۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ابن كثير' به 'ابن كثير') |
جز (جایگزینی متن - 'صفدى' به 'صفدى') |
||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
خطيب قزوينى در شعبان 666ق، در موصل زاده شد. پدر و پدربزرگ خطيب نيز قاضىالقضات بودند. معاصران خطيب؛ يعنى ذهبى، ابن فضلاللّه عمرى، ابن وردى، صَفَدى، ابن نُباته، يافعى، سُبْكى، اسنوى، محمد بن رافع سلامى و [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] از وى ياد كردهاند. به تصريح ابن وردى، نويسندگان معاصر خطيب قزوينى نسبت به ذكر جزئيات زندگانى او احساس نياز نكردهاند و ازاينرو آگاهى ما از زندگانى وى چندان فراوان نيست. | خطيب قزوينى در شعبان 666ق، در موصل زاده شد. پدر و پدربزرگ خطيب نيز قاضىالقضات بودند. معاصران خطيب؛ يعنى ذهبى، ابن فضلاللّه عمرى، ابن وردى، صَفَدى، ابن نُباته، يافعى، سُبْكى، اسنوى، محمد بن رافع سلامى و [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] از وى ياد كردهاند. به تصريح ابن وردى، نويسندگان معاصر خطيب قزوينى نسبت به ذكر جزئيات زندگانى او احساس نياز نكردهاند و ازاينرو آگاهى ما از زندگانى وى چندان فراوان نيست. | ||
خطيب نزد پدرش دانش اندوخت و دانشهاى رايج عصر خود را از منقول و معقول نزد شمسالدين اَيْكى، شهابالدين اَربِلى، شيخ عزالدين فاروثى و ديگران فراگرفت. او از فاروثى و ديگران حديث نيز نقل كرده است. خطيب قزوينى به گفته تمام منابع، شافعى و بهتصريح | خطيب نزد پدرش دانش اندوخت و دانشهاى رايج عصر خود را از منقول و معقول نزد شمسالدين اَيْكى، شهابالدين اَربِلى، شيخ عزالدين فاروثى و ديگران فراگرفت. او از فاروثى و ديگران حديث نيز نقل كرده است. خطيب قزوينى به گفته تمام منابع، شافعى و بهتصريح [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، اشعرىمسلك بوده است. خطيب را فردى ذوالفنون، علامه، جامع معقول و منقول، امام در بلاغت و استاد در فقه، لغت، تدريس و خطابت معرفى كردهاند. | ||
از جمله شاگردان خطيب در علوم بلاغى، ابن فضلاللّه و بهاءالدين سُبْكى بودهاند. سبكى، «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى را نيز روايت كرده است. بسيارى نيز نزد خطيب اصول فقه آموختند. خطيب از مشايخ اجازه صفدى و ابوعبداللّه ابن مرزوق نيز بوده است. بِرْزالى نيز از خطيب حديث نقل كرده است. | از جمله شاگردان خطيب در علوم بلاغى، ابن فضلاللّه و بهاءالدين سُبْكى بودهاند. سبكى، «تلخيص المفتاح» خطيب قزوينى را نيز روايت كرده است. بسيارى نيز نزد خطيب اصول فقه آموختند. خطيب از مشايخ اجازه [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]] و ابوعبداللّه ابن مرزوق نيز بوده است. بِرْزالى نيز از خطيب حديث نقل كرده است. | ||
خطيب مردم را به فراگيرى اصول فقه و معانى و بيان ترغيب مىكرد. او در جوانى به همراه پدرش و برادرش راهى بلاد روم؛ آسياى صغير و آناطولى شد و در 686 كه بيست ساله بود، قاضى منطقهاى در آنجا شد؛ هرچند ابن تغرى بِردى، به دليل حنفى بودن بيشتر ساكنان آن منطقه، در قاضى شدن فردى شافعىمذهب در آنجا ترديد كرده است. | خطيب مردم را به فراگيرى اصول فقه و معانى و بيان ترغيب مىكرد. او در جوانى به همراه پدرش و برادرش راهى بلاد روم؛ آسياى صغير و آناطولى شد و در 686 كه بيست ساله بود، قاضى منطقهاى در آنجا شد؛ هرچند ابن تغرى بِردى، به دليل حنفى بودن بيشتر ساكنان آن منطقه، در قاضى شدن فردى شافعىمذهب در آنجا ترديد كرده است. | ||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
