 1384 ه.ق آغاز شده و 68 مسئله از مباحث اجتهاد و تقليد كتاب ارزشمند عروة الوثقى را توضيح و تبيين كرده است. | - شرح فروع الاجتهاد و التقليد من كتاب العروة الوثقى: تأليف اين كتاب در جمادى الاول 1384 ه.ق آغاز شده و 68 مسئله از مباحث اجتهاد و تقليد كتاب ارزشمند عروة الوثقى را توضيح و تبيين كرده است. | ||
- رسالة فى حكم الصلاة فى اللباس المشكوك: اين كتاب تقرير مباحث مرحوم آيت الله بروجردى (قدس سره) است كه در سال 1371 ه.ق شروع و در شب 22 صفر همان سال خاتمه يافته است. | - رسالة فى حكم الصلاة فى اللباس المشكوك: اين كتاب تقرير مباحث مرحوم [[بروجردی، حسین|آيت الله بروجردى]] (قدس سره) است كه در سال 1371 ه.ق شروع و در شب 22 صفر همان سال خاتمه يافته است. | ||
- عصمت انبياء: اين رساله نوشته كوتاهى است به زبان فارسى كه با استناد به آيات قرآن مجيد عصمت انبياء عليهم السلام را به اثبات رسانده است. | - عصمت انبياء: اين رساله نوشته كوتاهى است به زبان فارسى كه با استناد به آيات قرآن مجيد عصمت انبياء عليهم السلام را به اثبات رسانده است. | ||