حکیم‌الملک گیلانی، نظام‌الدین احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

حکیم‌الملک گیلانی، نظام‌الدین احمد (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۱ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۳۶

۲ بایت حذف‌شده ، ‏۲۱ مارس ۲۰۲۳

جز

جایگزینی متن - ' .' به '.'

Hbaghizadeh

دیوان‌سالاران، مدیران

۱۰۶٬۲۸۴

ویرایش

@@ خط ۴۸: / خط ۴۸: @@
 وی در این ایّام فعالیّت‌های علمی چشمگیری داشته و بسیار از آثار وی نیز متعلّق به همین دوره است؛ گیلانی به رغم اشتغالاتِ متعدّد در امر طبابت و وزارت، در دربار قطب‌شاهیان، حتّی به تعلیم فرزندان برخی امرا، همچون عطاء الله گیلانی را نیز عهده‌دار بوده است. بنا به نوشته‌ی برخی مصادر وی پیش از وزارت، در حدود سال 1050ق برای مدّتی کوتاه، از طرف سلطان عبدالله قطب‌شاه، به عنوان سفیر قطب‌شاهیان، در ایرانِ صفوی، انتخاب گردیده و به ایران آمده بود؛ در برخی مصادر گفته شده وی در سال 1066ق در قید حیات و در دهلی می‌زیسته است که گویا مستند محکمی ندارد! و حتّی جالب است بدانیم، بنا به نوشته‌ی برخی تراجم‌نویسان، وی در اواخر عمر پس از اقامتِ کوتاهی در ایران و تألیف ''مضمار دانش در'' سال 1071ق به نام شاه عبّاس ثانی، دوباره به هند رفته! و در «حیدرآباد دکن» مشهور به «گلکنده» یا جایی دیگر در هند به دیار باقی شتافته است.
-هم‌چنانکه در کتب تراجم، زوایای زندگی علمی و تاریخ وفاتِ این دانشمندِ گمنام دقیقاً مشخّص نیست، در نام دقیق وی نیز اختلاف نظرهایی بین تراجم‌نویسان رخ داده است؛ در برخی منابع همچون ''ریحانة الادب'' (ج2، ص60)، ''فهرست کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران'' (ج2، ص4) و ... نام وی به صورتِ «نظام‌الدین علی بن حسن بن نظام‌الدین گیلانی مریدانی» یا «نظام‌الدین احمد بن علی گیلانی» آمده است و به نحو دقیق بیان ننموده‌اند که آنان دو نفر هستند یا یک فرد بیشتر نیستند؟
+هم‌چنانکه در کتب تراجم، زوایای زندگی علمی و تاریخ وفاتِ این دانشمندِ گمنام دقیقاً مشخّص نیست، در نام دقیق وی نیز اختلاف نظرهایی بین تراجم‌نویسان رخ داده است؛ در برخی منابع همچون ''ریحانة الادب'' (ج2، ص60)، ''فهرست کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران'' (ج2، ص4) و... نام وی به صورتِ «نظام‌الدین علی بن حسن بن نظام‌الدین گیلانی مریدانی» یا «نظام‌الدین احمد بن علی گیلانی» آمده است و به نحو دقیق بیان ننموده‌اند که آنان دو نفر هستند یا یک فرد بیشتر نیستند؟
-باید دانست که اصحّ اتّحادِ آن دو نام است؛ چنانکه برخی تراجم نویسان دقیق النظر، همچون مرحوم ثقةالإسلام تبریزی در ''مرآت الکتب'' (ج4، ص155) نیز بدان آگاهی داده‌اند: «أقول الذی صرّح المؤلّف فی آخر أجزاء شرحه کراراً هو نظام‌الدین المریدانی اللاهجانی الجیلانی و فی بعضه نظام الدین بن علیّ، فیعلم منه أنّ علیّاً اسم ابیه ..» و همچنین با توجّه به بدست آمدن دستنویس ِخطّ مؤلّفِ کتابِ ''أنوار الفصاحة و أسرار البلاغة'' (شرح نهج البلاغة)، در یکی از کتابخانه‌های یمن، که نام دقیق وی «حکیم الملک، نظام‌الدین احمد بن علی بن حسن مریدانی لاهیجی گیلانی» ثبت گردیده است؛ به نظر میرسد این قرائن قوی، فصل الخطابی برای حدس و گمانهای بی‌پایه و دلیل بوده باشد. شوربختانه نقل ناقص یا بدون دقّتِ کاتبان در ثبتِ دقیق نام خود یا پدر صاحب ترجمه، در رقم مؤلّف و غیر آن، به تدریج زمینه راهیابی خطاهایی در نوشته‌های تراجم‌نویسان گردیده و تصحیفاتی را نیز در ثبت نام دقیق وی به دنبال داشته است!
+باید دانست که اصحّ اتّحادِ آن دو نام است؛ چنانکه برخی تراجم نویسان دقیق النظر، همچون مرحوم ثقةالإسلام تبریزی در ''مرآت الکتب'' (ج4، ص155) نیز بدان آگاهی داده‌اند: «أقول الذی صرّح المؤلّف فی آخر أجزاء شرحه کراراً هو نظام‌الدین المریدانی اللاهجانی الجیلانی و فی بعضه نظام الدین بن علیّ، فیعلم منه أنّ علیّاً اسم ابیه..» و همچنین با توجّه به بدست آمدن دستنویس ِخطّ مؤلّفِ کتابِ ''أنوار الفصاحة و أسرار البلاغة'' (شرح نهج البلاغة)، در یکی از کتابخانه‌های یمن، که نام دقیق وی «حکیم الملک، نظام‌الدین احمد بن علی بن حسن مریدانی لاهیجی گیلانی» ثبت گردیده است؛ به نظر میرسد این قرائن قوی، فصل الخطابی برای حدس و گمانهای بی‌پایه و دلیل بوده باشد. شوربختانه نقل ناقص یا بدون دقّتِ کاتبان در ثبتِ دقیق نام خود یا پدر صاحب ترجمه، در رقم مؤلّف و غیر آن، به تدریج زمینه راهیابی خطاهایی در نوشته‌های تراجم‌نویسان گردیده و تصحیفاتی را نیز در ثبت نام دقیق وی به دنبال داشته است!
 == آثار ==