در 724 قاضىالقضاتى شام به خطيب قزوينى پيشنهاد شد، اما به سبب بدهىهاى فراوان خطيب و كردار زشت فرزندش عبداللّه، او را براى اين شغل مناسب نديدند. البته ملك ناصر محمد بن قلاوون، حاكم وقت، با پرداخت بدهىهاى خطيب كه سى هزار يا صد هزار درهم بود و صدور دستور براى ماندن فرزندش در مصر، در رجب 724 خطيب را به قاضىالقضاتى شام برگزيد. خطيب در اين سمت به يارى فقيران شتافت و دارايىهاى اوقاف را صرف آنان كرد. وى همزمان در مدارس عادليه و غزاليه نيز به تدريس پرداخت. | در 724 قاضىالقضاتى شام به خطيب قزوينى پيشنهاد شد، اما به سبب بدهىهاى فراوان خطيب و كردار زشت فرزندش عبداللّه، او را براى اين شغل مناسب نديدند. البته ملك ناصر محمد بن قلاوون، حاكم وقت، با پرداخت بدهىهاى خطيب كه سى هزار يا صد هزار درهم بود و صدور دستور براى ماندن فرزندش در مصر، در رجب 724 خطيب را به قاضىالقضاتى شام برگزيد. خطيب در اين سمت به يارى فقيران شتافت و دارايىهاى اوقاف را صرف آنان كرد. وى همزمان در مدارس عادليه و غزاليه نيز به تدريس پرداخت. | ||
به گفته ابن بطوطه، در 726، مسجد دمشق سيزده امام جماعت داشت و خطيب، امام جماعت شافعيان و مقدّم بر همه بود و در دارالخطابه سكنا گزيده بود. در جمادىالآخره 727، خطيب قزوينى قاضىالقضات مصر شد و يازده سال در اين سمت ماند و در مدارس ناصريه، صالحيه و دارالحديث الكاملية مصر نيز به تدريس پرداخت. به تعبير | به گفته ابن بطوطه، در 726، مسجد دمشق سيزده امام جماعت داشت و خطيب، امام جماعت شافعيان و مقدّم بر همه بود و در دارالخطابه سكنا گزيده بود. در جمادىالآخره 727، خطيب قزوينى قاضىالقضات مصر شد و يازده سال در اين سمت ماند و در مدارس ناصريه، صالحيه و دارالحديث الكاملية مصر نيز به تدريس پرداخت. به تعبير [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، خطيب بيشتر شبيه وزير بود تا قاضى؛ زيرا آنچه مىخواست، نزد سلطان عملى مىكرد. در سالهاى قاضىالقضاتى خطيب، كردار نادرست فرزند خطيب، عبداللّه، به جايى رسيد كه مردم نزد سلطان از او شكايت كردند و به همين سبب سلطان در 738، خطيب قزوينى را از سمت قاضىالقضاتى مصر عزل كرد. به گفته ابن وردى، خانه خطيب قزوينى در مصر كه بيش از يك ميليون درهم ارزش داشت، مصادره شد. خطيب پس از عزل، بهعنوان قاضى و جانشين شهابالدين محمد اربلى راهى شام شد، ولى پس از مدتى فلج شد و بر اثر بيمارى درگذشت. به هنگام بيمارى خطيب، فرزندش بدرالدين محمد عهدهدار كارهاى او بود. بيشتر منابع، درگذشت وى را در 15 جمادىالاولى 739 در 73 سالگى و در دمشق دانستهاند.ابن فضل اللّه عمرى سن او را هنگام وفات 74 نوشته است. ابن تغرى بردى نيمه جمادىالآخره 739 را تاريخ درگذشت وى ذكر كرده است. پيكر خطيب قزوينى را با شكوه بسيار تشييع كردند و در مقبره صوفيه در دمشق به خاك سپردند. | ||
خطيب قزوينى علاوه بر عبداللّه و بدرالدين محمد، دو فرزند ديگر به نامهاى عبدالرحيم تاجالدين و عبدالكريم صدرالدين داشت كه هر دو به خطابت و تدريس اشتغال داشتند. | خطيب قزوينى علاوه بر عبداللّه و بدرالدين محمد، دو فرزند ديگر به نامهاى عبدالرحيم تاجالدين و عبدالكريم صدرالدين داشت كه هر دو به خطابت و تدريس اشتغال داشتند. |
ویرایش