مجموعه مقالات هم‌اندیشی زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها

در یادداشت کمیته علمى‏ این همایش چنین آمده است: «... انبیا و اولیاى الهى، بهترین الگوهایى هستند که انسان‏ها مى‏‌توانند از ارتباط با آنان، در مسیر رشد و تکامل خود، بهره برند. این ارتباط، در قالب «زیارت» مطرح شده است... جایگاه معنوى و بلند زیارت از یک‌سو و گستردگى و فراوانى زیارت و استقبال از آن از سوى دیگر، این الزام را به میان مى‌‏آورد که مسئله زیارت، از ابعاد مختلف، مورد کاوش و پژوهش قرار گیرد و در کنار آن، به بررسى آفت‏ها و آسیب‏هاى این پرونده نیز پرداخته شود... معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى، با همکارى سازمان اوقاف و امور خیریه و دفتر امور حج و زیارت سازمان صدا و سیما، با انگیزه تحقق چنین آرمانى، در سال 1385، تصمیم به برگزارى هم‌‏اندیشى «زیارت» گرفت تا صاحب‌‏نظران و عالمان و محققان بتوانند ابعاد اعتقادى، اجتماعى و اخلاقى زیارت را مورد پژوهش قرار داده، دستاوردهاى خود را در این موضوع، ارائه نمایند. در این راستا، در سال 1386، فراخوان مقاله و آثار ادبى، اعلام گردید و نتیجه این فراخوان، دریافت 290 مقاله و نوشته ادبى بود که کمیته علمى هم‌‏اندیشى، به بررسى آنها در دو مرحله پرداخت و از آن میان، 49 اثر برگزیده شد: 42 مقاله که در مجموعه مقالات هم‏اندیشى منتشر مى‏‌شوند. دو نوشته ادبى که در خبرنامه نشر مى‏‌یابند و پنج سفرنامه که در کتابى مستقل با عنوان سفرنامه‏‌هاى زیارتى در دسترس علاقه‏‌مندان و اهل نظر قرار خواهند گرفت...»<ref>ر.ک: یادداشت کمیته علمی، ج1، ص7-9</ref>.

#:[[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] فرمود: «زوروا الحسين ولو كلّ سنة فإنّ كلّ من أتاه عارفاً بحقّه غیر جاحد لم يكن له عوض غير الجنة و رزق رزقاً واسعاً و أتاه اللَّه بفرج عاجل...»؛ «امام حسین(ع) را زیارت کنید، هرچند که سالى یک بار باشد؛ زیرا هرکس عارف به حق او باشد و زیارتش کند، پاداشى جز بهشت ندارد، از رزق واسعى بهره‏مند مى‏‌شود و خداوند گشایشى در کار او ایجاد مى‌کند»<ref>ر.ک: همان، ص36-‌37</ref>.

# زیارت به‌عنوان یک پدیده دینى در فرهنگ معنوى هر جامعه‏‌اى از اهمیت اعتقادى، اخلاقى و والایى برخوردار است... از بعد ذهنى، اجتماعى شدن از طریق زیارت، فرایندى است که فرد خود را با آرمان‏هاى دینى و اخلاقى که در محیط اجتماعی‌اش نقش مؤثر دارند، سازگارى می‌‏دهد. زیارت به‌عنوان یک پدیده جامعه‌‏شناختى در فرهنگ دینى، عملى مطلوب و سودمند براى افراد در جهت ابراز احساسات عاطفى، آرامش، امید، رضایت خاطر و لذت بردن به کار می‌رود. این پدیده از نظر اخلاقى ریشه در احترام به مقدسات و اعتقادات را داشته، جزء ارزش‏ها و معیارهایى است که به فرهنگ دینى معنا مى‏‌بخشد. این ارزش اجتماعى - دینى در میان تمام افراد مؤمن و معتقد به خدا مشترک می‌باشد. اکثر افراد جامعه درباره اهمیت آن به توافق رسیده‏‌اند؛ این توافق به‌نوعى وفاق اجتماعى به حساب می‌آید... زیارت در فرهنگ دینى یکى از نمادهاى ملموس و آشکار دین‌باورى و هویت دینى هر جامعه‌‏اى محسوب مى‏‌شود... زیارت به‌عنوان مجموعه‌‏اى از فرهنگ معنوى در جامعه، داراى نمادها و نشانه‏‌هاى اخلاقى و اجتماعى است؛ باید این نشانه‏‌ها را در متون و مناسک زیارتى تحلیل و تفسیر نمود. از بعد انسان‏‌شناسى، فرایند دینى زیارت علاوه بر امر اجتماعى و قدسى، امرى است که داراى مناسک و اعمال است...<ref>ر.ک: همان، ص471-‌474</ref>.

# از مضمون آیات و روایاتى که درباره دعا وارد شده، استفاده مى‏‌شود که استجابت دعا امرى قطعى و اجتناب‏‌ناپذیر است. اگر می‌بینیم دعا ظاهراً به اجابت نمى‏‌رسد، باید در اینکه «دعا» دعاى حقیقى بوده یا نه تأمل کرد و الا دعا و اجابت از قبیل علت و معلول است؛ هر وقت علت آمد، معلول اجتناب‏‌ناپذیر است. برخى از بزرگان، مانند صدرالمتألهین و علامه طباطبایى بر این عقیده‌‏اند که ارزش‏هاى اخلاقى از قبیل توبه، دعا و... هرگاه تحقق پیدا کند، برکات آن آمرزش گناهان و استجابت دعا باشد، تخلف‏‌ناپذیر خواهد بود. کسى که معتقد است دعا صحیح است، ولى قبول نمى‏‌شود، مانند کسى است که معتقد باشد خورشید طلوع کرده و تاریکى همچنان باقى است...<ref>ر.ک: همان، ج2، ص649-‌650</ref>.

# از پیامدهاى عصر جدید، تأکید بیش از حد بر «فردیت» انسان است؛ به‌‎گونه‏‌اى که به‌تدریج به پدیده «خودشیفتگى» آدمى منجر مى‏‌شود. به اعتقاد اریک فروم، «انسان خودشیفته» از مظاهر عصر جدید است؛ انسانى که پیوسته منتظر است تا دیگران محبت و عشق خویش را نثارش کنند، ولى چنین وظیفه‌‏اى را براى خود در قبال دیگران قائل نیست تا محبت و عواطفش را نثار دیگران کند؛ نتیجه منطقى چنین وضعیتى، گسست عاطفى افراد از یکدیگر است... پیامد چنین وضعیتى، پیدایش نوعى بحران معناست... دعا و زیارت، انسان را از انزواى درون بیرون آورده، به جمع پیوند مى‏‌زند و آن در حقیقت، همدم شایسته‌‏اى است که تنهایى و غربت وحشتناک را به انس و الفت مبدّل مى‏‌سازد؛ زیرا شخصى که در حال نیایش است، نه‌تنها خود را تنها نمى‌‏بیند، بلکه با چشم دل مى‏‌یابد که در آن حالات عرفانى، مجموعه کاینات با او همنوا هستند... دعا و زیارت علاوه بر کارکرد معنابخشى به حیات انسان، باعث اطمینان قلب و قدرت روحى نیز مى‏‌شود...<ref>ر.ک: همان، ص809-‌812</ref>.