پرش به محتوا

ادوار اصول فقه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'شيخ مفيد' به 'شيخ مفيد'
جز (جایگزینی متن - 'شيخ طوسى' به 'شيخ طوسى')
جز (جایگزینی متن - 'شيخ مفيد' به 'شيخ مفيد')
خط ۵۳: خط ۵۳:
1. نگاهى به تحوّل علم اصول و مقام آن در ميان علوم ديگر: نويسنده، در اين مقاله، به بحث از تحولات علم اصول مى‌پردازد و چون توجّه به آثار ارزش‌مند علماى شيعه در تبيين اين تحوّلات حائز كمال اهميّت است، لذا در هر دوره به ذكر تعدادى از آثار آن دوره نيز پرداخته است. در اين نوشتار، در ضمن دو گفتار، پيدايش علم اصول و مقام آن در ميان علوم ديگر و سپس تحوّل علم اصول در طول تاريخ، شامل ادوار تأسيس، تصنيف، اختلاط علم اصول با مسائل ساير علوم، كمال و استقلال مجدد، ركود استنباط و توقف علم اصول شيعه اماميّه، نهضت مجدد و بالاخره دوره جديد علم اصول مورد بحث قرار گرفته است.
1. نگاهى به تحوّل علم اصول و مقام آن در ميان علوم ديگر: نويسنده، در اين مقاله، به بحث از تحولات علم اصول مى‌پردازد و چون توجّه به آثار ارزش‌مند علماى شيعه در تبيين اين تحوّلات حائز كمال اهميّت است، لذا در هر دوره به ذكر تعدادى از آثار آن دوره نيز پرداخته است. در اين نوشتار، در ضمن دو گفتار، پيدايش علم اصول و مقام آن در ميان علوم ديگر و سپس تحوّل علم اصول در طول تاريخ، شامل ادوار تأسيس، تصنيف، اختلاط علم اصول با مسائل ساير علوم، كمال و استقلال مجدد، ركود استنباط و توقف علم اصول شيعه اماميّه، نهضت مجدد و بالاخره دوره جديد علم اصول مورد بحث قرار گرفته است.


2. سيد مرتضى و آراى اصولى او: اين مقاله، به بررسى آراى اصولى سيّد مرتضى(متولد 355ق)، اختصاص دارد. ايشان شخصيّتى ممتاز، فقيه، متكلّم، اصولى، مفسّر، اديب و يگانه عصر خويش بوده است. وى، از شاگردان برجسته شيخ مفيد بوده و به همراه برادرش سيّد رضى، سال‌ها در محضر آن استاد جليل القدر تلمّذ نموده است. شخصيّت‌هاى برجسته علمى، نظير [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، سلار، ابن براج از شاگردان سيّد مرتضى بوده‌اند. سيّد مرتضى كه به«علم الهدى» شهرت دارد، هشتاد کتاب تأليف نموده كه از آن جمله است: الانتصار در فقه، الناصريات در فقه و كلام، الشافى فى الامامة، انقاذ البشر من الجبر و القدر، المحكم و المتشابه، تنزيه الانبياء، الاصول الاعتقاديّة، الفصول المختارة و... از آثار مهمّ ايشان است.
2. سيد مرتضى و آراى اصولى او: اين مقاله، به بررسى آراى اصولى سيّد مرتضى(متولد 355ق)، اختصاص دارد. ايشان شخصيّتى ممتاز، فقيه، متكلّم، اصولى، مفسّر، اديب و يگانه عصر خويش بوده است. وى، از شاگردان برجسته [[شيخ مفيد]] بوده و به همراه برادرش سيّد رضى، سال‌ها در محضر آن استاد جليل القدر تلمّذ نموده است. شخصيّت‌هاى برجسته علمى، نظير [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، سلار، ابن براج از شاگردان سيّد مرتضى بوده‌اند. سيّد مرتضى كه به«علم الهدى» شهرت دارد، هشتاد کتاب تأليف نموده كه از آن جمله است: الانتصار در فقه، الناصريات در فقه و كلام، الشافى فى الامامة، انقاذ البشر من الجبر و القدر، المحكم و المتشابه، تنزيه الانبياء، الاصول الاعتقاديّة، الفصول المختارة و... از آثار مهمّ ايشان است.


مهمّ‌ترين اثر اصولى سيّد مرتضى، کتاب«الذريعة الى اصول الشريعة» است. سيّد مرتضى را بايد آغازگر روش نوين در نگارش اصول فقه و نويسنده اوّلين کتاب كامل در اين علم دانست. در اين مقاله، اهمّ آراى سيّد، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
مهمّ‌ترين اثر اصولى سيّد مرتضى، کتاب«الذريعة الى اصول الشريعة» است. سيّد مرتضى را بايد آغازگر روش نوين در نگارش اصول فقه و نويسنده اوّلين کتاب كامل در اين علم دانست. در اين مقاله، اهمّ آراى سيّد، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.


3. [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و عدة الاصول: [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]](متولّد 385ق)، از شاگردان برجسته شيخ مفيد و سيد مرتضى است، مؤسس طريقه اجتهاد مطلق و در علوم نقلى، ملقب به شيخ مطلق و شيخ الطائفة است و از اكابر و اعاظم محدّثان و فقيهان اماميّه محسوب مى‌شود. او، در کتاب مهمّ خود، «تهذيب الاحكام» كه يكى از كتب اربعه مورد اعتماد شيعه اماميّه است، حدود 13 هزار حديث و در کتاب مهمّ ديگرش، «الاستبصار فى ما اختلف بين الاخبار»، 5511 حديث از پيامبر اكرم(ص) و ائمه معصومين گردآورى كرده است. وى، داراى كتب بسيار مهمّى در فقه، از جمله کتاب«الخلاف» در فقه تطبيقى، «النهاية» در فقه و فتوا و«المبسوط» در فقه استدلالى مى‌باشد.
3. [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و عدة الاصول: [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]](متولّد 385ق)، از شاگردان برجسته [[شيخ مفيد]] و سيد مرتضى است، مؤسس طريقه اجتهاد مطلق و در علوم نقلى، ملقب به شيخ مطلق و شيخ الطائفة است و از اكابر و اعاظم محدّثان و فقيهان اماميّه محسوب مى‌شود. او، در کتاب مهمّ خود، «تهذيب الاحكام» كه يكى از كتب اربعه مورد اعتماد شيعه اماميّه است، حدود 13 هزار حديث و در کتاب مهمّ ديگرش، «الاستبصار فى ما اختلف بين الاخبار»، 5511 حديث از پيامبر اكرم(ص) و ائمه معصومين گردآورى كرده است. وى، داراى كتب بسيار مهمّى در فقه، از جمله کتاب«الخلاف» در فقه تطبيقى، «النهاية» در فقه و فتوا و«المبسوط» در فقه استدلالى مى‌باشد.


پس از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، اهميّت علم اصول در فقه اماميّه روزبه‌روز رو به فزونى نهاد و ده‌ها کتاب در اين علم به وسيله اعاظم و اكابر علماى اماميّه به رشته تحرير درآمد كه در مقاله اول، به تجزيه و تحليل اين دوره‌ها، به‌طور مستوفى پرداخته شده است.
پس از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، اهميّت علم اصول در فقه اماميّه روزبه‌روز رو به فزونى نهاد و ده‌ها کتاب در اين علم به وسيله اعاظم و اكابر علماى اماميّه به رشته تحرير درآمد كه در مقاله اول، به تجزيه و تحليل اين دوره‌ها، به‌طور مستوفى پرداخته شده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش